وزارت خارجه امریکا در گزارشی با عنوان «آزادی مذهبی در سال ۲۰۱۹» از وضعیت امنیتی و محدودیت‌های آزادی اقلیت‌های مذهبی اظهار نگرانی کرده است. بخشی از این گزارش که در باره درصدی نفوس شیعیان افغانستان است واکنش‌های زیادی را در این کشور برانگیخته است.
پخش این آمار واکنش سرور دانش، معاون دوم رئیس جمهوری و کریم خلیلی رهبر حزب وحدت اسلامی و شماری دیگر از رهبران سیاسی و همچنین کاربران شبکه های اجتماعی را در افغانستان به دنبال داشته است.
آقای خلیلی در اعلامیه‌ای، این گزارش وزارت خارجه امریکا را سلیقه‌ای و نادرست خوانده است. او تأکید کرده در حالی که در افغانستان هیچ‌گونه سرشماری نشده، کشورهای دیگر نباید آمار نادرست و سلیقه‌ای ارائه کنند.
اگرچه اداره ملی احصائیه افغانستان چندی پیش آمار تخمینی جمعیت این کشور را منتشر کرد که در آن کل جمعیت ۳۲ میلیون و ۹۰۰ هزار نفر برآورد شده، اما در این برآورد در باره تعداد پیروان مذاهب و ترکیب جمعیتی این کشور آماری ارائه نشده است.
روبینا شهابی سخنگوی این اداره می‌گوید: "در مورد این که شمار نفوس براساس زبان، قوم و مذهب تقسیم شود، این گونه نه قبلاً شده است و نه حالا [آماری] به دست داریم."
هر چند جمعیت کل کشور در این گزارش وزارت خارجه امریکا سی و پنج اعشاریه هفت نگاشته شده است اما تاکید شده است که آمار دقیقی از تعداد پیروان مذاهب مختلف افغانستان وجود ندارد.
محتوای اصلی این گزارش چگونگی وضعیت امنیت و آزادی مذهبی اقلیت هاست. درین گزارش آمده است که شیعه مذهبان، سیکهـ‌ها، و هندوهای افغانستان در این اواخر از سوی گروه داعش و دیگر گروه‌های هراس افگن هدف قرار می‌گیرند.
وزارت امور خارجه امریکا درین گزارش به نقل از نهاد "پیو" شمار شیعه مذهبان افعانستان را ۱۰ الی ۱۵ درصد گفته است، موضوعی که سبب واکنش‌های چنینی در کشور شده است.
درین گزارش همچنان آمده است که ۹۰ درصد از رهبران شیعه مذهبان افغانستان از ملیت هزاره هستند که بیشتر‌شان پیرو فقه جعفری اند و تعداد دیگری اسماعیلیه هستند.
در ادامه این گزارش آمده است که در باره نفوس جمیعت سنی و شیعه افعانستان ارقام دقیقی در دست نیست و اداره احصائیه این کشور نیز جمیعت اقعانستان را با تفکیک مذهبی و قومی اعلام نکرده است.
پیش از این سرور دانش، معاون دوم رئیس جمهوری افغانستان هم این آمار وزارت خارجه امریکا را نادرست خواند.
او در صفحه تیوترش نگاشته بود که در افغانستان هنوز آمار دقیقی در باره کل جمعیت و هم آماری براساس تفکیک قومیت، زبان و مذهب وجود ندارد.
آقای دانش در ادامه افزوده است که افغانستان کشوریست که هنوز جمعیت‌اش دقیق نشده است و بحث‌ها در باره اقوام و مذاهب در این کشور واکنش برانگیز هستند.
در همین حال، شماری از آگاهان سیاسی می‌گویند که در اوضاع کنونی طرح مسائل مذهبی و قومی در افغانستان می‌تواند بحث بر انگیز شود.
عصمت قانع، آگاه مسائل سیاسی افغانستان می‌گوید آمار پخش شده در گزارش وزارت خارجه آمریکا غیرعلمی است: "ملت افغانستان در طول تاریخ متحد بوده و است. این ملت به گونه متحد عمل می‌کند خوب این است که این گونه یک حکومت با همکاری ملتش به پیش برود و به مردم خدمات مساویانه و متحدانه داده شود چرا که ملت افغان صددرصد تشنه هستند و بر همه فقر و دشواری به گونه مساوی گذشته است پس من گفته می‌توانم که ملت افغان در یک شی اکثریت هستند که آن فقر است و فقر به گونه یک هویت ملی و قومی به وجود آمده است."
احمد سعیدی آگاه مسائل سیاسی نیز نشر چنین گزارش‌ها را تفرقه افگنی می‌داند. او روز سه شنبه به رادیو آزادی گفت: "متاسفانه اضافه تر از ده دهه گذشته در افعانستان نه سر شماری شده نه ارقامی وجود دارد که پشتون، تاجک، هزاره، ازبک و ترکمن چند است پخش کردن همچون ارقام در چنین شرایط حساس غیر از تفرقه افگنی و مشکل چیز دیگری نیست و نفع به مردم افغانستان ندارد."
سرور دانش معاون دوم ریاست جمهوری گفته است که نبود شمار دقیق از جمعیت قوم‌‌ها در افغانستان یک مشکل است و حکومت افغانستان می‌خواهد با توزیع تذکره‌های الکترونیکی این مشکل را حل کند. او گفته است که روند توزیع تذکره‌های الکترونیکی سریع‌تر خواهد شد.
روند توزیع تذکره‌های الکرونیکی از بهار سال ۱۳۹۷ آغاز شد که با مخالفت شماری از سیاسیون روبرو شد اما با آن هم بر اساس آمار غیر رسمی تا کنون نزدیک به ۸ صد هزار تن این تذکره را به دست آورده اند.
در این تذکره‌ها افزون بر معلومات شخصی، معلومات قومی و دینی نیز جا داده شده است که به باور برخی‌ها در تعیین نفوس کمک می‌کند.
