درشب و روزهای نوروز یک زن جوان بنام "فرخنده" ازسوی آشوبگران درکابل کشته شد که این واقعه نه تنها واکنش وسیع درداخل وخارج افغانستان داشت، بلکه مردم بسیاری را به باورها وعقایدی متوجه ساخت که ازقرن ها به این سو درجامعه منتشر شده است، ولی مردم دربارۀ اصل وریشۀ آن فکر نمی کنند.
هرچند "فرخنده" درنتیجه غفلت پولیس زیرضربات بی رحمانۀ آشوبگران جان سپرد ولی در عقب این واقعه عوامل اجتماعی بسیاری نهفته است. اضطراب و تشویش فزاینده درجامعۀ جنگ زده و چنگ زدن افراطی بر باورها نیز ازعلل درونی این حادثه پنداشته می شوند.
گزارش های اولی گفتند که فرخنده چون یک نسخۀ قرآن کریم را آتش زده بود ازسوی مردم کشته شد، ولی تحقیقات عدلی بعدی ثابت ساخت که او کاملا بیگناه بود، نه نیت سوختان قرآن کریم را داشت و نه چنین کاری کرده بود و حتی حافظ چندین جزء قرآن کریم نیزبود.
تصویرهای صحنه اورا درحجاب نشان می دهد که به آشوبگران التماس می کند او را بی ستر نسازند. سپس این هم گفته شد که فرخنده برای مبارزه با چیزی که آن را خرافات می دانست به زیارتگاه شاه دوشمشیره رفته بود، ولی متولیان و مجاوران او را به سوختاندن قرآن کریم متهم ساختند.
تصویرهای حادثه همچنین آشوبگران سخت خشمگین شده را نشان داد کهنعرۀ تکبیرسرمی دهند وزیرتاثیر صحنه قرار گرفته به سخن درست گوش نمیدهند و حتی پولیس که باید جمعیت را کنترول میکرد نیز زیرتاثیر قرار گرفته سراسیمه ووارخطا شده است.
تاثیر صحنه چیست ؟
توهم و درآمیختن حق و باطل که هنگام آشوب برپاشده از اتهام فرخنده به سوختاندن قرآن کریم به میان آمد.
این همه دست به هم داده عوامل ظاهری قتل این زن جوان بیگناه را فراهم ساخت.
ولی برخی علمای دینی به این باوراند که راسخ شدنبی نظیر عقاید خرافاتی درجامعه که فرخنده برای مبارزه دربرابر آن کمربسته بود یک عامل اساسی این فاجعه پنداشته میشود.
او که دارای دانش دینی بود به تعویذ، تومار،شویست وخورده های متولیان باورنداشت.
داکترعبدالعلیم ساعی احمدزی ،واعظ وزارت اوقاف امارات متحدۀ عربی میگوید شریعت تعویذ وتومار را یکسره منع کرده وهرخیروشریکه به انسان می رسد ازسوی خداوند مقدرمیباشد.
او می گوید:
"کدام دلیل شرعی دراین مورد وجود ندارد مگراینکه احادیث صریح حرمت وناروا بودن آن را بیان میکند.تا اینکه رسول خداوند درزمان خود کسی را دید که یک تار به گردن آویخته بود.رسول خدا ازوی پرسید که این چه چیزی است؟ او درپاسخ گفت که این تار انسان را ازشرومصیبت حفاظت میکند. پیغمبرص آن تار را ازگردن آن مرد دور کرده گفت که این تو را ازشر حفاظت نمیکند بلکه به تو شر ببارمی آورد."
داکترساعی احمدزی می افزاید که حتی نوشتن کدام آیت ازقرآن کریم وبه گونۀ تعویذ به گردن آویختن هم جواز ندارد چون رسول خداوند ویاران وی چنین کاری نکرده اند.واین نوع تومار وتعویذ قرن ها بعد رواج شده است.
او می گوید دراین شکی نیست که هرآیت قرآن کریم شفابخش است ولی چون سورت فاتحه وآیت های دیگر درحضور مریض قرائت میشود وتوسط آن دم می شود ودعاهای مسنونه برای شفای وی خوانده میشود ولی کدام دلیل شرعی درنوشتن آیات وتعویذ کردن آن درگردن مریض وجود ندارد.
داکترساعی احمدزی می گوید بسیاری مردم ازکم دانشی وتنگدستی برای شفا وحل مشکلات به تعویذگران وجادوگران رومی آورند وفرخنده قربانی همین عقاید خرافاتی شد.
داکتر احمدزی می گوید، دم کردن کسی و دعا خواندن برای وی جایز است ولی توسط قرآن کریم ودعا های مسنونه.
او درپاسخ به این سوال که چه چیزی را خرافات میگویند ؟ گفت : خرافات درزبان عربی ازخرف گرفته شده است. خرف کسی را گویند که توازن عقلی یا عقل سالم نداشته باشد ودراصطلاح به گفتۀ وی داخل ساختن موهومات بی بنیاد دردین را خرافات گویند.
خلیل الله شهید زاده عضو کمیتۀ فرهنگی وامور دینی ولسی جرگه هم میگوید که دعا خواندن وتوسل به قرآن کریم برای شفا اصل دینی دارد. او می گوید قرآن کریم بیماری های معنوی ودیگرامراض را شفا بخش است ودعا های مجرب مسنونه نیز وجود دارد وبحث دعا خواندن کلی است ولی تعویذ های که امروز ازآدرس دین نوشته میشوند کدام اصل دینی ندارند.
خلیل الله شهید زاده می گوید:
" تعویذ نویسی های امروزی که با کمال تاسف بین کشورهای اسلامی مخصوصا درافغانستان عرف شده وحتی فراتر ازمسایل دینی موضوع سحر وجادو ورمل واسطرلاب وفال بینی را منسوب به اسلام میکنند یک گناه نابخشودنی ا ست.این مسئله قطعا دراسلام جایگاه ندارد واسلام عزیزهمواره این موضوعات را نکوهش کرده وهمواره دربرابر این خرافات وبدعت ها مبارزه کرده است."
آقای شهید زاده می افزاید که برخی مردم ازاین تعویذ نویسی برای خودوسیلۀ رزق وروزی ساخته اند ومردم را درقید وبند خود کشانیده اند.
او می گوید که این تعویذ و تومار نویسان ازروی دین واخلاقیات دین کدام دلیل برای توجیه کار خود ندارند وما آنها را محکوم میکنیم.
آقای شهید زاده می گوید، لوحه های اعلانی تعویذ نویسی، فال بینی و رمالی دربازار ها که به مردم وعدهای چون کاریابی ، تسهیلات ازدواج وافزایش محبت میان زن وشوهر میدهند جایگاه دردین ندارند.
رادیو آزادی سعی کرد با یکی ازاین تعویذ نویسان وفال بینان مصاحبه کند ولی آنها به گفتگو حاضرنشدند.
با اینکه حکومت افغانستان پس از قتل فرخنده به سوی برچیدن بساط تعویذ نویسان، فال بینان ونجومیان رو آورد ولی کارشناسان به این باوراند که دورکردن وهم وخرافات از ذهن جامعه به تلاش های دوامدار علمای مذهبی وقشرهای دیگر نیاز دارد.
