امروز چهارشنبه هفتم اکتوبر برابر است به نزده سالگی حمله امریکا به افغانستان.
نزده سال پیش محمد عارف شاهد فرار طالبان از شهر جلال‌آباد بود. او در آن روز در حومه شهر جلال‌آباد ولدینگ کاری می‌کرد. او می‌گوید آن روز با نیروهای امریکا از هوا و نیروهای داخلی از زمین به طالبان حمله کردند.
محمد عارف در آن زمان ۴۷ ساله بود و دو فرزند داشت. خاطرات حمله امریکا و فرار طالبان از جلال‌آباد هنوز از یادش نرفته است: "روبروی دکانم دفتر حقوق بشر بود. در آنجا جنگ شد. افراد حضرت علی آمدند و با طالبان جنگیدند. دو نفر کشته شدند. کودکم در آغوشم بود که جنگ شد. افراد دور و برم در دکانم پنهان شدند. پس از آن طالبان به طرف توره‌بوره فرار کردند و اوضاع خراب بود."
- حمله امریکا و سقوط رژیم طالبان
به دنبال حمله نظامیان امریکایی در هفتم اکتوبر ۲۰۰۱، ولایت‌های افغانستان یکی پی دیگر از کنترل طالبان خارج شد. پس از آن جریان‌های سیاسی در افغانستان برای تشکیل حکومت "فراگیر" در شهر بن آلمان توافق کردند.
حمله ایتلاف جهانی مبارزه با ترویزیم به رهبری امریکا به افغانستان پس از آن اتفاق افتاد که شبکه القاعده حملات یازدهم ۲۰۰۱ به مرکز تجارت جهانی را از افغانستان سازماندهی کرد. القاعده از حمایت رژیم طالبان برخوردار بود.
امریکا در آن زمان برای از بین بردن "القاعده" به افغانستان حمله کرد و صفحه جدیدی در تاریخ افغانستان گشود. رژیم طالبان از بین رفت. میلیون‌ها دختر و پسر راهی مکتب شدند، حقوق زنان به رسمیت شناخته شد. افغانستان دارای قانون اساسی جدید شد و مردم در نظام جدید چهار بار برای انتخاب رئیس جمهوری و سه بار برای انتخاب اعضای پارلمان به پای صندوق‌های رأی رفتند.
- دستاوردها
حالا که ۱۹ سال از این حمله می‌گذرد، رسانه‌ها و آزادی بیان در افغانستان رشد چشمگیری کرده و تغییرات زیادی به میان آمده، اما با آن هم طالبان بار دیگر به یک قدرت جنگی تبدیل شده‌اند.
امریکا و متحدانش در این ۱۹ سال در جنگ افغانستان بیش از ۲هزار کشته دادند و توانستند اسامه بن‌لادن رهبر پیشین القاعده را در پاکستان از بین ببرند، اما بار دیگر بخش‌هایی از افغانستان در تصرف طالبان قرار گرفته است.
- امضای توافقنامه میان امریکا و طالبان
امریکا ۱۹ سال پس از حمله خود به افغانستان با طالبان توافقنامه آوردن صلح به افغانستان را امضا کرد و خروج کامل خود را از این کشور اعلام کرده است.
طالبان در اعلامیه‌ای با اشاره به توافقنامه صلح این گروه با امریکا، نوشته است که، امریکا پس از نزده سال موضع این گروه مبنی بر حل قضیه افغانستان از طریق گفت‌وگو را تأیید کرده است. این گروه همچنان بر اجرای این توافقنامه تاکید کرده است.
جاوید کوهستانی کارشناس نظامی به این باور است که امریکا نتوانست به اهدافش در افغانستان دست یابد.
او توافق با طالبان و اعلام خروج سربازان امریکایی از این کشور را "شکست امریکا" در میدان جنگ می‌خواند: "امریکایی‌ها در افغانستان شکست خوردند. با کسانی که تروریست می‌خواندند و در زندان‌های گوانتانامو شکنجه می‌کردند، امروز مذاکره می‌کنند. خروج‌شان را در برابر نیروهای تروریست به امضا رساندند. مجموعه‌ای از اهدافی را که امریکا داشت، به هیچ یکی از آن‌ها دست نیافت."
آقای کوهستانی به این باور است که هرچند القاعده در حال حاضر به عنوان یک تهدید بزرگ در افغانستان نیست، اما می‌گوید که القاعده جغرافیای حضورش را تغییر داده است.
او باور دارد که افغانستان در آینده می‌تواند برای جهان به خصوص امریکا بار دیگر به تهدیدی تبدیل شود.
اما فیض‌الله جلال کارشناس سیاسی نظر دیگری دارد. او توافق امریکا با طالبان و اعلام خروج نیروهای امریکایی از این کشور را "شکست" نمی‌داند. به باور او، امریکا برای نجات خود از افغانستان راه حل سیاسی جستجو کرده است: "این به نظر من شکست نیست، این یک چاره‌جویی برای امریکایی‌ها بود که برای نجات‌شان از افغانستان چاره‌یی را جستجو می‌کردند. این را بسیار آرام به پیش می‌برند و مدیریت هم می‌کنند."
دولت افغانستان نیز پیش از این گفته است که افغانستان برای مبارزه با هراس‌افگنی به حمایت درازمدت جهان نیاز دارد. آقای جلال به این باور است که امریکا افغانستان را ترک نخواهد کرد.
اما در این نزده سال محمد عارف با خانواده‌اش نتوانست در سایه صلح زندگی کند.
شش فرزند دیگر عارف پس از حمله امریکا به افغانستان به دنیا آمدند. آرزو داشت که شش فرزند دیگرش در جنگ بزرگ نشوند اما چنین نشد.
هرچند فرزندانش به صلح دست نیافتند، زندگی او نیز تغییر نکرد. او را ۱۹ سال پس از حمله امریکا به افغانستان در دکان ولدینگ کاری‌اش مصاحبه کردم. فقط جای دکانش از جلال‌آباد به کابل تغییر کرده است.
