افزایش مریضان دیالیز یا تکالیف حاد گرده یگانه شفاخانه دولتی عرضه کننده خدمات دیالیز را با چالش‌های جدی روبرو کرده‌است.
شفاخانه دولتی جمهوریت یگانه مرکز در کابل است که به مریضان دارای تکالیف حاد گرده عرضه خدمات صحی می‌کند.
در همین حال شماری از مریضان که در بخش دیالیز این شفاخانه بستری هستند می‌گویند، هزینه بلند دیالیز برای آنان کمر شکن شده‌است.
صدیقه خانمی که مبتلا به تکلیف گرده است از یک سال بدین‌سو کم از کم هفته دو بار برای دیالیز به شفاخانه جمهوریت شهر کابل می‌آید.
وی می‌گوید هیچ سرپرستی ندارد و ناگزیر است با پول قرض مواد دیالیزش را خریداری کند.
این تنها مشکل صدیقه نیست بلکه بیشتر مریضانی که به این بخش مراجعه می‌کنند از مصارف گزاف در این شفاخانه دولتی شکایت دارند.
اکبر یکی دیگر از مریضداران است که می‌گوید، با وجود امکانات در این شفاخانه آنان مجبور هستند برخی معاینات را با قیمت بسیار گزاف در شفاخانه‌های خصوصی انجام دهند.
وی افزود: "یک هزار افغانی کرایه تکسی پرداخت کرده و مریض را بردم به شفاخانه فرانسوی‌ها اول ۵۳۰۰ افغانی گفت بعداً گفت ۱۳۳۰۰ افغانی داکتران در این شفاخانه خوب زحمت می‌کشند یک عکس ماشین "آی آر ای" را در شفاخانه فرانسوی‌ها ۲۰۰۰۰ افغانی می‌گیرد امروز اگر صحت یاب شود یا بمیرد از شفاخانه بیرون می‌کنم زیرا دیگر توان اقتصادی ندارم."
اما این هزینه‌ها آهسته آهسته قامت گل احمد را خمیده کرده‌است. گل احمد از ناچاری و هزینه هنفگت دیالیز ناگزیر شده‌است که خانه‌اش را برای هزینه‌های تداوی پسرش به فروش برساند.
وی می‌گوید: "یک خانه در شهر کابل داشتم آنرا بخاطر تداویی مریض فروختم تمام پول بخاطر مریض به مصرف رسید حالا نه توان دیالیز مریض ام را دارم و نه توان پرداخت کرایه خانه را."
دیالیز نوعی از تداویی است که با از کار افتادن فعالیت طبیعی گرده‌ها مریضان را کمک می‌کند تا فعالیت‌های گرده‌ها به گونه مصنوعی انجام بپذیرد.
بیمارانی که به بیماری گرده دچار هستند نیاز دارند که هفته‌ای سه بار دیالیز شوند تا مواد زاید خون شان تصفیه شود.
داکتر هارون حاجر مسئول بخش مرکزی هیمودیالیز شفاخانه جمهوریت کابل مشکلات در بخش دیالیز این شفاخانه را تأیید کرده می‌گوید، وزارت صحت عامه برای حل این مشکل وعده همکاری‌های جدی را داده‌است.
وی افزود: "مریضانی که در این بخش مراجعه می‌کنند برای آن‌ها چهار قلم ادویه از سوی شفاخانه بخاطر دیالیز داده می‌شد اما متأسفانه از حدود یک و نیم ماه بدین‌سو این مواد تمام شده و در پروسس است و عنقریب به شفاخانه می‌رسد."
داکتر هارون از افزایش افراد مبتلا به بیماری گرده ابراز نگرانی کرده می‌گوید، از آغاز سال روان هجری خورشیدی در حدود ۱۰۰۰ مریض گرده به این شفاخانه مراجعه کرده‌اند که بیشتر آنان به دیالیز نیاز دارند.
با این همه داکتر سید حبیب اروال رئیس دیپارتمنت کنترول امراض غیر ساری وزارت صحت عامه وجود نارسایی‌ها در این باره را تا حدی می‌پذیرد و به رسیدگی زود هنگام به این مشکلات تأکید می‌ورزد.
وی گفت: "مهیا کردن مصارف کلی و تمام امکانات مریضان بسیار مشکل خواهد بود که وزارت صحت عامه آنرا تهیه کند اما در این شکی نیست که شاید مشکلات هم وجود داشته باشد برخی اوقات دوا‌ها بی‌وقت تمام می‌شود و در وقت معین خریداری نمی‌شود، بخاطر حل این مشکل وزارت تا حد امکانات خود تلاش می‌کند."
به اساس معلومات وزارت صحت عامه، در حال حاضر مراکز دولتی تداویی تکالیف گرده و دیالیز در ولایات بلخ، ننگرهار، کندهار، خوست، پکتیا، کندز، فاریاب و نیمروز فعالیت دارد.
