آیا به عبدالرشید دوستم رتبۀ مارشالی تفویض خواهد شد؟

آیا به عبدالرشید دوستم معاون اول پیشین رئیس جمهور غنی و حامی رقیب سیاسی او عبدالله عبدالله در انتخابات ریاست جمهوری ششم میزان، رتبۀ مارشالی تفویض خواهد شد؟

به دنبال چند ماه کشمکش سیاسی، به‌نظر می‌آید که اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان و رقیب سیاسی‌اش، عبدالله عبدالله رئیس اجرائیۀ پیشین، بر سر تقسیم قدرت توافق کنند.

صدیق صدیقی سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان گفته است که دو طرف در مورد برخی از نکات کلیدی توافق کرده‌اند.

او در ۱۲ ماه می به خبرنگاران در کابل گفت: "چند اصل در این توافق است که روی آن توافق شده است. و ان­شاءالله، ما به‌زودی در مورد جزئیات توافق صحبت خواهیم کرد."

جزئیات بیشتر در مورد این طرح رسماً اعلام نشده. اما رجب علی دانش یک عضو رهبری تیم ثبات و همگرایی به رادیو آزادی گفت که ارتقای عبدالرشید دوستم معاون اول پیشین رئیس‌جمهور غنی در حکومت وحدت ملی به رتبۀ مارشالی هم‌ بخشی از طرح توافق بالقوه است.

جنرال دوستم، به نقض حقوق بشر ازجمله شکنجهٔ رقبای سیاسی خود متهم است. اما خود او و هوادارانش این اتهام‌ها را رد کرده‌اند.

ذبیح‌الله فرهنگ معاون سخنگوی کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان است.

او به رادیو آزادی گفت که در هر معاملۀ سیاسی، مسائل حقوق بشری افراد نباید فراموش شود.

فرهنگ به رادیو آزادی بیشتر گفت: "علیه عبدالرشید دوستم اتهام وجود دارد، اتهام نقض حقوق بشری، از جانب احمد ایشچی. خوب است که حکومت در زمینه باید کار بکند، افکار عمومی را درجریان قرار دهد و ما مطمئن شویم که نقض حقوق بشری واقعاً صورت نگرفته است."

جنرال دوستم متهم است که احمد ایشچی والی سابق جوزجان را در اواخر سال ۲۰۱۶ اختطاف، شکنجه و مورد تجاوز جنسی قرار داده است.

اما او این اتهامات را بی‌اساس خوانده رد کرده است. ولی دوسال پیش با اینکه خود جنرال دوستم هرگز به محکمه حاضر نشد، هشت محافظ وی به ارتباط قضیه به حبس محکوم شدند.

بکتاش ایشچی، نمایندۀ مردم جوزجان در ولسی جرگه و فرزند احمد ایشچی به تازگی در نامۀ سرگشاده به‌رئیس جمهورغنی و رقیب ارشد سیاسی او عبدالله از تقاضای اعطای رتبۀ مارشالی به جنرال دوستم انتقاد کرد.

بکتاش ایشچی در انتخابات ریاست جمهوری ششم میزان پارسال از آقای غنی حمایت کرد. او به رادیو آزادی گفت که سه سال انتظار کشید تا با تغییر در رهبری حکومت، زمینۀ "محاکمه و مجازات جنرال دوستم" فراهم ساخته شود.

او افزود: " متأسفانه با پروندۀ پدر من برخورد سیاسی صورت گرفته است. و تاحال رسیدگی درست صورت نگرفته و کسانی هم که ازطرف دادگاه محکوم شده بودند تا حالا آزادنه گشت وگذار می‌کنند. حکومت توانمندی این را ندارد که به این پرونده رسیدگی بکند."

رادیو آزادی برای به دست آوردن توضیحات راجع به پیگیری دوسیۀ حقوقی آقای دوستم در دو روز گذشته با دفتر لوی سارنوالی افغانستان در تماس شد، اما هنوز پاسخی دریافت نکرده است.

بکتاش ایشچی در نامه‌اش افزوده که جنرال دوستم به‌خاطری در صدد رتبه مارشالی است تا، به گفتۀ ایشچی، از پیگرد عدلی و قضایی مصونیت حاصل کند. اما او گفته که علیۀ دوستم نه‌تنها در محاکم افغانستان بلکه در محکمۀ بین‌المللی هاگ هالند هم دوسیه گشوده است.

بشیراحمد تینج سخنگوی جنبش ملی اسلامی افغانستان است. او به رادیو آزادی گفت که نامۀ سرگشادۀ بکتاش ایشچی با انگیزۀ سیاسی فرستاده شده.

بشیر احمد تینج سخنگوی حزب جنبش اسلامی​

آقای تینج اتهامات علیۀ جنرال دوستم را بی‌اساس خواند و افزود: "درمرحلۀ که موضوع مارشالی جناب جنرال صاحب مطرح است، این کار آنها برای مغشوش کردن ذهنیت‌ها کاملاً با انگیزۀ سیاسی صورت می‌گیرد."

نصرالله ستانکزی استاد فاکولتۀ حقوق و علوم سیاسی پوهنتون کابل می‌گوید که از دید قانون هیچ کسی در برابر عدالت معافیت ندار.

او افزود: "از نظر نظام حقوقی وقوانین افغانستان معافیت دربرابر عدالت برای هیچ مرجع به شمول رئیس جمهور وجود ندارد.ما سه نوع محکمه درافغانستان داریم. محاکم خاص ، محاکم اختصاصی و محاکم عمومی . ما مطابق به قانون اساسی چهار محکمۀ خاص داریم که برای رئیس جمهور، وزرا، اعضای ستره محکمه، و محاکم خاص عسکری است. یعنی با پروسس‌های مختلف و پروسیجرهای مختلف این اشخاص قابل محکمه و تعقیب عدلی است."

آقای ستانکزی می افزاید که رتبه مارشالی اصلاً درنظام حقوقی وقوانین عسکری افغانستان وجود ندارد و بیشتر یک لقب اعزازی است که بنابر دلایل سیاسی در دوره‌های مختلف به افراد داده شده است.

او می‌افزاید که بلندترین رتبۀ عسکری دراین کشور سترجنرال است.

تنش‌های سیاسی پسا انتخابات بعد از آن آغاز شد که کمیسیون مستقل انتخابات درماه فبروری اشرف غنی را برنده انتخابات ریاست جمهوری اعلام کرد وعبدالله عبدالله رقیب عمده وی نتیجه را نپذیرفت و گفت که حکومت "همه‌شمول تشکیل می‌دهد."

اکنون دو طرف می گویند که به راه حل نزدیک شده اند. اما هنوز روشن نیست که آیا به جنرال دوستم، که در انتخابات ششم میزان از آقای عبدالله حمایت کرد، رتبۀ مارشالی تفویض خواهد شد یا نه.