برخی از وزارت ها و ادارات سکتور اقتصادی افغانستان به این نظر اند که سال 1393 هجری شمسی از نگاه اقتصادی سال خوبی نبوده است.
با آنکه در بارهوضعیت اقتصادی افغانستان در سال 1393 هجری شمسی نظریات مختلف وجود دارد، اما برخی از وزارت ها و ادارات سکتور اقتصادی تایید می کنند که انکشافات اقتصادی این سال در مقایسه با سال های گذشته کمرنگ بوده است.
مسوولان این نهاد می گویند که در این مورد عوامل گوناگون وجود دارد، اما آنان بحران انتخابات ریاست جمهوری، تاخیر در اعلام نتایج انتخابات و بی باوری سرمایه گذاران به آینده از دلایل عمده این مشکل بوده است.
اتاق تجارت و صنایع افغانستان می گوید در این سال اکثر تجار، سرمایه های شان را به بیرون از کشور انتقال کردند که با این کار داد و ستد های تجارتی سی درصد کاهش یافت.
احمد توفیق داوری معاون مالی و اداری این اتاق با اشاره به موضوع به درازا کشیدن انتخابات و تاثیر سوء آن بالا وضعیت اقتصادی کشور چنین می گوید:
"باعث این گردید که یک تعداد از تاجران از کشور بیرون شوند و سرمایه های خویش را نیز انتقال دهند. در اینجا بسیاری از فعالیت های اقتصادی به مشکل مواجه گردید. فابریکه ها متوقف شد. بیکاری بیشر شد. توان خرید مردم در بازار ها کم شده و وضعیت اقتصادی بسیار صدمه دید و تجارت ما به جهان تقریباً ۲۵ - ۳۰ در صد کم شد."
اتحادیه صنعت کاران افغانستان نیز مشکل مشابه را بیان نموده می گوید، برنامه های را که در سال 1392 به هدف پیشرفت صنعت طرح نمودیم در سال1393 عملی نشد.
اینکه چرا، عبدالجبار صافی معاون این اتحادیه در صحبت با رادیو آزادی در مورد چنین گفت:
"بدبختانه نسبت بعضی مشکلات که در رهبری وجود داشت مثلاً اول انتخابات. باز تشکیل حکومت و باز اعلان کابینه که تا حال پا برجاست. پلان های که در سال ۱۳۹۲ برای پیشرفت اقتصادی و صنعت در نظر گرفته شده بود عملی نشد."
اما وزارت تجارت و صنایع افغانستان سال 1393 را از لحاظ انکشافات اقتصادی سال خوبی عنوان می کند.
مسافر قوقندی سخنگوی این وزارت با اطمینان می گوید که صادرات کشور در این سال سی درصد افزایش یافته است:
"ما دست آورد های بسیاری داشتیم. در بخش تجارت و ترانزیت برای ما یک سال خوب بود، خوشبختانه واردات نسبت به سال گذشته کاهش یافته بود و صادرات افزایش. مطمین استم که صادارات ۳۰ درصد افزایش را نشان می دهد."
آقای قوقندی، گفتگوها روی ترانزیت با پاکستان، همکاری های اقتصادی سه جانبه میان افغانستان، پاکستان و ازبکستان و بحث ها در مورد راه لاجورد را از دست آورد های وزارت تجارت و صنایع در سال 1393 می خواند.
اداره حمایت از سرمایه گذاری یا آیسا می گوید که مشکلات سیاسی در سال 1393، اقتصاد کشور را متاثر نموده است.
محمد ابراهیم شمس معاون این اداره به رادیو آزادی گفت، مردم بالای وضعیت جاری باورمند نبودند و به همین دلیل سرمایه گذاری در این کشور در مقایسه با دو سال گذشته با کاهش رو برو شد.
اما وی می گوید که در این اواخر علاقمندی سرمایه گذاران جهت سرمایه گذاری در کشور بیشتر شده است:
"نسبت به سال های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ سرمایه گذاری کم بود. اما حالا ما این مشکلات را سپری کرده ایم. و آنهايی که در اویل سال ۱۳۹۲ تعهد کرده بودند که به افغانستان میایند و در بخش های مختلف سرمایه گذاری می کنند دوباره ارتباط برقرار نموده اند."
آقای شمس همچنان گفت که سرمایه گذاران علاقمند استند تا بیشتر در بخش های معادن، زراعت و ارایه خدمات، سرمایه گذاری کنند.
در همین حال وزارت مالیه افغانستان نیز از موجودیت برخی مشکلات در سال 1393 یاد آوری نموده می گوید که از نگاه اقتصادی برای کشور یک سال استثنایی بود.
عبدالقادر جیلانی سخنگوی این وزارت می گوید که در این سال عواید شان سی درصد کاهش یافته است:
"یک سال استثنایی بود، ما در این سال مشکلات بیشتری داشتیم. وضعیت اقتصادی خوب نبود. به خاطر که عواید داخلی ما ۳۰ درصد کاهش یافته بود. سرمایه گذاری کم بود و معاملات تجارتی هم متاثر شده بود. اما باز هم ما توانستیم که خوب مدیریت کنیم و برای فعلاً مشکلات مالی ما قابل مدیریت است."
کارشناسان نیز به این باور اند که سال 1393 از لحاظ اقتصادی برای افغانستان سال مملو از مشکلات بوده است.
آذرخش حافظی مسوول بخش روابط بین المللی اتاق های تجارت و صنایع افغانستان در مورد چنین گفت:
"بدختابنه این سال برای اقتصاد ملی افغانستان خوب نبود. به اساس روانشناسی اقتصادی مردم کم جرأت شده و سرمایه گذاری های را که پلان کرده بودند از آن منصرف شدند. کار و بار خوب نبود و اقتصاد افغانستان بسیار متاثر شد، حتی عواید دولتی نسبت به سال گذشته ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون دالر کاهش یافت."
حمیدالله فاروقی کارشناس مسایل اقتصادی و استاد پوهنتون کابل نیز می گوید که در سال 1393 حالت انکشاف اقتصادی افغانستان مناسب نبود.
آقای فاروقی گفت:
"با تاسف که نسبت به دلایل واضح وضعیت پیشرفت اقتصادی در سال ۱۳۹۳ خوب نبود، حتی کم رنگ تر از آن که پیش بینی شده بود. گمان می رود که حتی از یک فیصد هم کمتر باشد. احصائیه های رسمی در این باره منتشر خواهد شد اما به نظر من اقتصاد ما به چالش های جدی روبرو است."
در گزارشی که به نقل از بانک جهانی نوشته شده آمده است که پیشرفت های اقتصادی افغانستان از هشت درصد به سه تا سه و نیم درصد کاهش خواهد یافت.
با در نظرداشت اظهارات وزارت ها و ادارات سکتور اقتصادی افغانستان، چنین نتیجه می گریم که سال 1393 از نگاه اقتصادی برای افغانستان سال دشواری بوده است.
اما مردم می گویند که برای سال آینده امیدوار اند چون به گفته آنان، شخص اول کشور اقتصاد دان است و ممکن اقتصاد کشور را به سوی شکوفایی ببرد و سرمایه گذاری بیشتر شود و عواید داخلی رونق یابد.
آرزو غیاثی
