رسانه‌های اجتماعی کار برد تازۀ در افغانستان دارد، کم و زیاد یک دهه می‌شود که مردمان این کشور وارد دنیای مجازی انترنت شده‌اند.
صفحات مجازی و یا هم اجتماعی بخش از جمعیت کم و بیش ۳۰ میلیونی افغانستان را مصروف خود ساخته است. مصروفیتی که بخشِ از نا رسایی و چالش‌های ارتباطات را که در گذشته وجود داشت، برچیده‌است.
فیسبوک یکی از این صفحات است که در برخی مواقع درد سر ساز می‌شود.
انتشار عکس و ویدیو‌های ترسناک مثل سر‌های بریده، کشتن انسان‌ها و نیز مطالبی که به باور برخی‌ها به تفرقه‌های قومی و مذهبی می‌انجامد، اهانت به چهره‌های معروف سیاسی و هنرمندان موارد درشت این درد سر‌ها اند.
فوزیه کوفی وکیل بدخشان در ولسی جرگه افغانستان یکی از کسانی است که از گزند این درد سر‌ها در امان نیست.
به نام بانو کوفی نزدیک به چهل حساب کاربری فیسبوک ساخته شده‌است و از این حساب‌ها به چهره‌های معروف سیاسی افغانستان و جهان تبلیغ سوء می‌شود.
خانم کوفی در مورد گفت:
"مثلاً یک فیسبوک به نام من جور شده بود و یک روز یکی از تصاویر خانم‌های یکی از رئیس جمهور‌های سابق افغانستان را گذاشته بودند و بعد نوشته بودند که دوستان چه نظر دارین، برخی دوست‌ها کمنت داده بودند که بانو کوفی این را از شما بعید می‌دانیم که چنین چیزی بنویسید."
برخی روانشناسان معتقد اند که انتشار چنین موارد از طریق صفحات اجتماعی ناشی از بیماری‌های روانی است.
احمد شاه شریفی رئیس انجمن روانشناسان افغانستان می‌گوید، کسانی که دست به انتشار مطالب و عکس‌های خشن و تفرقه آمیز می‌زنند، به بیماری‌های افسردگی مبتلا اند.
بیماری‌های که این روانشناس عامل‌اش را جنگ، بیکاری و اعتیاد به مواد مخدر می‌داند.
آقای شریفی افزود:
"همین جوان‌های که دست به این اعمال می‌زنند مطمیناً مشکل دارند، آدم‌های نارمل نیستند غیر نارمل هستند، آدم‌های عادی دست به این کار نمی‌زنند."
وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان به دنبال چاره جویی این درد سر دست به کار شده‌است.
در هفته‌های اخیر این وزارت تعدیلات را در قانون رسانه‌ها وارد کرده و به ریاست جمهوری فرستاده‌است.
سید کمال سادات معین وزارت اطلاعات و فرهنگ می‌گوید، طرحی که پس از تصویب و اجرایی شدن، پیگرد شماری از کاربران و بسته نمودن برخی حساب‌های کاربری را به دنبال خواهد داشت.
وی گفت:
"فیسبوک به یک رسانه و مکتب و پوهنتون تبدیل شده، کسی که استفاده خوب کند ما تشویق‌اش می‌کنیم، اگر قانون تصویب شود و کسی از قانون سرکشی کند همراهش برخورد قانونی صورت می‌گیرد، فیسبوک یا تویترش مطابق قانون بسته می‌شود."
در حال حاضر برای استفاده از رسانه‌های اجتماعی قانونی وجود ندارد، وزارت مخابرات بیش از یک سال می‌شود بالای طرح قانون مبارزه با جرایم سایبری کار می‌کند.
قانونی که به باور این وزارت اگر تصویب شود، دست آویز خوبی خواهد بود برای مبارزه با جرایم انترنتی در افغانستان.
محمد یاسین صمیم سخنگوی وزارت مخابرات و تکنالوجی معلوماتی در این باره رادیو آزادی گفت:
"ما قانون مبارزه با جرایم سایبری، قانون معاملات الکترونیک و امضای الکترونیک را به همین خاطر تهیه کردیم و به وزارت عدلیه فرستادیم تا یک دست آویز حقوقی داشته باشیم تا بر مبنای آن توافق‌نامه‌های را با شرکت‌های معتبر شبکه‌های مجازی امضا کنیم که در آینده اگر مشکلی اتفاق می‌افتد ما بتوانیم به سرور‌ها و آی پی‌های این افراد دسترسی پیدا کنیم."
"نی" یا نهاد حمایت کننده رسانه‌های آزاد افغانستان از طرح قانون مبارزه با جرایم سایبری استقبال می‌کند اما آوردن محدودیت در کاربرد از صفحات اجتماعی و پیگرد استخباراتی کاربران برای این نهاد پذیرفتنی نیست.
مجیب خلوتگر رئیس اجرایی این نهاد به رادیو آزادی گفت:
"مورد پیگرد استخباراتی و کشفی باید هیچ کاربر رسانۀ قرار نگیرد، ما جوابگو هستیم در برابر هر چه می‌نویسیم، اما این جواب گفتن باید در برابر نهاد‌های مربوط مثل وزارت اطلاعات و فرهنگ باشد نه جواب گفتند در برابر نهاد‌های امنیتی."
در حال حاضر بیش از پنج میلیون شهروند افغانستان از انترنت استفاده می‌کنند که ۸۷ درصد این افراد را استفاده کنندگان فیسبوک تشکیل می‌دهد، پس از فیسبوک تویتر و یوتیوت بیشترین کاربر را دارد.
وزارت مخابرات می‌گوید، به تمام آی پی‌های کاربران دسترسی ندارند و اگر قانون مبارزه با جرایم سایبری تصویب و اجرایی شود، جدیت در برابر جرایم سایبری بیشتر خواهد شد.
نصرت پارسا
