با گذشت ۳۹ سال از قیام خونین باشنده‌های کابل علیه قشون شوروی سابق در ۳ حوت ۱۳۵۸ هنوز هم خاطرات آن روزها در ذهن مردم این شهر باقی مانده‌است.
باشنده‌های منطقه چنداول کابل می‌گویند، قیام مردم کابل بر ضد قشون سرخ و حکومت کمونیستی همان وقت ثابت کرد که افغان‌ها هیچ‌گاه حاضر نیستند که حاکمیت بیگانه‌ها را بپذیرند.
حاجی خان علی یکی از دکانداران منطقه چنداول کابل در صحبت با رادیو آزادی خاطرات اش را در مورد قیام سوم حوت چنین بیان کرد:
"در سوم حوت سال ۵۸ مردم با الله اکبر اقدام کردند بعد از الله اکبر مردم در برابر شوروی‌ها دست به قیام زدند تا حصه کوته سنگی از پل سوخته که تیر شد بعد از آن از یک دو ساختمان بنام کلینیک بالای مردم فیر شد مردم از افشار، کوه چنداول و کوه تلویزیون از همین جاها بالای دولت حمله کردند در چنداول هم چنین بود مأموریت‌ها را گرفتند، مأموریت در چنداول و خانه حفیظ الله امین در خوشحال خان همه را مردم با دست خالی گرفتند این قیام کشته و زخمی داشت خودم شخصاً ۹ نفر را در یک منطقه دشت برچی دفن کردم."
باشنده‌های کابل قیام سوم حوت بر ضد شوروی سابق و حکومت کمونیستی آن زمان را یک حماسه بزرگ در تاریخ کشور می‌دانند.
نیروهای شوروی سابق در شش جدی سال ۱۳۵۸ خورشیدی از طریق زمین و هوا بالای مردم افغانستان حمله کردند.
باشند‌های کابل نزدیک به دو ماه بعد یعنی در سوم حوت همان سال دست به قیام زدند و این قیام در زمان کم در سراسر افغانستان گسترش یافت.
چنداول کابل یکی از مناطقی است که مردم قیام شانرا آز انجا علیه شوروی سابق و حکومت کمونیستی آغاز کردند.
گفته می‌شود که نظامیان شوروی با مرمی، تانگ و طیاره قیام کنندگان را سرکوب کردند.
هر چند ارقام دقیق از کشته و زخمی شده‌های مردم در قیام سوم حوت در دست نیست اما شاهدان عینی می‌گویند که در همان روز صدها تن در کوچه‌های کابل از سوی نیروهای شوروی و حکومت کمونیستی همان وقت کشته شده بودند.
در عین حال محمد کبیر یکتن از باشند‌های چنداول کابل می‌گوید، سوم حوت مانند یک روز تاریک در ذهنش باقیمانده‌است:
"در سوم حوت با گفتن الله اکبر بر علیه قشون سرخ قیام آغاز شد یک مأموریت در این منطقه بود که آنرا چپاول کردند، افغان‌ها قهرمانانه دست به این قیام زدند تعداد زیاد در آن زمان کشته و زخمی شدند بخصوص از منطقه چنداول."
از سوی هم ودیر صافی یکتن از کارشناسان سیاسی در صحبت با رادیو آزادی، قیام کنندگان سوم حوت را قهرمانان کشور عنوان کرد.
وی گفت:
"قیام سوم حوت یک قیام خودجوش و یک عکس‌العمل برضد اشغال و تهاجم بیگانه‌ها بود و قیام کننده‌ها صادقانه عمل کردند و قیام کنندگان شجاعانه و قهرمانانه بر ضد تهاجم عمل کردند."
با این همه نیروهای شوروی سابق بیشتر از ۹ سال را در افغانستان سپری کردند و به اساس گزارش‌ها در آن مدت هزاران افغان کشته و زخمی و میلیون‌ها افغان دیگر مجبور به ترک کشور شدند.
فرشته ندا
