ویژه برنامه «رأی من، حق من» در این هفته به چگونگی به کار بستن سیستم رأی قابل انتقال "MDR"و غیر قابل انتقال "SNTV" پرداخته است.
هنوز خیلی از شهروندان در پیوند به این دو سیستم آگاهی چندانی ندارند.
تا کنون انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی در افغانستان با به کار بستن سیستم "اس ان تی وی یا رأی غیر قابل انتقال" برگزار شده‌است، قانون تعدیل شده اما این سیستم را اکنون برای انتخابات شورای ولایتی و ولسوالی‌ها "ام دی آر" یا رأی قابل انتقال" پیش‌بینی کرده‌است.
سیستم "اس ان تی وی" یا رأی واحد غیر قابل انتقال همان سیستمی است که هر رأی‌دهنده فقط یک رأی به یکی از نامزدان می‌دهد و نامزدانی که بیشترین آراء را به دست آورده‌اند، پیروز انتخابات خواهند شد.
انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان تابع سیستم "رأی واحد غیر قابل انتقال یا اس ان تی وی" است.
عیوب سیستم رأی غیر قابل انتقال:
- جلوگیری از نقش احزاب در پارلمان.
- حسابده و مسئول نبودن نماینده‌گان.
- نداشتن قابلیت لازم در اصل تأمین شفافیت مالی.
- مانع واقع شدن برای شکل‌گیری اپوزیسیون سیاسی در برابر حکومت.
- جلوگیری از نهادینه شدن فرهنگ دموکراسی درون حزبی و مانع شدن در برابر توسعۀ سیاسی.
- پائین بودن کارایی پارلمان‌های بیرون آمده از این سیستم در امر قانون‌گذاری.
- فراهم شدن زمینه حضور افراد با استفاده از زور، تقلب و پول در پارلمان.
- رشد قوم‌گرایی در پارلمان و پرداختن به آجندای محلی و قومی به جای آجندای ملی.
- رشد فساد از طریق مقرری‌های غیر قانونی و هم‌چنان دادن رأی به وزرا به اساس روابط و مسایل شخصی.
- ضایع شدن بخش اعظم آرا چنان‌چه در انتخابات گذشته ۶۳ درصد مردم به کسانی رأی داده بودند که وارد پارلمان نشدند و فقط رأی ۳۷ درصد مردم در پارلمان تعیین کننده بود.
حالا سیستم رأی قابل انتقال یا "ام دی آر" برعکس این سیستم است، سیستمی که نگاه‌های مثبتی را به همراه دارد.
کارشناسان انتخاباتی و حقوقی مزیت‌های این سیستم را این گونه بر می‌شمارند:
- حفظ سهم ولایات مطابق نفوس آن ولایت.
- حفظ تناسب قومی در کرسی‌های مجلس.
- ایجاد زمینۀ رقابت عادلانه برای کاندیدان مستقل.
- ایجاد بستر حقوقی برای مشارکت و رقابت عادلانه برای احزاب.
- ایجاد زمینه برای همه احزاب و جلوگیری از حذف‌شان از پارلمان از طریق تشکیل ائتلاف‌های بزرگ و فهرست مشترک.
- عدم تخصیص درصد خاص از کرسی‌های پارلمان به احزاب و موکول کردن این امر به نتایج آراء.
- ساده‌گی و قابل فهم بودن در رأی دادن و شمارش آرا و انسجام و مسئولیت پذیری بیشتر پارلمان و فراهم شدن زمینۀ تعامل آسان با حکومت.
کدام سیستم باید در انتخابات‌های افغانستان تطبیق گردد؟
نظیفه محبوبی خبرنگار رادیو آزادی همین موضوعات را با مروه امینی سخنگوی بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان، شیرین خان حبیب حقوق‌دان و یوسف صابر نماینده مردم در مجلس نماینده‌گان دنبال کرده‌است.
