با وجود تلاش های حکومت در سیزده سال گذشته برای تقویت معارف، هنوزهم کمبود معلمین مسلکی در مکاتب دولتی از جمله مشکلاتی است که همواره متعلمین در ولایات مختلف افغانستان با آن روبرو اند.
تعدادی از این متعلمین از کمبود و غیرحاضری استادان درمکاتب ابراز نگرانی کرده و می گویند که برخی از شاگردان به ادامه تحصیل بی باور شده اند.
احمد فرید یک تن ازمتعلمین لیسه سید جمال الدین افغانی در ولسوالی بلخ آب ولایت سرپل در مورد به رادیو آزادی گفت، ملا امامان مسجد که اصلاً سواد کافی ندارند در مکاتب تدریس می کنند:
" ما استادان مسلکی نداریم آنها کسانی هستند که مکتب نه خوانده اند صنف دوازده را نخواندند برای ما مضامین را تدریس می کنند که اصلاً بلد نیستند این مشکل است که ما بیسواد فارغ میشویم، ملا امامان مسجد برای ما تدریس می کنند و در مضامین کیمیا و فزیک اصلاً استاد وجود ندارد و ما همین گونه سپری می کنیم. "
ازسوی دیگر برخی از متعلمین درولایت پکتیا نیزشکایت دارند که بیشتراستادان شان فارغین صنوف دوازده بوده و هیچ تجربهء در خصوص تدریس ندارند.
عزت الله مخلص در مورد بیشتر میگوید:
" این استادان از دوازده فارغ شدند ویا محصلین هستند وقتی به صنف میایند 10 یا پانزده دقیقه درس میدهند و باقی وقت را ضایع می کنند و حاضری خود را امضا کرده از صنف بیرون میشوند آنها پروای شاگردان را هم ندارند. "
در این حال متعلمین در شهرکابل و مزارشریف نیز نبود استادان مسلکی و کتب درسی را در مکاتب از مشکلات عمده سر راه تعلیم و آموزش شاگردان می خوانند.
دو تن از این متعلمین درصحبت با رادیو آزادی مشکلات شان را چنین بیان کردند:
" اسم من رشید متعلم صنف دوازده لیسه باختر، ما شش ساعت درسی داریم و دو ساعت درس میخوانیم و متباقی چهار ساعت را که معلمین نیست و شاگران هم از صنف بیرون میروند مصروف فوتبال و یا بازی های دیگه میشوند. "
" ما در برخی مضامین معلم نداریم و در مضامین که داریم هم از آغاز سال غیر حاضری می کنند در ساعت های درسی خود نمی آیند و ما از همین آغاز سال از دروس خود پس ماندیم. "
از سوی هم تعدادی از والدین متعلمین ابراز نگرانی کرده و گفته اند که مسوولان مکاتب و معارف کشور باید برای حل این مشکل توجه لازم کنند.
گفته می شودکه دربرخی ازمکاتب دولتی استادان خلاف رشته به تدریس گماشته شده اند.
یکی ازاین استادان در شهر کابل به رادیو آزادی گفت:
" در بعضی مکاتب این مشکل وجود دارد به خاطریکه معلمین مسلکی نداریم،و یا معلمین خلاف رشته تدریس می کنند ویا کمبود معلم است و در بیشتر مکاتب دور دست آنها برای تدریس نمی روند. "
در این حال وزارت معارف افغانستان کمبود معلمین مسلکی درمکاتب را تایید کرده می گوید که به دلیل کمبود بودیجه نتوانسته اند، معلمین جدید مسلکی را استخدام کنند.
کبیر حقمل سخنگوی این وزارت به رادیو آزادی گفت که در حال حاضر 40 درصد معلمین در افغانستان غیر مسلکی هستند:
" در تمام افغانستان متاسفانه ما به کمبود معلمین مسلکی نداشتیم که استخدام می کردیم و به همین دلیل غیر مسلکی ها استخدام شدند و همچنان بر ما امکانات استخدام معلمین داده نشده مثلاً در بودیجه 1394 برای ما حتی یک بست هم درنظرگرفته نشده که ما معلم استخدام کنیم بناً اگر ما تناسب معلم و شاگرد را در نظر بگیریم حداقل باید در جدود 40 یا 50 هزار استاد دیگر را استخدام بکنیم. "
به گفته آقای حقمل، وزارت معارف به ریاست جمهوری افغانستان پیشنهاد کرده تا بودیجه را برای استخدام معلمین جدید در مکاتب کشور اختصاص دهد، اما تا اکنون رسماً پاسخ دریافت نکرده اند.
با وجود اینکه مقامات وزارت معارف کشور از تلاش برای حل این مشکل سخن می زنند، اما کارشناسان می گویند که نبود استادان مسلکی روی آموزش متعلمین تاثیر منفی می گذارد.
عطالله ویسا یک تن از این کارشناسان در صحبت با رادیو آزادی گفت، وزارت معارف باید طی چند سال گذشته روی آموزش و مسلکی سازی معلمین در مکاتب کشور اقدام می کرد:
" ما هم کمبود استادان را درک کردیم که حالا استادان مسلکی نیستند همین که شاگر از صنف دوازده فارغ شود منحیث معلم استخدام شده و دوباره به صنف دوازده تدریس می کند که این غیر معیاری و مسلکی است و باید در این جریان بالای مسلکی سازی و آموزش معلمین کار میشد. "
نبود ساختمان های معیاری، کتب درسی و همچنان استادان مسلکی همواره از مشکلات اساسی سر راه آموزش متعلمین در مکاتب کشور بوده است.
به اساس معلومات وزارت معارف افغانستان، در حال حاضر حدود 2 لک و هفده هزار معلم در سطح کشور مصروف آموزش متعلمین در مکاتب کشور هستند.
کارشناسان افغان می گویند که بیشتر مردم در افغانستان بیسواد و یا هم کم سواد اند و نیاز جدی است تا حکومت زمینه تعلیم و آموزش را برای افغانها فراهم کند.
لیزا حیدری
