از این که کمپاین محو کشت کوکنار امسال در هلمند راه اندازی نشد، دهاقین توانستند در این ولایت بیشتر از یک فصل کوکنار بکارند و طالبان مسلح هم عواید زیاد از این درک به‌دست آوردند.
یک‌تن از این دهاقین که در نادعلی هلمند زنده‌گی می‌کند و به دلایل امنیتی نخواست نامش گرفته شود به رادیو آزادی گفت، در نخستین فصل کشت کوکنار که به تازه‌گی پایان یافت، هشت جریب زمین‌اش را کوکنار کشت کرده بود.
به‌گفته این دهقان، با آن‌که تمام زحمات کشت کوکنار به‌دوش اوست، اما او تنها مالک حاصلات زمین‌اش نبوده، بلکه طالبان مسلح از هر جریب زمین که کوکنار در آن کشت می‌شود، سه تا چهار خورد کوکنار عُشر گرفتند.
او افزود که امسال از درک کشت کوکنار در هلمند، طالبان عاید زیاد به‌دست آوردند.
او افزود:
"اگر تریاک خوب بود یا بد، اگر نان شام را داشته باشی یا نداشته باشی، باید عشر را بدهی و طالبان امسال از درک تریاک منفعت زیاد حاصل کردند. نه‌تنها از دهاقین عشر گرفتند، بلکه از آغاز روز تا ختم آن طالبان به‌گونه جداگانه آمده و به نام زکات و کمک در جنگ در حاصلات زمین‌های ما خود را شریک ساختند و در روز دهم اوراق را می‌آوردند که وقت پرداخت عشر شده و باید آن‌را بپردازید."
یک منبع طالبان در هلمند در صحبت با رادیو آزادی نیز تأیید کرد که طالبان امسال از حاصلات هر جریب زمین کوکنار سه تا چهار خورد عُشر تعیین کرده‌اند.
این منبع طالبان از این‌که صلاحیت صحبت با رسانه‌ها را ندارد نمی‌خواهد نامش ذکر شود، اما گفت طالبان در هلمند نه‌تنها از زمین‌های کوکنار عشر جمع‌آوری می‌کنند، بلکه در بسیاری از نقاط، زمین‌داران را در نیشترزنی هم کمک می‌کنند.
- افزایش کشت کوکنار و کاهش قیمت تریاک
دهقان هلمندی می‌گوید، پس از سپردن عشر و زکات طالبان از زمین‌اش، کمتر از هفت کیلو کوکنار برای خودش باقی ماند که او هم به قیمت خیلی ناچیز به فروش رسید.
به‌گفته او، در گذشته چهارنیم کیلو کوکنار که در هلمند به آن یک مَن گفته می‌شود به قیمت یکصد هزار کلدار پاکستانی به فروش می‌رسید، اما اکنون که کشت کوکنار افزایش یافته است، قیمت آن در هلمند در هر مَن به ۲۵ هزار کلدار پاکستانی رسیده است.
زمانی‌که از خریداران کوکنار در هلمند از این دهقان پرسیدم او گفت:
"همه چیز در دست طالبان است، حتی قاچاقبران با آن‌ها استند. یک نفر نه، در این کار صدها تن دست دارند و تریاک جمع می‌کنند. این همه تریاک به منطقه برامچه می‌رود که آنجا با پاکستان سرحد دارد و به پاکستان قاچاق می‌شود و همچنان از همین برامچه به ولایت نیمروز می‌رود، از آنجا به ایران قاچاق می‌شود و همان طور به کشور‌های دیگر."
عطاالله افغان رئیس شورای ولایتی هلمند نیز در صحبت با رادیو آزادی کاهش قیمت تریاک را در هلمند تأیید کرد و گفت که بمباردمان نیرو های خارجی که فابریکه‌های پروسس و تولید هیروئین در هلمند را هدف قرار داد، باعث کاهش نرخ تریاک در این ولایت شد.
آقای افغان می‌گوید:
"اخیراً که خارجی‌ها فابریکه‌های تولید مواد مخدر و هیروئین را بمباردمان کرده و آن‌را تخریب کردند، نرخ تریاک هم پائین آمد و یک مَن تریاک که در گذشته بیش از یکصد هزار کلدار پاکستانی به فروش می‌رسید، اکنون به ۲۵ هزار رسیده‌است."
مقام‌های نظامی امریکا مستقر در افغانستان در اوایل سال جاری میلادی از تخریب ده‌ها فابریکه تولید مواد مخدر در هلمند، فراه و نیمروز خبر دادند.
جیمز هکر یک جنرال ارشد قوای هوایی امریکا در افغانستان در آن زمان گفت که منابع تمویل طالبان را قطع خواهند کرد تا فعالیت‌های این گروه کاهش یابد.
دهقان هلمندی که در نخستین فصل کشت کوکنار هشت جریب زمین‌اش را کوکنار کاریده، همچنان به رادیو آزادی گفت که در جریان یک سال دهاقین در هلمند چهار فصل کوکنار می‌کارند که اکنون فصل دوم کشت کوکنار در این ولایت جریان دارد و پس از عید رمضان فصل سوم آن آغاز خواهد شد.
به‌گفته این دهقان، خودش نیز تا چند روز دیگر فصل دوم کشت کوکنار را در زمین‌هایش آغاز می‌کند، حاصلات خوب کوکنار بستگی به آب دارد که به زمین می‌رسد و در مناطق که ریزش باران بیشتر باشد، حاصلات نیز خوب خواهند بود.
یک سروی مشترک وزارت مبارزه با مواد مخدر افغانستان با دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل‌متحد "UNODC" در بیستم ماه می سال جاری میلادی نشر شد که بر اساس آن سال گذشته به ارزش ۹۰۰۰ تُن تریاک در سراسر افغانستان تولید شده بود.
مارک کولهون، رئیس ساحوی دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل‌متحد در افغانستان گفته است که در سال ۲۰۱۷ میلادی ۳۲۸ هزار هکتار زمین کوکنار کشت شده بود که ۶۳ درصد افزایش را نسبت ۲۰۱۶ میلادی نشان می‌دهد.
زمانی‌که از سید نجیب‌الله احمدی رئیس سروی مواد مخدر وزارت مبارزه علیه مواد مخدر افغانستان از میزان کشت کوکنار امسال در سراسر افغانستان پرسیدم او گفت، نتایج سروی امسال در ماه آگست سال جاری میلادی تکمیل و در اوایل ماه سپتمبر به نشر سپرده خواهد شد.
با آن‌که سروی امسال کشت کوکنار تا کنون تکمیل نشده، اما آقای احمدی بر اساس یافته‌های وزارت مبارزه با مواد مخدر افغانستان گفت، احتمال نمی‌رود که کشت کوکنار در هلمند کاهش یافته باشد.
او افزود:
"امسال بر اساس عکس‌های ستلایتی که پیش ما رسیده ما کاهش داریم، اما در ولایات جنوبی به خصوص ولایت هلمند چندان کاهش دیده نمی‌شود. حتی در سروی ۲۰۱۷ که انجام شد ۸۵ درصد تمام زمین‌های زراعتی ولایت هلمند کوکنار کشت بود و هیچ قریه وجود نداشت که عاری از کشت کوکنار باشد."
- عدم اقدام به تخریب کشتزار های کوکنار
رئیس سروی مواد مخدر وزارت مبارزه علیه مواد مخدر افغانستان دلیل این‌را که چرا کمپاین محو کشت کوکنار امسال در ولایت هلمند راه اندازی نشد؟ گفت:
"در قدم اول نبود امنیت باعث شد تا کمپاین محو کوکنار در هلمند راه اندازی شود، بیشتر نقاط هلمند تحت کنترول طالبان مسلح است و در قدم دوم نبود پول که از سوی جامعه جهانی به‌خصوص سفارت امریکا در کابل تعهد کرده که با محو هر هکتار زمین ۲۵۰ دالر امریکایی باید به دهاقین پرداخته شود که همان پول به وقت معین آن نمی‌رسد تا یک مقدار پول در بودجه ولایات برود و در این راستا استفاده شود همین عوامل باعث شد تا محو کشت کوکنار در هلمند صورت نگیرد."
جاوید احمد قایم معین وزارت مبارزه با مواد مخدر در هنگام ارائه سروی در مورد کشت کوکنار در سال ۲۰۱۷ میلادی در افغانستان گفت که نیرو های مبارزه با مواد مخدر این کشور سالانه بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون دالر برای قاچاقبران مواد مخدر ضربه وارد می‌کنند.
منبع طالبان در هلمند ادعا می‌کند، در ولسوالی‌های مانند مارجه و گرشک که تا حدی در کنترول دولت است، دهاقینی که کوکنار کشت می‌کنند به نیرو های امنیتی افغان نیز باج می‌دهند.
با آن‌که عطاالله افغان رئیس شورای ولایتی هلمند در صحبت با رادیو آزادی این ادعای منبع طالبان را تأیید نکرد، اما پذیرفت که وزارت مبارزه با مواد مخدر افغانستان امسال تلاش جدی برای محو کشت کوکنار نکرد.
او افزود:
"مبارزه علیه کشت کوکنار از سوی حکومت جنبه تبلیغاتی داشت، به مردم گفته شد با هر آن کسی‌که کوکنار کشت کند پیگرد قانونی صورت خواهد گرفت، اما مانند سال‌های پیش اردو و یا تیم‌های مبارزه با مواد مخدر حکومت نیامدند تا مزرعه‌ها را از بین ببرند."
- نقش طالبان در انتقال تریاک
منبع طالبان در هلمند نیز به رادیو آزادی گفت که پس از جمع‌آوری کوکنار، قاچاقبران به همکاری طالبان تمام تریاک جمع شده را به منطقه برامچه انتقال می‌دهند.
به‌گفته این منبع با هر موتریکه در آن تریاک انتقال میابد دو طالب مسلح به‌خاطر تأمین امنیت نیز همراه می‌باشند و از برامچه تریاک توسط قاچاقبران به پاکستان که با آن منطقه سرحد دارد، انتقال میابد.
پس از جمع‌آوری کوکنار، قاچاقبران به همکاری طالبان تمام تریاک جمع شده را به منطقه برامچه انتقال می‌دهند.
به‌گفته این منبع، همه روزه حدود ۱۵ هزار کیلو گرام تریاک از سراسر هلمند به برامچه انتقال میابد.
این منبع طالبان گفت مواد مخدر از راه نیمروز و فراه به ایران انتقال میابند، فراه اخیراً شاهد حملات مسلحانه طالبان بود که این حملات پس از تلفات سنگین به دو طرف از سوی نیرو های امنیتی افغان به همکاری حملات هوایی نیرو های امریکایی عقب زده شد.
از سوی دیگر منبع طالبان در هلمند می‌گوید، طالبان مسلح نه‌تنها عشر جمع‌آوری شده از زمین‌های کشت کوکنار را برای قاچاقبران به فروش می‌رسانند، بلکه از همرایی تا منطقه برامچه برای تأمین امنیت انتقال کوکنار نیز از قاچاقبران پول می‌گیرند و از کارخانه‌های تولید هیروئین نیز به نام تکس پول اخذ می‌کنند.
- تریاک و ماشین جنگ طالبان
سؤال این‌جاست که آیا واقعاً ماشین جنگ طالبان از عایدات به دست آمده از درک کشت کوکنار تمویل می‌شود؟
سید نجیب‌الله احمدی رئیس سروی مواد مخدر وزارت مبارزه علیه مواد مخدر افغانستان در پاسخ می‌گوید:
"ارزش اقتصادی مواد مخدر سال گذشته در داخل افغانستان حدود ۴ تا ۶ میلیارد دالر محاسبه شده که ارزش مواد مخدر برای صادرات احتمالی آن ۶،۵ میلیارد دالر بوده، ارزش استفادۀ داخلی آن از سوی کسانی‌که به مواد مخدر معتاد اند ۹۳ میلیون دالر بوده، ارزش تریاک بالای مزرعه یعنی آن‌را که دهاقین از آن خود کرده‌اند، ۱،۴ میلیارد دالر بوده و ارزش تولید و قاچاق مواد مخدر از مزرعه تا سرحد که در آن قاچاقبران و مخالفین مسلح دولت، طالب همه و همه شامل اند از ۲،۶ تا ۴،۷ میلیارد بوده‌است."
شماری از دهاقین در هلمند می‌گویند ناامنی، نبود کنترول دولت در ساحات وسیع این ولایت، نبود فرصت‌های شغلی و کمبود خدمات مالی از سوی حکومت به دهاقین، از عواملی بوده که زمین‌های هلمند هیچ‌گاه خالی از کشت کوکنار به نظر نرسند.
گزارش: فرشته نگاه
