بعد از دهها سال خشونت در افغانستان، اکنون در مورد دورنمای صلح در این کشور امیدواریها بیشتر شده است.
افغانستان در حدود ۲۵ سال قبل هم بعد از سالها جنگ و خونریزی در یک چار راهی حساس قرار گرفته بود که مسیر بعدی آن نا معلوم بود.
در آن وقت جنگسالاران افغانستان بعد از خروج قوای شوروی سابق یک موافقه تقسیم قدرت را تکمیل کرده و پیمانی را برای ختم جنگ داخلی امضا کردند.
برهان الدین ربانی، گلبدین حکمتیار، احمدشاه مسعود و رهبران دیگر جهادی در سال ۱۹۹۳ اول در پاکستان جمع شدند و بعد توافقی را در شهر مکه مکرمه مهر زدند.
یک تحلیلگر امور سیاسی بنام فداخان به خبرگزاری آلمان گفته در آن وقت این پیمان که به میانجیگری ملک فهد پادشاه آن وقت عربستان سعودی و نوازشریف صدراعظم آن وقت پاکستان ترتیب شده بود بسیار امیدواری ایجاد کرده و این معامله یک پیمان بیخالیگاه دانسته میشد.
در آن وقت نواز شریف صدراعظم پاکستان گفته بود که این پیمان در مقدسترین شهر مسلمانان امضا شده و هیچکس جرأت شکستن آنرا ندارد و اگر جناحی از آن تخطی کند به خداوند جواب خواهد گفت.
اما به گفته یک مشاور حکمتیار بنام حفیظ الرحمن عدم هماهنگی بین احزاب امضا کننده پیمان در مکه سبب ایجاد درزهای اجتماعی و سیاسی شد.
به تعقیب آن جلسه جلال آباد ترتیب شد ولی بازهم برخوردها و خشونت ادامه یافت تا اینکه راه برای ظهور طالبان باز شد.
جای شک نیست که امضای موافقتنامه کنونی بین امریکا و طالبان بعد از ۱۸ سال جنگ روزنههای امید را دوباره باز کرده است اما به نوشته اسوشیتد پرس بسیاری افغانها هنوز هم تحت سایه بیاعتمادیها و تردیدهای گذشته قرار دارند.
آرش یک پولیس افغان در کابل که در آغاز حملات امریکا بر افغانستان هفت سال عمر داشت اکنون میگوید او و همکارانش همه از جنگ خسته شده و مانند تمام افغانها آنها هم تشنه صلح هستند. ولی آنها در تمام عمر خود صلح را تجربه نکرده اند و نمیدانند دورنمای آن چگونه خواهد بود.
بسیاری از تحلیلگران و افغانهایی که خبرگزاریها با آنها صحبت کرده اند امیدوارند که تجربههای تلخ و پیمان شکنیهای گذشته در افغانستان تکرار نشود که در آن صورت نسلهای بعدی افغانستان هم با خشونت جنگ بزرگ خواهند شد.
سید محمد مهدی یک تحلیلگر امور سیاسی مقیم در پاکستان میگوید معامله بین امریکا و طالبان تازه اول کار است. به نظر وی امتحان اصلی زمانی شروع میشود که طالبان و اداره افغانستان مذاکرات را شروع کنند و برای مؤثر و موفق بودن این مذاکرات یک اداره همه شمول و با ثبات باید در کابل حاکم باشد.
به نظر تحلیلگران عنصر مهم دیگر اینست که واشنگتن تا چه زمانی عملی شدن این پیمان را نظارت میکند و تا چه حد پروسه عملی را تحت کنترول خواهد داشت.
فداخان تحلیلگر دیگر میگوید تصمیم برای خروج یکباره و دست کشیدن ناگهانی از افغانستان توسط امریکا عین تجربه و وقایع سالهای دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ را تکرار خواهد کرد.
به نظر آنها امریکا باید تا پایان عملی شدن این توافقتنامه با افغانستان همراه باشد، بدون در نظرداشت اینکه این مرحله چه زمانی را در بر خواهد گرفت.
به نظر فداخان اگر امریکا افغانستان را بخاطر خستهگی خود رها کند و اولویتها را در نظر نگیرد، گروههای افراطگرا و تروریستی در این کشور لانه خواهند کرد که در آن صورت امریکا در ظرف چند سال مجبور خواهد شد که دخالت نظامی را در افغانستان از نو آغاز کند.