صدها تن از بازماندهگان شهدا و معلولین بدخشان از ولسوالی‌های دور و نزدیک، پشت دروازه آمریت امور شهدا و معلولین صف کشیده‌اند تا سرنخ حقوقشان را که به معمای حل ناشدنی بدل شده‌است، پیدا کنند.
فیض محمد یک تن از باشنده‌گان ولسوالی شغنان، از فاصله ۲۰۰ کیلومتر دورتر از شهر فیض‌آباد مرکز بدخشان به این اداره آمده‌است تا حقوق برادر‌ش را که در نبردهای هلمند چند سال پیش از دست داده‌است، دریافت نماید.
وی می‌گوید، افزون بر این‌که در این یک‌سال کدام حقوقی دریافت نکرده، شب‌ها و روزهای زیادی را گرسنه در کوچه‌های شهر فیض‌آباد سپری کرده‌است.
وی افزود:
"از یک‌سال به این‌طرف تا حال برای ما معاش نداده، در به در هستیم، نه کدام معاش است و نه کدام امیدی؛ همین‌جا نشستیم و برای سپری کردن وقت خود در هوتل‌ها قرض‌دار شدیم، دیدم که نمی‌شود رفتم خانه چون برای ما گفته بودند که در ماه حوت بیا، من هم در ماه حوت دو باره آمدم، حالا که ماه حمل گذشته و ماه ثور آمده هیچ چیز معلوم نیست، حقوق سال ۹۷ را هم نگرفتیم و از حقوق سال ۹۸ هم خبری نیست."
از سوی هم شماری از بازماندهگان شهدا می‌گویند، بر بنیاد قانون صد درصد از آخرین معاش شهدای نظامی باید پرداخته شود، اما آنان نسبت به این میزان از معاش، حقوق کم‌تری دریافت می‌کنند.
اکرم یک تن از بازماندهگان شهدای اردو می‌گوید، فرزند‌ش ۱۳ هزار و ۵۰۰ افغانی حقوق دریافت می‌کرد و بر بنیاد قانون باید این میزان از حقوق برایش پرداخته شود، اما به‌گفته اکرم اکنون او ۹ هزار افغانی حقوق دریافت می‌کند.
وی می‌گوید:
"بچه جوانم در اردوی ملی شهید شد، ۱۳ هزار تا ۱۳ هزار و ۵۰۰ افغانی معاش داشت، حالا برای من ۹ هزار افغانی می‌دهند، نمی‌دانم که باقی پول را چه کسانی می‌گیرند و چرا کم شود؟"
شماری از معلولین بدخشان هم با انتقاد از کُندی روند اجرای حقوقشان می‌گویند، افزون بر این‌که از یک سال به این‌طرف حقوق دریافت نکرده‌اند، اکنون از قطع حقوقشان به آنان خبر داده‌اند.
عبدالکریم، یک‌تن از معلولین بدخشان به رایو آزادی می‌گوید، آنان همه ساله در ماه حوت حقوق دریافت می‌کردند، اما اکنون حقوقشان قطع شده‌است.
وی گفت:
"من هر سال در ماه حوت معاش می‌گرفتم، اما امسال معاشم قطع شده‌است."
با این حال سید مصطفی احمدی آمر امور شهدا و معلولین بدخشان، با تأیید مشکل پرداخت حقوق شهدا و معلولین بدخشان می‌گوید، کمبود تخصیص و بودجه سبب شده‌است تا روند اجرای حقوق شهدا و معلولین با مشکل روبه‌رو شود.
به‌گفته احمدی آنان به ۸۴۰ میلیون افغانی در سال جهت پرداخت حقوق شهدا و معلولین ضرورت دارند که وزارت دولت در امور شهدا و معلولین نیمی از این پول را به این اداره نمی‌فرستد.
وی می‌گوید:
"در ختم سال ما پیشنهاد کردیم که به ۸۴۰ میلیون افغانی ضرورت داریم، باید تدارک این را می‌دیدند و در هر ربع سال ۲۱۰ میلیون افغانی منظم می‌فرستادند، گذشته از این‌که باید باقیات ما را می‌فرستادند، اما برعلاوه این‌که نیازمندی ما را نمی‌دهند باقیات سال گذشته ما را هم نمی‌دهند."
احمدی می‌گوید، به دلیل نبود تخصیص و بودجه کافی هزاران شهید و معلول در سال گذشته از دریافت حقوقشان محروم ماندند و این امر اداره آنان را با مشکلات گسترده روبه‌رو کرده‌است.
به‌گفته آمر امور شهدا و معلولین بدخشان، در سال‌های گذشته وزارت کار و امور اجتماعی و اکنون که وزارت دولت در امور شهدا و معلولین ایجاد شده‌است بارها وعده ارسال پول را داده‌اند، اما هیچ‌گاهی این وعده‌ها جامه عمل نپوشیده‌است.
"از سال ۱۳۹۷ حدود ۱۳۰۰ شهید و ۹۰۰ معلول ملکی هیچ‌گونه حقوق دریاقت نکرده‌اند، به تعداد ۱۱۰۰ تن از شهدای اردو و پولیس ۶ ماهه حقوقشان اجرا نشده‌است و حقوق ۵۰۰ تن دیگر از شهدای نظامی اصلاً در سال ۱۳۹۷ اجرا نشده‌است و دلیل آن هم روشن است که تخصیص به قدر ضرورت به اداره ما نمی‌رسد و به همین دلیل ما حقوق یک تعداد را می‌پردازیم و دولت و عده می‌دهد که حقوق باقی مانده را نیز می‌پردازد اما می‌بینیم که سال ختم می‌شود و پول نمی‌دهند و تعداد زیادی بدون اجرا باقی می‌مانند."
احمدی می‌گوید، اگر وضعیت به همین منوال ادامه یابد، از مجموع ۱۲ هزار شهیدا و معلول بدخشان، دو برابر این شمار از دریافت حقوق محروم می‌مانند.
مسئولان آمریت دولت در امور شهدا و معلولین بدخشان می‌گویند که به تعداد ۱۲ هزار شهید و معلول ثبت و راجستر این اداره می‌باشد که از این میان ۳۵۰۰ تن آنان را شهدا و معلولین نظامی و متباقی ۷۵۰۰ تن دیگر را شهدا و معلولین ملکی تشکیل می‌دهند.
گزارش: نعمت‌الله احمدی
