با وصف آنکه گروهء دولت اسلامی یا داعش روی برخی نکات مذهب سنی اتکا می کند، اما علمای جهان اسلام اتفاق نظر دارند که اتکا و تعریف این گروه از مفاهیم مذهب سنی از دایرهء قابل قبول خیلی فاصله دارد.
به نوشتهء نشریه فارن پالیسی، با پیشرفت سریع داعش در مورد این نکته که عملکرد این گروه تا چی اندازه اسلامی است و علمای معتبر جهان اسلام چگونه می توانند با عقاید تندرو مذهبی مبارزه کنند، بحث های به میان آمده است.
زمانیکه در مورد یک مرجع با صلاحیت مذهبی که بتواند با گروهء دولت اسلامی یا داعش مقابله کند، صحبت می شود، مساله خیلی مغلق تر از آن است که یک نهاد مذهبی را تصور کرد که مانند واتیکان و کلیسا های که در سایر مذاهب وجود دارد، بتواند اندیشه های اسلامی را برای مسلمانان تعریف کند.
نشریهء فارن پالیسی می نویسد، از قرن ها به اینسو در مذهب سنی علما صلاحیت مذهبی را بر عهده داشته اند و اکثراً در نهاد های گرد هم می آیند و حکومت ها و مقامات سیاسی نیز اکثراً تلاش کرده اند تا این نهادهای مذهبی و مقامات آن را زیر چتر محافظتی خود گرفته، آنها را متمایل به خود سازند.
در جهان مسلمان سنی نهاد ها متعددی از اینوع وجود دارد که در کشورهای مختلف اسلامی به نام های متفاوت یاد می شود.
این نهاد های علمای مذهب سنی در کشور مراکش القرویون (Qarawiyyeen )، در تونس القیروان (Kairouane )، در اندونیزیا شبکهء ندوتالعلما (Nahdlatul Ulama ) و در یمن دارالامصطفی (Dar al-Mustafa) یا رباط الاطریم (Ribat al-Tarim) یاد می شود.
عبدالروف هروی سرپرست ریاست تقنین وزارت عدلیهء افغانستان که در پوهنتون الازهر مصرتحصیل کرده است، می گوید، نفوذ همهء این نهاد های یاد شده، بیشتر معنوی است، تا سیاسی.
به نوشتهء نشریه فارن پالیسی، هیچ یک از این نهاد ها، مقام و نفوذ الازهر مصر را ندارد که بیش هزار سال قبل توسط سلسلهء فاطمی ها در شهر قاهره تاسیس شده است.
در صد سالی که گذشت نهاد های تحصیلی مصر به شمول الازهر شاهد از بین رفتن استقلالیت شان بودند. منابع شان کاهش یافت و معیار های موجود در آنها دگرگون شد. با آنکه تا هنوز هم در اکثر مسایل الازهر از احترام برخوردار است، اما قسمت زیاد مشکل در آنست که الازهر بخشی از حکومت مصر به شمار می آید. دارایی آن ملی شده و از لحاظ اقتصادی وابسته به حکومت مصر است و رییس کنونی آن شیخ احمد الطیب توسط حسنی مبارک رییس جمهور سابق مصر تعیین شده است.
نشریه فارن پالیسی می نویسد تا زمانیکه تقسیمات وسوءاستفاده از نفوذ مذهبی وجود داشته باشد، دشوار خواهد بود که به جلو رفت. بطور خاص در بین علمای مسلمان که گروهء دولت اسلامی یا داعش از مذهب عنعنوی و تاریخی سنی تعریف منحرفانه دارد. علاوه بر داعش، سوالات در مورد نفوذ مذهبی و تعلیمات دینی نا هماهنگی های را در بین تعدادی زیاد از مسلمانان سنی در آینده نیز ادامه خواهد داد.
