با جان گرفتن کارخانۀ کشمش‌پاکی پروان، زنان در حال بازگشت به این کارخانه اند.
سنای بیست‌ویک ساله یکی از ده‌ها زن و دختری است که در کارخانه کشمش‌پاکی پروان کار می‌کنند. کار کردن در این کارخانه نه‌تنها اعتماد به نفس او را تقویت کرده، بلکه شادی زندگی‌اش را نیز بیشتر کرده.
او می‌گوید: "سه سال می‌شود که ما در این جا کار می‌کنیم. قبل از این کار محصل بودم. پوهنتون را تمام کردم. دو خواهر هستیم و چهار برادر. برادرهایم کوچک هستند. پدر و مادرم مرا تشویق می‌کنند که کار کنم. اقارب نزدیک ما هم مرا تشویق می‌کنند. در این جا که کار می‌کنیم، بسیار راحت هستیم. از همه چیز راضی هستیم."
با آغاز فعالیت دوباره کارخانه کشمش‌پاکی پروان، برای ۱۰۰ نفر فرصت کارکردن فراهم شده که ۸۰ نفر آنها زن و دختر هستند.
برای دختران و زنان امنیت در محل کار مسئله مهمی است. در جامعه سنتی افغانستان باید اعتماد کاملی وجود داشته باشد تا زنی در بیرون خانه کار کند. ستایش می‌گوید فضای کار برایش خوشایند است.
او می‌افزاید:"قبلاً پوهنتون می‌رفتم. رشته قابلگی خواندیم. خانواده‌ام از من پیشتیبانی می‌کند. از نگاه امنیتی و از هر لحاظ دیگر آرام و راحت هستیم."
این کارخانه غیردولتی کمشمش‌پاکی پنجاه‌وپنج سال پیش تاسیس شد. در آن زمان کشمش از اقلام صادراتی عمدۀ افغانستان بود.
سید مبین، رئیس کارخانه کشمش‌پاکی بگرام می‌گوید: "در حال حاضر این کارخانه روزانه ۱۵ تُن کشمکش تولید می‌کند و تولید آن عمدتاً "در آن زمان هم همین قسم کشمش پاک می‌شد و حالا هم. خداوند دهقانان ما را هدایت کند، وقتی کشمش را جمع‌آوری می‌کنند، نمی‌خواهند که پاک جمع کنند. کشمش را در روی خاک خشک می‌کنند."
آقای مبین می‌افزاید: "تولیدات این کارخانه عمدتاً به کشورهای آسیای میانه صادر می‌شود."
او می‌گوید: "روزانه اگر با ماشین پاک‌کاری شود ۱۰ تُن تولید داریم و اگر با دست پاک‌کاری شود ۵ تُن تولید می‌شود. یعنی هم به ماشین و به خانم‌ها ضرورت است. در صورتی که خانم‌ها نباشند، درست پاک‌کاری نمی‌شود. به تعداد ۸۰ نفر طبقه اناث کار می‌کنند و ۲۰ نفر از طبقه ذکور."
زنانی که در این کارخانه کار می‌کنند، ماهیانه پنج هزار افغانی معاش می‌گیرند. کشمش‌پاکی نیاز به دقت و ظرافت بسیاری دارد که زنان از عهده آن بر‌می‌آیند.
پس از ده‌ها سال جنگ، این نخستین کارخانه کشمش‌پاکی است که در پروان به کار آغاز کرده است. پروان در حال حاضر هم مانند گذشته از تولیدکنندگان عمده انگور و کشمکش در افغانستان است.
