دهم اکتوبر مصادف است به روز جهانی برعلیه اعدام.
از دهم اکتوبر یا روز جهانی برعلیه اعدام در حالی در برخی از کشورهای جهان تجلیل می‌شود که اکنون ۷۵۰ تن محکوم به اعدام در زندان‌های افغانستان بسر می‌برند.
عبدالحلیم کوهستانی رئیس عمومی توقیفخانه‌ها و محابس افغانستان روز چهارشنبه «۱۸ میزان ۱۳۹۷» در صحبت با رادیو آزادی در این باره جزئیات بیشتر نداد، اما افزود که اکنون ۳۵ تا ۳۶ هزار نفر در زندان‌های افغانستان، زندانی هستند.
در حالی این تعداد در افغانستان محکوم به اعدام اند که از سال ۲۰۱۵ به این‌سو در رقم زندانیان محکوم به اعدام افزایش آمده است.
سازمان حقوق بشر افغانستان می‌گوید که در گذشته‌ها در دورۀ حکومت‌های مختلف در افغانستان به دلیل کمبود ظرفیت در ارگان‌های عدلی و قضایی افرادی هم اعدام شده‌اند که مستحق این حکم نبوده اند.
لعل گل لعل رئیس این کمیسیون روز چهارشنه به رادیو آزادی چنین گفت:
"از سال ۲۰۰۱ به این‌سو طی سالیان زیاد، ارگان‌های عدلی و قضایی ما آماده نبودند که در برخی موراد مهم چنانچه قانون تقاضا می‌کند تحقیق و بررسی کنند، در همان وقت قضایای اعدامی را داریم که برخی کسان مطلق بی‌گناه بودند و به اعدام محکوم و حکم بالای آن‌ها عملی شده است و هر کسی‌که چنین قضایا را خواسته باشد در نزد ما موجود است."
آقای لعل می‌گوید، با آنکه در سال‌های اخیر برای افزایش ظرفیت ارگان‌های عدلی و قضایی کارهای صورت گرفته، اما در موضوع اعدام که زنده‌گی انسان در آن وابسته است باید در تحقیق و بررسی و حکم‌ها از احتیاط زیاد کار گرفته شود.
در گزارش سال ۲۰۱۷ سازمان عفو بین‌الملل آمده است که در سال ۲۰۱۵ در افغانستان، حکم اعدام ۱۲ تن صادر شد، اما این حکم تنها بالای یک تن تطبیق شده‌است.
این سازمان گفته است در سال ۲۰۱۶ حدود ۶۰۰ تن در افغانستان به اعدام محکوم شدند که از این میان تنها شش تن آن‌ها که در قضایای تروریستی مجرم شناخته شده بودند در زندان پلچرخی اعدام شدند.
تلاش کردیم در این باره نظر ارگان‌های عدلی، قضایی و کمیسیون حقوق بشر را داشته باشیم، اما مقام‌های این اداره یا از این روز آگاهی نداشتند و یا هم نخواستند با رسانه‌ها معلومات را شریک نمایند.
از سوی هم شماری از حقوق دانان افغان می‌گویند، برخی از کشور‌ها تلاش می‌کنند که اعدام انسان‌ها عملی نشود، اما در افغانستان با بسیار احتیاط و مطابق قوانین مدنی و دینی عملی می‌شود.
عبدالشکور دادرس
عبدالشکور دادرس یکی از این کارشناسان به رادیو آزادی چنین گفت:
"در قانون گذشته جزا و هم در کود جزا در موارد حکم اعدام در نظر گرفته شده است که جرایم ضد امنیت داخلی و خارجی باشد و همچنان در موارد که جنایات عمدی باشد در قانون برایش جزای اعدام پیش‌بینی شده است."
بر اساس ماده ۱۷۰ قانون جزا در افغانستان کسانی‌که به جرایم نسل کشی، تجاوز بر ضد دولت، ترور، انفجارها، اختطاف و گروگان گیری که سبب مرگ افراد شود دست داشته باشد به اعدام محکوم می‌شوند.
بر اساس گزارش‌ها روسیه، چین، عربستان سعودی و ایران از جمله کشورهایست که اعدام افراد در آن زیاد است و برخی کشورهای است که به جای اعدام مجازات بدیل آن مانند حبس طولانی مدت یا عمری و یا جزا های فزیکی در آن در نظر گرفته شده‌است.
گزارش: نورالله شایان
