هفدهم سپتمبر برابر است با روز جهانی ایمنی بیمار. وزارت صحت عامه افغانستان میگوید ایمنی مریضان اولویت کاری این وزارت است و با متخلفان برخورد قانونی میشود.
اما شماری از مریضان و نزدیکان آنها از عدم مصونیت اظهار نگرانی میکنند.
ثریا زنی است که به دلیل مسایل اخلاقی و برخورد نادرست داکتران نمیخواهد به تنهایی نزد داکتر برود. او میگوید همیشه شوهر یا پسر کوچکش را با خود میبرد: "۳۳ سال از عمرم میگذرد، اما تا کنون تنها پیش داکتر نرفتهام. یکی دو بار که قبلاً رفته بودم، یگان چیزهایی از داکتران دیدم. حالا که میروم یا شوهرم یا پسرم یا مادر شوهرم همراهم میروند. ترس دارم از داکتران."
نه تنها زنان مانند ثریا بلکه شماری از مردها نیز نمیخواهند زنان و دختران شان به تنهایی نزد داکتر بروند. سنتهای اجتماعی و برخورد نادرست برخی از داکتران دلیل اصلی چنین محافظهکاری است.
منیر با همسرش به شفاخانه زنانه رابعه بلخی آمده است. او به رادیو آزادی گفت: "نظر به عنعنات افغانی و برخورد برخی از داکتران، من هیچگاه خانم و دختر خود را تنها نزد داکتر نمیگذارم، چرا که برخی قصهها را هم شنیدهام. به همین دلیل نمیخواهم آنان تنها نزد داکتر بروند."
تجویز بیش از حد نیاز دوا و عدم حفظ محرمیت اطلاعات بیماران، از دیگر موضوعهایی است که ممکن است ایمنی بیماران را به خطر اندازد.
شایسته خان، یکی از بیمارانی است که در این مورد تجربه دارد: "داکترانی هستند که بسیار دوا نوشته میکنند بارها خودم با این مسئله مواجه شدهام حتی دواهایی که نیاز نبوده نوشته کرده و زمانی که خریدهام حتی پنج هزار افغانی هم برایم تمام شده است و دوایش هم هیچ تاثیر نداشته است."
در همین حال، وزارت صحت عامه میگوید ایمنی مریضان برای این وزارت اولویت دارد و با کسانیکه ایمنی بیماران را بر هم میزنند، برخورد قانونی میکند.
به گفته مقامهای این وزارت، بیشتر کارمندان صحی صادق هستند، ولی در مواردی ممکن است مشکلاتی پیش بیاید.
اکمل سمسور، سخنگوی این وزارت به رادیو آزادی گفت وزارت صحت در این مورد سیاست مشخصی دارد که براساس آن فساد مالی و اخلاقی غیرقابل تحمل و قابل پیگرد است: "ما یک پالیسی علیه فساد اخلاقی و فساد مالی داریم. این بدین معنی است که در وزارت فساد مالی و اخلاقی پذیرفتنی نیست. اگر کسانی به این متهم باشند، رهبری وزارت علیه آنان اقدام میکند. اول وظایفشان تعلیق میشود، بعداً قضیهشان به شورای طبی و ارگانهای عدلی و قضایی فرستاده میشود."
به گفته آقای سمسور، تا اکنون هیچ شکایتی از برخورد غیراخلاقی کارمندان مراکز صحی با بیماران ثبت نشده است.
سخنگوی وزارت صحت همچنین محرمیت اسرار بیماران را هم از اصول بنیادی عرضه خدمات صحی خواند و گفت که این وزارت سیاست مشخصی در این مورد هم دارد. به گفته او، وزارت صحت از حفظ محرمیت اسرار بیماران در شفاخانههای دولتی و خصوصی نظارت میکند.
دسترسی به خدمات صحی هم از موضوعهای عمده ایمنی بیمار است. براساس آمار وزارت صحت، هنوز هم سی تا چهل درصد مردم بیش از یک ساعت راه از مراکز صحی فاصله دارند. این فاصله در مناطق روستایی میتواند جان بیماران را به خطر اندازد.