پس از سقوط رژیم طالبان درافغانستان روابط این کشور با پاکستان فرازو نشیب های زیادی داشته است.
این روابط به طور مشخص بخاطر موجودیت مخالفین مسلح در دو طرف خط دیورند بیشتر با مشکلات روبرو بوده است.
گفته میشود پاکستان از یک سو شامل ایتلاف جهانی به رهبری امریکا علیه تروریزم شد و از سوی دیگر تلاش نمود تا با حمایت کردن مخالفین مسلح اهداف خود را د راین کشور بدست بیاورد.
حکومت افغانستان نیز بارها از سیاست دوگانه پاکستان دربرابراین کشور انتقاد کرده و آن کشور را به دامن زدن به نا امنی ها در افغانستان نیز متهم کرده است.
جاوید لودین معین پیشین وزارت خارجه در یک مصاحبه اختصاصی به رادیو آزادی گفت، مشکلات افغانستان ریشه منطقه ای داشته و پاکستان بیشتر از همه دربرابر این کشور سیاست منفی داشته است:
" فراموش نکنیم که ما مشکلات را که در دههه های اخیر داشتیم از منطقه برخاسته بود یا از طرف منطقه بالای ما تحمیل شده بود و یا هم ابعاد منطقوی داشت یگانه کشوری که زیادتر سیاست خارجی اش منفی بود متاسفانه پاکستان بود. "
آقای لودین می گوید، با وجود این همه چالشها میان افغانستان و پاکستان، حکومت افغانستان در جریان سیزده سال گذشته بنیاد روابط خوب را با تمام کشورهای جهان و همسایه ها گذاشته است.
این اتهامات در همین نقطه خاتمه نیافته بلکه یک مقام بلند رتبه حکومت پیشین افغانستان، پاکستان را به آغاز جنگ جبهه ای در افغانستان متهم کرده و به موجودیت مشاورین پاکستانی در صفوف مخالفین نیز اشاره کرده است.
مردم عام عام نیز در مورد روابط افغانستان و پاکستان که در جریان سیزده سال گذشته بلندی ها و پستی های را داشته دیدگاه های متفاوت دارند.
شماری از باشنده های شهر کابل به رادیو آزادی گفتند، سفر های حامد کرزی رییس جمهور پیشین به پاکستان نتیجه مثبت در قبال نداشته و به گفته آنها بخاطر تامین صلح و ثبات در کشور باید با اداره استخباراتی پاکستان صحبت صورت گیرد.
حمایت از مخالفین مسلح دولت، ادامه حملات راکتی بر مناطق شرقی افغانستان، حمایت مستقیم از جنگ های جبهه ای در افغانستان، افزایش حملات انتحاری و گروهی و قتل شخصیت های برجسته از تجاوزهای آشکار پاکستان در افغانستان می شمرده میشود.
اما سوال اینجاست که پاکستان برای چه هدفی این کارها را انجام میدهد.
حکومت افغانستان می گوید، نزدیک شدن روابط افغانستان و هندوستان یکی از نگرانی های پاکستان می باشد اما با آنهم حکومت قبلی و فعلی افغانستان بارها گفته است که روابط افغانستان با امریکا و کشور های دیگر جهان به ضرر کدام کشور همسایه ومنطقه نخواهد بود.
با در نظرداشت روابط بحرانی میان هر دو کشور مردم عام و کارشناسان می گویند، اکنون باید پاکستان به مداخله هایش در افغانستان خاتمه داده و بخاطر تامین صلح در این کشور همکاری صادقانه کند.
آنها می گویند، تنها راه رسیدن به این هدف فشارآوردن کشورهای پرنفوذ مانند چین،ترکیه و عربستان سعودی بالای پاکستان می باشد.
در همین حال حکومت چین می گوید، بخاطر آوردن ثبات در منطقه بخصوص در افغانستان باید هر سه کشور افغانستان، پاکستان و چین همکاری های نزدیک داشته باشند.
سن یوشی نماینده خاص چین برای افغانستان و پاکستان درصحبت با رادیو آزادی گفت، چین بخاطر آشتی ملی در افغانستان یک نشست سه جانبه را برگزار می کند:
" افغانستان و پاکستان هر دو کشور همسایه خوب چین است، ما تلاش می کنیم همکاری های سه جانبه را گسترش دهیم، بطور خاص بخاطر آشتی ملی در افغانستان، ممکن در گذشته یک سو تفاهم میان هر دو کشور بوده باشد اما در آینده ما باید با یکدیگر از نزدیک مشوره نماید تا همکاری های خوبی بمیان آید. "
انتقاد که در روابط دو کشور متوجه حکومت افغانستان است نبود یک پالیسی روشن در قبال پاکستان می باشد.
در همین حال برخی از کارشنان سیاسی بدین باوراند که سیاست های کهنه در قبال پاکستان نتیجه ندارد و حالا باید هر دو حکومت خواستهایشان را بصورت روشن مطرح نمایند.
احمد سعیدی یکتن از این کارشناسان:
" اگر پاکستان بلند پروازی های گذشته را داشته باشد خط دیورند را به رسمیت بشناسیم، با هندوستان روابط نداشته باشیم، سیاست داخلی و خارجی شما مربوط به ما باشد این غیر ممکن است من امیدوار هستم که هیت افغانی درک از خواهشات و آرزوهای پاکستان داشته باشد و پاکستانی ها هم بتوانند ما دیگر دست به دامن نمی کنیم عذر نمی کنیم یعنی سیاست بستان را تعقیب می کنیم نه سیاست زاری را. "
شماری دیگر از کارشنان بدین باور اند که، کشته شدن اسامه بن لادن در سال 2011 در پاکستان از سوی نیروهای امریکایی، و حمایت پاکستان از مخالفین مسلح بخاطر جنگ علیه نیروهای خارجی در این کشور، پاکستان را به شکل بی سابقه منزوی کرده است.
علاوه بر این کارشناسان می گویند، ناامنی های موجود در پاکستان، و به تازه گی سفرهای مقامات بلند رتبه پاکستانی به افغانستان نشان می دهد که حالا آن کشور می خواهد روابط خود را با افغانستان از بازنگری نماید.
اما تحلیلگران پاکستانی در مورد روابط افغانستان و پاکستان دیدگاه متفاوت دارند.
رستم شاه مومند کارشناس مسایل سیاسی پاکستان و سفیر پیشین آن کشور در کابل به رادیو آزادی گفت، موجودیت نیروهای خارجی در منطقه یگانه عامل عمده مشکلات میان روابط دو کشور می باشد:
" مشکل موجودیت نیروهای خارجی است، تا زمانیکه نیروهای خارجی در افغانتسان هستند، روابط افغانستان و پاکستان بهتر نخواهد شد اینجا صحبت از روابط افغانستان و پاکستان نیست بلکه پایان دادن به جنگ است. "
حکومت افغانستان در جریان سیزده سال گذشته بخاطر تامین صلح و متوقف ساختن حملات راکتی آن کشورتلاش کرد تا همکاری های پاکستان را جلب نماید.
در این مورد وزارت خارجه افغانستان نیز به شورای امنیت سازمان ملل متحد شکایت کرده بود.
اما با وجود اینهمه تلاش ها درموقف پاکستان دربرابر افغانستان تغییری مهمی دیده نمیشود.
حامد کرزی رییس جمهور پیشین کشور در روزهای اخیر کاری اش در این مورد چنین گفته بود:
" در تاریخ روابط ما در افغانستان هیچ رییس و هیچ حکومت اینقدر سفر و تلاش نکرده بود که من با پاکستان کرده بودم، 20 بار به پاکستان رفتم بخاطر تامین صلح زیاد تلاش کردم اما نشد دلیل آن اینست که پاکستان از افغانستان دو چیز می خواست یکی رسمیت خط دیورند را می خواست که ما ابداً به آن حاضر نیستیم و دوم خواهان کنترول سیاست خارجی افغانستان بود که به آن هر گز ما حاضر نیستیم. "
آقای کرزی در صحبت هایش چندین بار گفته بود که تامین صلح در افغانستان اول بدست امریکا و بعد به دست پاکستان است.
به باور کارشناسان، حکومت افغانستان باید با در نظر داشت فرصت های موجود اقتصادی روابط اش را با منطقه به خصوص با پاکستان بهترسازد.
رییس جمهور اشرف غنی نیز در کنفرانس کشورهای قلب آسیا در چین به این مساله اشاره کرده و گفته بود که همکاری های اقتصادی میان کشورهای منطقه می تواند همکاری های سیاسی را بمیان آورد.
حالا دیده شود که حکومت جدید افغانستان تا چه حد می تواند یک سیاست روشن را در قبال پاکستان اختیار کند و اسلام آباد را نیز تشویق نماید تا سیاست مداخله گرانه اش را به سیاست همکاری با کابل مبدل سازد.
فرشته ندا
