کی جانشین احتمالی اسلام کریموف خواهد بود؟

دختر دوم اسلام کریموف رئیس جمهور ازبکستان روز گذشته در یک پیام در صفحه انترنتی انستاگرام نوشت که پدرش سکتۀ مغزی کرده‌است.

اسلام کریموف یگانه کسی است که ازبکستان را بعد از سقوط اتحاد شوروی سابق یعنی در ۲۵ سال گذشته رهبری کرده‌است.

براساس قانون اساسی ازبکستان اگر رئیس جمهور قادر به انجام وظایف‌اش نباشد، رئیس سنا می‌تواند برای سه ماه مسئولیت‌های رئیس جمهور را به عهده گیرد. ولی برای احراز کرسی ریاست جمهوری برای مدت طولانی تر سه نام مهم دیگر در لست موجود اند.

کمال الدین ربیموف یک تحلیلگر امور سیاسی ازبکستان به بخش ازبکی رادیو آزادی گفت، کسی می‌تواند رئیس جمهور ازبکستان شود که حمایت مردم را با خود داشته باشد.
وی افزود:
"بحث‌ها در مورد جانشین کریموف آغاز شده‌است. کسی برنده خواهد شد که به تقویت امنیت ازبکستان و تطبیق قانون اساسی متعهد بوده و حمایت مردم را با خود داشته باشد. هر کسیکه این مشخصات را داشته باشد برنده این بازی خواهد شد."

شمار زیاد به این باور اند که شاید صدراعظم شوکت میرزاییف ۵۸ ساله که از سال ۲۰۰۳ به اینطرف ریاست حکومت را به عهده داشته است، جانشین احتمالی کریموف شود.

وی از ولایت جیزاخ است که در همسایه گی سمرقند موقعیت دارد که کریموف از آنجاست.

میرزاییف از حمایت قبایل جیزاخ و سمرقند برخوردار است. این هم می‌تواند یک موضوع قابل ملاحظه باشد که اعلامیه در مورد بستری شدن کریموف از دفتر میرزاییف منتشر شد.

گفته می‌شود قبایل در ازبکستان نقش مهمی را در پروسه انتخاب جانشین کریموف بازی خواهند کرد. کریموف با مشت آهنین حکومت کرده‌است، در برابر مخالفین تحمل نشان نداده و با مهارت خاص توانسته است از قبایل مختلف در برابر همدیگر استفاده کند.
شماری از منتقدین، میرزاییف را آدم گردن کلفت خوانده‌اند که منطق‌اش کم و خشم‌اش زیاد است.

وی در جمله مقامات ارشد ازبکستان به حیث مشت آهنین دیده می‌شود نه مغز متفکر و همین مسئله مانع وی از رئیس جمهور شدن نخواهد شد.

شماری از ناظرین می‌گویند، اگر میرزاییف رئیس جمهور ازبکستان شود، حکومت‌اش از حکومت کریموف بدتر خواهد بود.

فرد دیگری که می‌تواند جانشین کریموف شود رستم عظیموف وزیر مالیه است. عظیموف ۵۶ ساله از منطقه تاشکند و قبیله تاشکند است. وی از سال ۱۹۹۸ به اینطرف در حکومت بوده و همیشه با امور مالی سروکار داشته است.

عظیموف نسبت به میرزاییف هوشیارتر تلقی می‌شود و در معامله با جهان خارج هم تجربه بیشتر دارد.

فرد سوم که می‌تواند جانشین کریموف گردد ولی احتمالش کم است، رئیس کمیته امنیت ملی ازبکستان رستم عنایتوف ۷۲ ساله است. وی یکی از پُر نفوذ ترین شخصیت‌های ازبکستان است و از سال ۱۹۹۵ به اینطرف رئیس کمیته امنیت ملی بوده است. وی هم از قبیله تاشکند است.

شماری زیاد به این باور اند که عنایتوف نقشی مهمی در حلقه اصلی ولی غیر مرئی قدرت در عقب صحنه دارد. شماری زیادی همچنان به این نظر اند که عنایتوف عقب کمپاینی قرار دارد که گلناره کریمووا دختر بزرگ کریموف را از صحنه دور ساخت.

گلناره از سال ۲۰۱۴ به اینطرف بعد از آنکه در افتضاح بزرگ فساد دخیل دانسته شد و در منزل‌اش تحت نظارت قرار گرفت، در محضر عام دیده نشده‌است.

عنایتوف احتمال رئیس جمهور شدن او را کمتر ساخته است ولی گفته می‌شود شاید وی نقش عمده را به حیث رهبر انتقالی داشته باشد.

عنایتوف بیشتر به حیث یک پادشاه ساز دیده می‌شود نه پادشاه. وی در محضر عام دیده نمی‌شود و در ده سال گذشته فقط در یک عکس با مقامات امنیتی در چین دیده شده‌است.

بدون حمایت عنایتوف برای کسی ممکن نیست رئیس جمهور ازبکستان شود یا بدون مشکل این کشور را رهبری کند. بر اساس بعضی گزارش‌ها روابط عنایتوف با میرزاییف حسنه است و شاید از وی حمایت کند.

امکان اینکه که عنایتوف از عظیموف حمایت کند خیلی زیاد است، زیرا او نیز از قبیلۀ تاشکند است ولی موجودیت تعادل قومی در حلقۀ حاکم در ازبکستان خیلی مهم است.

تا امروز فردی از قبیلۀ سمرقند رئیس جمهور بوده و مقامات مهم و ارشد از قبیله تاشکند بوده‌اند. گفته می‌شود برای ثبات در ازبکستان شاید عظیموف از کرسی ریاست جمهوری دور نگهداشته شود.