از مدتی به این طرف انتقال جوانان توسط قاچاقبران انسان از ولایات شمال منجمله سرپل، جوزجان و فاریاب شماری از خانواده‌ها را نگران ساخته و این مسئله باعث دگرگونی‌های در جامعه گردیده‌است.
محمد شاکر جوان ۱۶ ساله باشندۀ قریه آلتی خواجه شبرغان یکی از این جوانان است که به خاطر رسیدن به خارج دشواری‌های زیادی را پشت سر گذاشته و دوباره به افغانستان آمده‌است.
وی خاطراتش را از این سفر چنین حکایت می‌کند:
"خودم با قاچاقچی به ایران رفته بودم، اندیوالان ما زیاد بود، در آنجا هم کار نیست. ما خانه را هم خبر نکرده رفته بودیم وقتی در سفر باشی قاچاقچی‌ها موتر را تیز می‌رانند. کسی در قصه تو نیست موتر چپه می‌شود، آدم میمیرد و زخمی می‌شود و این‌جا هم که آمدیم بی‌کار هستیم آدم حیران مانده چه کنیم."
به‌گفته شماری از جوانان ادامه نا امنی‌ها عوامل دیگر مانند فقر اقتصادی و بیشتر عدم زمینه‌های کاری در ولایات شمال سبب شده تا بسیاری از جوانان رفتن غیر قانونی به کشورهای دیگر را همراه با قاچاقبران انسان ترویج بدهند.
برخی از نهادهای مدنی به این باور هستند، تا زمانی‌که دولت افغانستان زمینه‌های کاری را در کشور فراهم نسازد، جلوگیری از رفتن غیر قانونی این جوانان به خارج و صفوف مخالفین مسلح دولت مشکل خواهد بود.
قادر فولاد فعال مدنی در جوزجان می‌گوید، در این اواخر قاچاق جوانان شدت گرفته و بیشتر گروه‌های مافیایی جوانان را به ترک وطن و پیوستن به صفوف مخالفین مسلح دولت تشویق می‌کنند.
آقای فولاد گفت:
"یک موضوع دیگری که در ولایات سرپل، جوزجان و فاریاب بیشتر رشد کرده این است، برخی حلقات مافیایی هستند که جوانان زیر سن را می‌ربایند و آن‌ها را به صفوف مخالفین مسلح دولت می‌برند و یا هم به خارج از کشور می‌برند و از آن‌ها استفاده‌های غیر قانونی می‌نمایند."
پیش از این تحقیق و بررسی‌های زیاد در مورد قاچاق جوانان در افغانستان انجام شده و سازمان‌ها و نهادهای مستقل و غیر مستقل از وضعیت جوانان هشدار داده‌اند.
حالا که فرار و قاچاق جوانان در ولایت‌های شمالی کشور رو به افزایش است کمیسیون مستقل حقوق بشر در شمال از این بابت ابراز نگرانی می‌کند.
سید محمد سامع رئیس کمیسیون حقوق بشر در شمال به روز پنجشنبه ۲۹ قوس ۱۳۹۷ به رادیو آزادی گفت قاچاق جوانان و کودکان از ولایات شمال به خارج از کشور نگران کننده‌است.
وی افزود:
"آقای سامع افزود این جوانان و کودکان توسط قاچاقبران حرفه‌ای فریب داده شده و برای مقاصد مختلف به ایران و ترکیه قاچاق می‌گردند و تعدادی هم به صفوف مخالفین مسلح دولت فرستاده میشوند. طبیعتاً به هر اندازۀ که وضعیت امنیتی در شمال بدتر شود و میزان فقر و بی‌کاری بالا برود به همان اندازه فرار جوانان رو به افزایش می‌شود. قراری که من معلومات دارم نزدیک به ۶۰ درصد نفوس افغانستان زیر خط فقر قرار دارند."
آقای سامع این موضوع را جدی خوانده از دولت و جامعه بین‌المللی که مردم افغانستان را کمک و حمایت می‌کند خواست تا در تأمین امنیت افغان‌ها، ایجاد شغل و حاکمیت قانون توجه بیشتر نمایند تا مردم افغانستان شاهد فرار فرزندان‌شان از کشور نباشند.
ریاست‌های کار و امور اجتماعی که در ولایات افغانستان مسئولیت فراهم کردن زمینه‌های کاری را برای مردم دارند نیز می‌پذیرند که علت اساسی افزایش قاچاق جوانان و کودکان در ولایات شمال نبود زمینه‌های کاری و امنیت است.
عبدالرشید منصوری رئیس کار و امور اجتماعی ولایت جوزجان می‌گوید، آن‌ها با وزارت کار و امور اجتماعی قبلاً زمینۀ رفتن جوانان به طور قانونی به دنبال کار به خارج از کشور را به آن وزارت درخواست کردند.
او گفت:
"یک هفته قبل وزیر کار و امور اجتماعی که طی یک سفر کاری به ولایت جوزجان آمده بود این موضوع را یادآور شدیم، ضمناً وزیر کار برای ما برای حل این موضوع وعده داد که این مشکل بزودی از سوی دولت حل خواهد شد."
اما مسئولان امنیتی در شمال می‌گویند که در این زمینه تلاش‌های آن‌ها جریان داشته و برنامه‌های تازه از جمله آگاهی‌دهی برای مردم از مشکلات رفتن غیر قانونی به خارج را روی دست دارند.
عبدالکریم یورش سخنگوی پولیس فاریاب گفت تنها در سال‌جاری چندین تن را به اتهام قاچاق انسان بازداشت نموده‌اند که بیشترین آن‌ها از ولایت فاریاب بودند.
عبدالکریم یورش سخنگوی پولیس ولایت فاریاب
سخنگوی پولیس فاریاب در مورد دستگیری قاچاقبران انسان گفت:
"یک گروپ از جوانان که بدون آگاهی خانواده‌های شان می‌خواستند با قاچاقبران از راه قاچاق به ایران بروند در کمربند خروجی مزار شریف توسط پولیس شناسایی شده به فامیل‌های شان تسلیم داده شدند و به اتهام آن یک نفر قاچاقبر نیز بازداشت گردید و فعلاً طبق قانون به سارنوالی معرفی شده‌است."
قرار معلومات آقای یورش دو جوان زیر سن ۱۹ سال که به صفوف مخالفین پیوسته بودند نیز با تلاش‌های جدی پولیس فاریاب دوباره به خانواده‌های شان برگردانده شدند.
این در حالیست که در تازه‌ترین نوار ویدیویی که در صفحات اجتماعی فیس‌بوک دست به دست می‌شود نشان می‌دهد که تعدادی از جوانان افغان از راه غیر قانونی به ایران رفته بودند به دام سربازان ایرانی افتاده مورد شکنجه و آزار و اذیت قرار گرفته اند.
نمایش این ویدیو با واکنش‌های زیادی از کاربران فیس‌بوک همراه بوده‌است.
گزارش: عالم رحمانیار
