هزاران تن از باشنده‌گان یک قریۀ همسرحد افغانستان در تاجکستان اگر چه از ماهیت آنچه که در آن‌سوی مرز می‌گذرد چندان خبر ندارند، ولی در نگرانی دوامدار به سر می‌برند.
با فرا رسیدن شب قریۀ خیام در کنار دریای پنج همه تاریک می‌شود.
اهالی این قریه عادت کرده‌اند که هنگام شب چراغ‌های خود را روشن نسازند و یا این که کلکین‌های خانه‌های خود را با پرده‌های ضخیم بپوشانند.
پاسداران سرحدی به مردم گفته اند که اگر چنین نکنند شاید از آن‌سوی سرحد به سوی‌شان فیر صورت گیرد.
همه می‌دانند که در آن‌سوی دریا ولایت تخار افغانستان قرار دارد.
ولی اهالی قریۀ خیام از وضعیت آن‌سوی مرز چندان معلومات کافی ندارند.
یکی از اهالی قریه گفته است که من هر صبح با صدای مواشی که از آن‌سوی سرحد می‌شنوم بیدار می‌شوم:
"ساعت چهار صبح صدای هنگ زدن خرها به گوش می‌رسد و سپس آواز چالان شدن موترسایکل‌ها را می‌شنوم."
او می‌گوید به نظر می‌رسد که مردم در افغانستان وقت‌تر از خواب بیدار می‌شوند.
اهالی قریۀ خیام همسایه‌گان خود در آن‌سوی سرحد را در برخی از موارد چون قاچاق مواد مخدر و اعمال پراگنده خشونت ملامت می‌دانند.
هنگام شب صدای تیراندازی پراگنده که به سوی اهداف نامعلوم فیر می‌شود نیز شنیده می‌شود.
بیک مراد زرداقوف یکی از باشنده‌گان محل به رادیو آزادی گفت که بعد از ۱۰ سال زنده‌گی در این منطقه به صدای تیراندازی عادت کرده است، ولی مهمانانیکه از جا‌های دیگر می‌آیند خواب نا آرام داشته می‌باشند.
برخی‌ها چنین فکر می‌کنند که آن‌ها در یک کشور آرام، ولی در نزدیکی خط مقدم جنگ در کشوری دیگری زنده‌گی می‌کنند.
در حالی‌که دوشنبه از احتمال رخنه کردن شبه نظامیان اسلام‌گرا از آن‌سوی سرحد هشدار داده است و این خبرها نیز انتشار یافته که شورشیان طالب برخی قریه‌های سرحدی را تصرف کرده اند بسیاری باشنده‌گان قریه‌های همرز در تاجکستان طالبان را سبب مشکلات می‌دانند.
در مجموع، مقامات تاجکستان تخمین می‌کنند که از جمله ۱۳۶۰ کیلومتر سرحد مشترک میان دو کشور تقریباً ۳۰۰ کیلومتر آن از کنترول دولت افغانستان خارج است.
رجب علی رحمان علی قوماندان قوای سرحدی تاجکستان اوایل سال جاری گفته بود که تخمیناً ۷۰۰۰ شبه نظامی طالبان در نزدیکی سرحدات تاجکستان تمرکز دارند.
ولی طوریکه از طالبان معروف است آن‌ها نیت صدور جنگ به کدام کشوری را ندارند و آن‌ها تنها گروه مخالف دولت افغانستان در منطقه نیستند.
گروه موسوم به دولت اسلامی یا داعش، حرکت اسلامی ازبکستان و همچنین قاچاقبران مواد مخدر و گروه‌های جنایتکار نیز در شمال افغانستان حضور داشته و باعث نا آرامی می‌شوند.
عقب نشینی نیرو های روسی در سال ۲۰۰۵ از منطقه مرزی که بعد از فروپاشی اتحاد شوری به دفاع از جنوب تاجکستان مأمور بودند مسئولیت نیرو های تاجکی در حراست مرزها را وسیع‌تر ساخته است.
