در نیمه دوم سال 1393 هجری شمسی برای اولین بار در تاریخ افغانستان قدرت سیاسی از یک رییس جمهور منتخب به رییس جمهور دیگر انتقال یافت.
در کنار سایر تحولات در سال گذشته در بخش های سیاسی، امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و ورزشی، روز دوشنبه هفتم میزان 1393 هجری شمسی،افغانستان شاهد انتقال دیموکراتیک قدرت سیاسی از یک رییس جمهور منتخب به رییس جمهور دیگر بود.
اشرف غنی رییس جمهور افغانستان در مراسم تسلیم گیری قدرت در ارگ ریاست جمهوری،از حامد کرزی رییس جمهور قبلی افغانستان ستایش کرد.
آقای غنی گفت، حامد کرزی مردم سالاری و انتقال قدرت را به طور مسالمت آمیز در افغانستان، نهادینه ساخت:
" ما مردم افغانستان موفقانه از امتحانات که پیشروی ما قرار داشت گذشتیم، با حمایت و قربانی بی شایبه ملت قهرمان افغانستان و رهبری خردمندانه حامد کرزی، قانون اساسی، انتقال اقتدار به طور مسالمت آمیز در کشور نهادینه شد، به همه تان مبارک می گویم."
با آنکه در اوایل سال 1393 گزارش های به نشر رسیدند که گویا برخی از کشور ها تلاش دارند تا مانع انتقال قدرت سیاسی در افغانستان شوند، اما با آن هم قدرت به طور مسالمت آمیز انتقال یافت.
با روی کار آمدن حکومت وحدت ملی، رهبران بسیاری از کشور های جهان پیام های تبریکی خود را به رهبری افغانستان به مناسبت انتقال مسالمت آمیز قدرت، پیشکش کردند.
بسیاری ها به این باور اند که انتقال مسالمت آمیز قدرت سیاسی سبب تقویت روند دیموکراتیک در افغانستان شده است.
اما تعداد دیگر می گویند که قدرت سیاسی به گونه لازم و دیموکراتیک در افغانستان انتقال نیافته است.
جاوید فیصل معاون سخنگوی ریاست اجراییه حکومت افغانستان در صحبت با رادیو آزادی در مورد گفت:
" انتقال مسالمت آمیز قدرت یکی از خواسته های عمده مردم افغانستان بوده و اگر به نحو احسن اش صورت می گرفت، یکی از دست آورد های کلان به حکومت می ماند و ثمر دیموکراسی می شد، ولی متاسفانه که انتقال قدرت به طوریکه باید صورت می گرفت انتقال نشد، ما مشکلات زیادی داشتیم، اما به هر صورت حکومت که ایجاد شده حکومتی است که افغانها در آن خود را سهیم می دانند."
به باور آقای فیصل، اگر در انتخابات ریاست جمهوری تقلب صورت نمی گرفت، انتقال قدرت سیاسی، سبب تقویت بی سابقه دیموکراسی در افغانستان می شد.
معاون سخنگوی ریاست اجراییه هم چنان گفت، پس از انتقال قدرت سیاسی، کار های موثری در بخش تعیین سیاست خارجی افغانستان و گسترش وبهبود روابط این کشور با همسایه ها و غرب، انجام شده است.
شماری از تحلیلگران می گویند که در صد سال گذشته اکثر زمامداران و حاکمان افغانستان یا کشته و یا هم با کودتا و خشونت به قدرت رسیده اند، اما در تاریخ معاصر افغانستان این اولین باری بود که قدرت به طور مسالمت آمیز انتقال یافت.
محمد نظير احمدزی معاون دوم ولسی جرگه افغانستان نیز به همین باور است که در تاریخ کشور این اولین بار بوده که قدرت در فضای صلح و آرامش از یک رییس جمهور منتخب به رییس جمهور دیگر انتقال یافته است:
" شاید در تاریخ افغانستان اولین بار باشد که انتقال قدرت در فضای صلح، آرامش و به خوبی انجام شده باشد و افغان ها حالا می دانند که صلح و آرامش و داشتن یک مملکت خوبتر از نیاز های ما است و باید با هم همکار باشیم، انشاالله و تعالی ما به سوی بهبود در حرکت هستیم، روابط ما با ممالک همسایه و همچنان با دیگر کشور ها که قبلاً کمی مشکلات ایجاد شده بود تقویت شده و مشکلات رفع شده است."
این مساله را کسی نادیده گرفته نمی تواند که روند جانشینی حامد کرزی در مقام ریاست جمهوری کار آسان و بی درد سر نبوده است.
ادعای میلیون ها رأی تقلبی و مذاکرات پر جنجال بر سر تقسیم قدرت و تصمیم گیری بر سر اعلام یا عدم اعلام دقیق نتایج رأی گیری از مشکلات جدی بر سر راه انتقال قدرت بود که ماه ها طول کشید.
باید گفت که انتقال قدرت در افغانستان هیچگاه کار آسانی نبوده است.
با این همه شماری از باشنده گان کابل می گویند که به دلیل مشکلات در انتخابات از نحو انتقال قدرت سیاسی در افغانستان راضی نیستند.
دو تن از این باشنده گان گفتند:
" این برای همه ما هویداست که اصلاً انتقال قدرت نبود، بخاطر که در انتخابات تقلب زیاد صورت گرفت."
" اول اینکه انتخابات به صورت درست صورت نگرفت، مردم به نتیجه آن قانع نبودند و تقلب شد به اساس زور خود رسیدند و مردم را هم بی سرنوشت ساختند، کار و روزگار مردم خراب شده است."
در این حال، شماری از تحلیلگران افغان نیز انتقال قدرت سیاسی در هفتم میزان سال 1393 هجری شمسی را یک کودتا بر علیه قانون اساسی افغانستان می دانند.
گر چه اکبر اوریا تحلیلگر و یکی از دیپلومات اسبق افغانستان انتقال قدرت سیاسی را در سال گذشته یک تجربه تلخ در تاریخ کشور می داند، اما می گوید، همین که با انجام این گونه انتقال از یک فاجعه انسانی در افغانستان جلوگیری شد، این خود یک پیروزی می باشد:
" همین که در افغانستان جلوگیری شد از یک برخورد و فاجعه انسانی، بخاطر اینکه گروپ های که در پهلوی نامزدان ریاست جمهوری جمع شده بودند، اکثر شان همان گروه های مفت خور و طفیلی استند که به زور تفنگ می خواهند که کشور را اداره کنند و مردم را مطیع خود بسازند، اما از این کار جلوگیری شد و این به اعتبار افغانستان افزود و در عرصه بین المللی زمینه مساعد، انکشاف که در منطقه به وجود آمده پیرامون افغانستان این دست آورد است، غیر قابل انکار."
برخی از تاریخ دانان در افغانستان می گویند که در چهار دهه گذشته این یازدهمین باری بود که در سال گذشته قدرت سیاسی در افغانستان انتقال یافت.
از سال 1352 هجری شمسی تا به 1375 اکثراً قدرت سیاسی در افغانستان با خونریزی و یا خشونت، انتقال یافته است.
به باور همین تاریخ دان ها، پیش از این تنها در ماه جدی سال 1380 هجری شمسی به اساس فیصله سازمان ملل در کنفرانس بُن، قدرت از برهان‌الدین ربانی به حامد کرزی انتقال یافت که از آن به عنوان نخستین انتقال مسالمت آمیز قدرت در افغانستان یاد می شود.
شماری از تحلیلگران می گویند که با در نظر داشت انتقال مسالمت آمیز قدرت در سال گذشته از یک رییس جمهور منتخب به رییس جمهور دیگر و دشواری های که افغان ها آنرا پشت سر گذاشتند، امیدواری ها برای تحقق ثبات سیاسی و قطع سنت انتقال خشونت آمیز قدرت در افغانستان، بیشتر شده است.
جمشیدحبیب زاده
