لینک‌های قابل دسترسی

خبر تازه
جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳ کابل ۰۶:۳۵

روابط گذشته و کنونی طالبان با شبکه القاعده


برخی از مقام های پیشین طالبان و آگاهان سیاسی می گویند، روابط طالبان و شبکهء القاعده فقط روی مسایل مذهبی و عقیدتی استوار بوده است نه سیاسی. هرچند برخی از گروه های مجاهدین عرب از گذشته در افغانستان حضور داشتند، اما رابطهء آنان با گروه طالبان پس از گسترش فعالیت های این گروه در شرق افغانستان بیشتر شد.

اسامه بن لادن که یکی از همکاران مجاهدین افغان در زمان تجاوز شوروی سابق بر افغانستان بود، بعد ها شبکه یی را به نام القاعده ایجاد کرد، شبکهء که از سوی کشورهای غربی به عنوان یک شبکهء تروریستی شناخته می شود.

وحید مژده یکی از آگاهان سیاسی در مورد روابط گروه طالبان با شبکهء القاعده می گوید:
«زمانی که حکومت استاد ربانی درگیر جنگ های داخلی بود، گروهی از مجاهدین سابق به سودان رفتند و در آنجا با اسامه دیدند و بالاخره یک برنامهء درست شد تا اسامه بن لادن توسط طیارهء آریانا در افغانستان به جلال آباد منتقل گردید. زمانی که اسامه در جلال بود به تدریج روابط بین وی و طالبان برقرار شد، زمانی که جلال آباد به دست طالبان افتاد، پس از آن روابط میان طالبان و القاعده یا اسامه بن لادن نزدیکتر شد.»

اسامه بن لادن به هنگام مبارزهء مجاهدین افغان برضد شوروی سابق با احزاب جهادی ارتباط داشت، اما در آن زمان از شهرت زیادی جهانی برخوردار نبود. شماری از مقام های رژیم طالبان حضور اسامه بن لادن را در افغانستان، میراثی از احزاب جهادی خوانده و می گویند که طالبان او را بنابر دساتیر اسلامی و فرهنگی اجازهء اقامت در این کشور دادند.

مولوی قلم الدین رییس ادارهء امربا المعروف و نهی عن المنکر در زمان حکومت طالبان نیز همین طور فکر می کند:
«اسامه، القاعده یا مردمان عرب در افغانستان به میراث ماندند، در افغانستان اصلاً بودند و پیش از این آورده شده بودند. عنعنهء افغانی است، در خانهء کسی که پناه می بری، او خود را می کشد اما تو را به کسی تسلیم نمی کند. به عقیدهء من طالبان هیچ رابطهء تنظیمی با القاعده ندارد.»

اما بعد ها روابط طالبان و شبکهء القاعده تا حدی مستحکم شد که گفته می شود، حتی اسامه بن لادن در ولایت قندهار به ملا عمر رهبر گروه طالبان بیعت کرده و تمام پالیسی های وی را تایید نمود. به دنبال حملات یازدهم سپتمبر 2001، امریکا شبکهء القاعده را مسوول این حملات دانست و از طالبان خواست، تا اسامه بن لادن را از افغانستان بیرون کنند، خواستی که از سوی طالبان رد شد.

مولوی ارسلا رحمانی وزیر تحصیلات عالی حکومت طالبان و عضو شورای عالی صلح افغانستان در صحبت با رادیو آزادی از نزدیکی روابط میان طالبان و شبکهء القاعده سخن می گوید:
«روابط آنان تا حدی مستحکم بود و است، حالی هم می بینیم که به یکدیگر قربانی می دهند. مثلاً در افغانستان که جنگ می کنند، انتحار کرده یا خود را از بین می برند، عرب ها یا پاکستانی ها باشند. و طالبان افغان هم در مقابل قربانی می دهند.»

در این حال وحید مژده که در زمان حکومت طالبان در وزارت خارجه وظیفه اجرا می کرد و در مورد گروه طالبان معلومات بیشتر نیز دارد، می گوید شماری از سران طالبان با برخی از پالیسی های شبکهء القاعده مخالفت داشتند. به گفتهء وی شبکهء القاعده روابط با کشورهای غیر اسلامی و حتی سازمان ملل متحد را جایز ندانسته، در حالی که تعدادی از سران طالبان این گونه پالیسی را نمی پذیرفتند.

اما آقای مژده تاکید می کند که این مخالفت ها به حدی نبود که روابط طالبان را با شبکهء القاعده از بین ببرد. از سوی دیگر مولوی قلم الدین رییس ادارهء امربا المعروف و نهی عن المنکر رژیم طالبان هرچند موجودیت روابط میان این گروه و شبکهء القاعده را تایید می کند اما به گفتهء او این روابط سیاسی نه بلکه مذهبی و عقیدتی بوده است.

«پالیسی اسامه در بین طالبان نبود، طالبان برای خود، کشورشان و ایجاد نظام اسلامی کار می کردند، نه برای جهان. شما می فهمید که القاعده یک شبکهء جهانی است و افراد خود را دارد. تحریک طالبان به هیچ وجه در شبکهء القاعده جذب نشده، نه در گذشته، نه حالا و نه هم در آینده جذب خواهد شد.»

به دنبال حملات یازدهم سپمتبرسال 2001 بر مراکز تجارت جهانی در شهر نیویارک و وزارت دفاع امریکا فشار های کشورهای غربی به خصوص ایالات متحده بر طالبان و شبکهء القاعده بیشتر شد. این فشارها حتی سبب فروپاشی رژیم طالبان و ایجاد دولت موقت در افغانستان گردید.

اسامه بن لادن رهبر شبکهء القاعده پس از سال ها پنهان بودن، سر انجام در دوم ماه می سال گذشتهء میلادی توسط نیروهای خاص امریکایی در شهر ابت آباد پاکستان کشته شد. به گفتهء وحید مژده آگاه مسایل سیاسی، در جریان 10 سال گذشته تعداد زیادی از اعضای مهم شبکهء القاعده در وزیرستان شمالی به قتل رسیدند. آقای مژده می گوید، با توجه به شرایط کنونی باور ندارد که هنوز هم سران این دو گروه با هم ارتباط ودیدارهای داشته باشند.

«بعد از بهار عربی تعدادی از افراد القاعده از این منطقه رفتند اما از القاعده در این جا چیزی بسیار مهمی که اگر فکر کنیم القاعده با طالبان کمک کند، باقی نمانده است. اما یک ارتباط ارگانیک میان القاعده و طالبان را نظر به دلایل امنیتی هم من نا محتمل می دانم که آنها بتوانند با هم دیدار کنند کرده و برنامه ریزی بکنند.»

در حالی که به دنبال کشته شدن رهبر القاعده در پاکستان امیدواری هایی در مورد بهبود اوضاع در منطقه بخصوص در افغانستان بوجود آمده بود، اما گفته می شود، که این آرزوی مردم تا حال به حقیقت مبدل نشده است.

برخی ها می گویند، پس از آنکه اسامه بن لادن کشته، این رویداد ضربهء شدید به پیکر شبکهء القاعده تلقی شد، اما با وجود این هم، هنوز تهدید این شبکه در منطقه و جهان به قوت اش باقی است.


سید فتح محمد بها
XS
SM
MD
LG