نمایندگان اقوام مختلف افغانستان میگویند، زبان بخشی از فرهنگ کشور است و به حاشیه راندن اقوامی که به زبان سوم رسمی افغانستان صحبت میکنند از سوی حکومت پذیرفتنی نیست.
مهاجرتها و سیاستهای نادرست و بی پروایی حکومت معضلی است که به گفته شماری از نمایندگان اقوام مختلف افغانستان، به فرهنگ و زبانهای محلی این کشور سایه افگندهاست.
در نشست چهار روزهیی که زیر نام "توسعه زبانهای رسمی سوم افغانستان" روز یکشنبه در کابل برگزار شده بود، نمایندگان اقوام ازبک، ترکمن، پشهیی، بلوچ و نورستانی حکومت را در بخش توسعه زبانهای سوم رسمی افغانستان به کم کاری و بیتوجهی متهم کردند.
محمد زمان قولمانی نماینده پشهیی زبانها خواست هایش را از حکومت چنین مطرح کرد:
"بر اساس مکلفیت که قانون اساسی افغانستان گذاشته است، در هر مناطقی که اکثریت مردم با زبانهای ازبکی، ترکمنی، بلوچی، نورستانی، پشهیی و پامیری صحبت میکنند، آن زبان بر علاوه پشتو و دری، به حیث زبان سوم این کشور است. حکومت مکلف است زمینه تدریس و توسعه این زبان را در همان مناطق فراهم سازد."
در این نشست دهها تن از نمایندگان اقوام مختلف افغانستان اشتراک ورزیده بودند.
این نمایندگان میگویند، اگر حکومت برای توسعه و نگهداشت زبانهای رایج و محلی افغانستان برنامههای اثر گذار را روی دست نگیرند، فرهنگ و زبان این کشور با مشکل بیشتر روبرو خواهد شد.
وی افزود:
"امیدوار هستیم که به زودی شاهد نوشتن رومانها، تهیه فلمهای سینمایی و دیگر محصولات فرهنگی به زبانهای سوم افغانستان و جابجایی این زبانها در سیستم آموزش کشور باشیم. تولید ادبی از یکسو موجب توسعه فرهنگی میشود و از سوی دیگر فرهنگ و زبان رایج ما ماندگار میشود."
امان الله نورستانی نماینده اقوام مردم نورستان میگوید حکومت افغانستان باید زبان های رایج افغانستان را در سیستم آموزشی این کشور جا دهد.
وی گفت:
"این نشست اراده شما را به نمایش گذاشت و ما تا اندازه امکانات خود، مصمم هستیم که خواستهای شما را بجا آوریم و به گونه مشترک، در راستای ترویج و توسعه فرهنگ و زبان خود تلاش ورزیم."
افغانستان از لحاظ شمار زبانهای رایج، در ردیف کشورهای درجه یک جهان به حساب میآید.
محققان و زبانشناسان، بر سر شمار زبانهای رایج افغانستان اختلاف دیدگاه دارند، برخیها زبانهای رایج این کشور را بیست زبان میدانند، اما شماری از نمایندگان اقوام مختلف افغانستان میگویند که بیش از چهل زبان در افغانستان رایج است.
با این همه، این نخستین باری است که مسئولان حکومت نشستی را برای چگونگی ترویج و توسعه زبانهای سوم رسمی و محلی افغانستان برگزار کردهاست.
شماری از نمایندگان اقوام و باشندگان ولایات مختلف کشور میگویند، در پایان این نشست با رهبران حکومت دیدار میکنند و از آنان خواستار ترویج و توسعه جدی زبانهای محلی خواهند شد.
از سوی دیگر محمد گلاب منگل وزیر سرحدات اقوام و قبایل افغانستان میگوید، از فرهنگ و زبان افغانستان حفاظت میکند و برای ترویج و توسعه زبانهای محلی افغانستان حاضر به هر گونه حمایت است.
با این همه، رئیس جمهور غنی و عبدالرشید دوستم معاون اول ریاست جمهوری در پیامهای جداگانه به تلاشها برای ترویج و توسعه زبانهای سوم رسمی و محلی افغانستان تأکید کردهاند.
مقامات وزارتهای تحصیلات عالی و معارف افغانستان نیز در این نشست تعهد کردند که زبانهای سوم رسمی افغانستان را در سیستم آموزشی کشور جا میدهند.
نظیفه محبوبی