پس از آنکه دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده، اعلام کرد دولت او از توافق آبوهوایی پاریس خارج میشود، شماری از رهبران جهان، و سیاستمداران ایالات متحده به این تصمیم واکنش نشان دادهاند. تا زمان خروج آمریکا، همه کشورهای جهان بهجز سوریه و نیکاراگوئه به توافق پاریس پیوسته بودند.
آقای ترامپ ۱۱ خرداد ماه اعلام کرد از توافق اقلیمی پاریس خارج میشود، اما ایالات متحده در عین حال مذاکرات تازهای را شروع میکند «تا ببینیم آیا میتوانیم یک معاهده منصفانه داشته باشیم».
ترامپ در جریان رقابتهای ریاستجمهوری آمریکا در سال گذشته نیز وعده به خروج از این توافق داده بود و در جریان سخنرانی خود در روز جمعه نیز گفته است این توافق سودی برای آمریکا ندارد. رئیسجمهوری آمریکا تاکید کرده «رهبران اروپا و آسیا نباید حرف بیشتری برای گفتن در مورد اقتصاد ایالات متحده داشته باشند، تا مردم خود آمریکا و نمایندگان منتخب آنها».
↲بیشتر بخوانید: جزئیات سخنرانی و گفتههای دونالد ترامپ
با خروج آمریکا، به جز این کشور، سوریه و نیکاراگوئه نیز خارج از توافق اقلیمی پاریس بهسر میبرند و مابقی کشورهای جهان به آن پیوستهاند.
توافق پاریس
توافق پاریس پس از سالها مذاکره و ناتوانی سران جهان برای دستیابی به معاهدهای فراگیر در جهت مقابله با تغییرات آبوهوایی زمین، در پاییز سال ۱۳۹۴، در پاریس بهدست آمد؛ در آن زمان باراک اوباما، رئیسجمهوری آمریکا بود و او این توافق را «تصمیمی برای نجات سیاره زمین» توصیف کرده بود.
هدف بلندمت توافق این است که نگذارد دمای زمین بیش از «۲ درجه سانتیگراد» افزایش یابد. برای تحقق این هدف، کشورهای جهان توافق کردند با اجرای سیاستهایی، هرچه سریعتر جلوی انتشار گازهای گلخانهای را بگیرند. البته انتظار میرود تنها کشورهای توسعهیافته موفق شوند بهمعنای واقعی به این هدف برسند.
این توافق خواستهاست کشورهای غنی به کشورهای فقیر کمک کنند تا به اهداف کاهش گازهای گلخانهای دست یابند. همچنین از کشورها خواسته بود به صورت داوطلبانه به این جمع بپیوندند.
چین و آمریکا نزدیک به ۳۸ درصد کل گازهای گلخانهای جهان را تولید میکنند و هر دو کشور نیز در روز ۱۳ شهریور ماه ۱۳۹۵، پیش از روی کار آمدن آقای ترامپ، به این توافق پیوستند.
واکنشها
رهبران اروپایی طی روزهای گذشته تلاش زیادی کرده بودند تا دولت ایالات متحده را از تصمیم به خروج از توافق اقلیمی منصرف کنند. چین و روسیه نیز در آخرین لحظات به این تلاشها پیوسته بودند.
تصمیم نهایی آقای ترامپ با انتقادهایی در داخل و خارج از آمریکا روبهرو شدهاست. شماری از سیاستمداران آمریکایی نیز از تصمیم رئیسجمهوری آن کشور حمایت کردهاند.
آمریکا
باراک اوباما، رئیسجمهوری پیشین ایالات متحده، گفته این اقدام مانند آن است که آمریکا «آینده را طرد کردهاست».
اوباما: مانند این است که آمریکا آینده را طرد کرده است.سناتور رند پال: خبری عالی برای اقتصاد و حفظ شـش میلیون فرصت شغلی در داخل آمریکاست.سناتور سندرز: ما از این حق اخلاقی، که به تلاشها برای حفظ این سیاره برای نسلهای آینده پشت کنیم، برخوردار نیستیم.سناتور اینهاف: اقدام ترامپ ثابت میکند که دولت او منافع اساسی آمریکاییهای سختکوش را بر عقاید افراطیون محیطزیست برتری میدهد.
سناتور دمکرات، برنی سندرز، از منتقدان سرسخت سیاستهای آقای ترامپ، که در سال گذشته رقیب درونحزبی هیلاری کلینتون بود، گفته است «ما از این حق اخلاقی، که به تلاشها برای حفظ این سیاره برای نسلهای آینده پشت کنیم، برخوردار نیستیم».
سناتور جمهوریخواه رند پال، تصمیم آقای ترامپ را «خبری عالی برای اقتصاد و حفظ شـش میلیون فرصت شغلی در داخل آمریکا» توصیف کردهاست.
اسکات پرویت، رئیس آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا، گفته است تصمیم رئیسجمهوری تصمیم سختی بود، ولی در راستای وعدههای او برای مقدمشمردن منافع آمریکا، صورت گرفت.
جیمز اینهاف، سناتور جمهوریخواه، گفته است اقدام ترامپ «ثابت میکند که دولت او منافع اساسی آمریکاییهای سختکوش را بر عقاید افراطیون محیطزیست برتری میدهد».
برخی دیگر از مقامها و سیاستمداران جمهوریخواه نیز از این تصمیم حمایت کرده و گفتهاند در راستای منافع داخلی ایالات متحده است.
شماری از شرکتها مانند «فورد»، «مایکروسافت»، «اپل» و «فیسبوک» به خروج آمریکا اعتراض کردهاند. مدیر هیئت اجرایی «تسلا» و مدیرعامل «والت دیزنی» نیز گفتهاند در اعتراض به این تصمیم از جمع مشاوران کاخ سفید خارج میشوند. با این همه شرکتها و سازمانهای بزرگ تولید سوختهای فسیلی هنوز واکنش خاصی به این موضوع نشان نداده یا در مورد آن سکوت کردهاند.
خارج از آمریکا
مسئول ارشد امور اقلیمی و انرژی اتحادیه اروپا در بیانیهای گفته است «امروز و در حالیکه یکی از طرفهای اصلی به توافق پشت کرده، روز غمانگیزی برای جامعه جهانیست». او تاکید کردهاست «جهان میتواند همچنان روی اروپا بهعنوان رهبر مقابله با تغییرات آبوهوایی حساب کند». سران اروپایی در بیانیهای مشترک گفتهاند توافق اقلیمی دوباره به مذاکره گذاشته نخواهد شد.
اتحادیه اروپا: امروز روز غمانگیزی برای جامعه جهانیست.دبیر کل سازمان ملل: رهبری تلاشهای اقلیمی از طرف آمریکا، حیاتیست.بریتانیا: لندن به اجرای توافق پایبند میماند.ژاپن: اکنون هدایت کشورهای توسعهیافته در راستای این تلاشهای فوقالعاده مهم با تهدید روبهرو است.
دفتر نخستوزیر بریتانیا، میگوید ترزا می، در گفتوگوی تلفنی با دونالد ترامپ، «دلسردی» خود را از تصمیم او اعلام کرده و تاکید کرده لندن به اجرای توافق پایبند میماند.
نخستوزیر ژاپن نیز ضمن ابراز تاسف گفته اکنون هدایت کشورهای توسعهیافته در راستای این تلاشهای «فوقالعاده مهم» با تهدید روبهرو است.
آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل، تصمیم دولت آمریکا را «یک پشیمانی بزرگ» برای تلاشهای جهانی در جهت مقابله با تغییرات آبوهوایی نامیده و افزوده «حیاتیست که ایالات متحده رهبری این تلاشها را در دست داشته باشد».
کارتر رابرتز، رئیس و مدیرعامل، دفتر آمریکایی صندوق جهانی حیات وحش، گفته است خروج ایالات متحده از معاهده پاریس، «کار کشورمان و کار جهان برای ایجاد آیندهای مرفهتر و امنتر را سخت میکند».
پیش از این نارندرا مودی، نخستوزیر هند، گفته بود که نابودی محیط زیستِ نسلهای آینده یک «جنایت» است. کاترین مککنا، وزیر محیط زیست کانادا، نیز تاکید کرده بود کشورش به راه خود در اجرای توافق پاریس ادامه میدهد.