محمد حنیف اتمر وزیر خارجۀ افغانستان در دیدار با یک هیئت اندونیزیا تلاش‌های آن کشور در زمینۀ برقراری آتش‌بس در افغانستان و انسجام علمای جهان اسلام در حمایت از پروسۀ صلح را مهم خوانده است.

وزارت خارجۀ افغانستان در خبرنامۀ گفت که آقای اتمر با یوسف کالا رئیس شورای مساجد و معاون پیشین رئیس جمهور اندونیزیا و هیئت همراهش به روز پنج‌شنبه (۴ جدی) در کابل دیدار کرد.

آقای کالا گفته که اندونیزیا با تمام توان از گفتگوهای صلح افغانستان حمایت می کند و به تلاش‌هایش برای ایجاد اجماع منطقه‌ای ادامه می‌دهد.

آقای کرزی با نشر بیانیه‌ای سه شنبه ۲۴ سرطان در شبکه ایکس، توییتر سابق نوشت که بازگرداندن اجباری مهاجران افغان در وضعیت فعلی، نه تنها کمک به حل بحران نمی‌کند بلکه ممکن به "تهدیدات جدی‌تری" بینجامد که به نفع هیچ طرفی نیست.

او بدون نام بردن از کشوری گفته که وضعیت کشورهای میزبان را درک می‌کند اما به گفته کرزی وضعیت دشوارتر در افغانستان باعث شده که زمینه برای برگشت مهاجران فراهم نباشد.

موج برگشت مهاجران افغان اخیراً از ایران و پاکستان شدت گرفته و روزانه هزاران نفر، بیشتر بگونه اجباری به افغانستان بازگشت می‌کنند.

در ایران اتباع به مهاجران افغان گفته می‌شود.

رئیسی که دوشنبه ۱۴ جولای در یک برنامه تلویزیونی گفتگو می‌کرد این را به نقل از مقام های امنیتی ایران گفت: "من دیروز یک جلسۀ داشتم با مسولان امنیتی که برایم اعلام کردند که بعد از جنگ دوازه روزه کسانی که بازداشت شده اند یک مورد هم اتباع نبوده است."

پیش از این، کارشناسان سازمان ملل متحد هفته گذشته گفت که از زمان آغاز درگیری‌ میان ایران و اسرائیل به تاریخ ۱۳ جون ۲۰۲۵ تا کنون، صدها تن از اتباع خارجی، به‌ویژه شهروندان افغان، کاربران رسانه‌های اجتماعی، خبرنگاران، مدافعان حقوق بشر و اعضای اقلیت‌های قومی و مذهبی به اتهام "جاسوسی" در ایران بازداشت شده‌اند.

شماری از مهاجران افغان نیز در گفتگو با رادیو آزادی گفته اند که نیروهای امنیتی ایران برخی از مهاجران را به اتهام جاسوی به اسرائیل بازداشت کرده اند.

خانم اوتونبایوا، در سفرش به بندر اسلام قلعه و دیدار با پناهجویان بازگشته از ایران دوشنبه ۲۳ سرطان گفت که پناهجویان بازگشته از مشکلات روانی و بی‌سرنوشتی رنج می‌برند.

در اعلامیه‌ای یوناما آمده است که افغانستان که از قبل از خشکسالی، بحران بشری و هفتاد درصد مردم آن از فقر رنج می‌برند، آماده پذیرش موجی از عودت کنندگان نیست.

به گفتۀ این نهاد، از آغاز سال ۲۰۲۵ تا کنون بیش از یک اعشاریه سه میلیون پناهجوی افغان به کشورشان بازگردانده شده اند.

بیشتر از این پناهجویان به‌طور اجباری از ایران و پاکستان اخراج شده اند.

یوناما گفته است که بازگشت نامنظم افغان‌ها از ایران و پاکستان و همچنین کشورهای آسیای میانه باید متوقف شود و این روند با عزت، مصئون و داوطلبانه صورت گیرد.

براساس گزارش این سازمان که در ویب‌سایت اش منتشر شده، عبدالمنان نورزهی، باشنده ولایت فراه بود و در زاهدان زندگی می‌کرد.

در گزارش آمده است که نورزهی اخیراً از سوی ایران اخراج شده بود اما چون خانواده اش در زاهدان بود او دوباره تلاش داشت به ایران برود که در پشت دیوار مرزی هیرمند مورد تیراندازی مستقیم نیروهای نظامی این کشور قرار گرفت.

حال‌وش افزوده که این تیراندازی روز شنبه ۲۱ سرطان رخ داد اما جسد عبدالمنان نورزهی روز دوشنبه از سوی چند رهگذر یافت شد و به ولایت نیمروز انتقال یافت.

یک شهروند دیگر افغانستان در این رویداد زخمی شده اما حال‌وش جزئیات بیشتر در باره او نشر نکرده است.

مقام‌های ایران و حکومت طالبان هنوز در این مورد چیزی نگفته اند.

پس از درگیری ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل، ایران موج گسترده از اخراج پناهجویان افغان را آغاز کرده است. این پناهجویان از بدرفتاری، خشونت و بازداشت شان در ایران خبر داده اند.

ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان درگذشت مطیع‌الله تراب را تایید کرده و در این مورد در شبکه ایکس، توییتر سابق ابراز تاسف کرده است.

مراسم تشییع جنازه تراب، سه شنبه ۲۴ سرطان در کابل و جلال آباد برگزار شده و سپس در هدیرۀ در خوگیانی ننگرهار به خاک سپرده می‌شود.

مطیع‌الله تراب، سبک منحصر به فرد در شعر داشت و اشعار خود را در بیشتر مشاعره‌ها می‌خواند و مورد استقبال جمعتی بزرگ از علاقمندانش قرار می‌گرفت.

او اخیراً در یک مشاعره از ملاهبت الله اخندزاده، رهبر طالبان انتقاد کرد که از قندهار حکمرانی می‌کند و در شعرش به او گفت که برای حکمرانی به کابل بیاید.

برعلاوه حامد کرزی، رئیس جمهور پیشین افغانستان، برخی از شاعران، نویسندگان و علاقمندان مطیع الله تراب از مرگ او ابراز تاسف کرده و آنرا ضایع بزرگ برای ادبیات معاصر پشتو خوانده اند.

آتنبایووا گفت، افغانستان در میان کشور های است که شمار افراد بی‌سواد در آن در بالا ترین سطح قرار دارد.

نمایندۀ ویژۀ ملل متحد برای افغانستان دیروز دوشنبه هنگام گشایش جشنوارۀ کتاب کابل این سخن را گفت.

او افزود که تنها ۵۰ درصد مردان و ۲۰ درصد زنان در افغانستان خوانده و نوشته می‌توانند.

آتنبایووا از سرمایه گذاران خواست برای ارتقای سطح سواد، چاپ و نشر کتاب در افغانستان نقش فعالتر داشته باشند.

در آغاز جشنوارۀ کتاب کابل، حیات الله مهاجر، معین وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان ادعا کرد که حکومت آنها تلاشها را برای ترویج بیشتر مطالعه آغاز کرده است.

این در حالیست که با برگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱ میلادی، بازار خرید و فروش کتاب در افغانستان سرد شده است.

حکومت طالبان به کتاب‌فروشان و چاپ‌خانه ها اجازۀ چاپ و نشر کتابهای را نمی‌دهد که به باور مقامهای طالبان "برخلاف اصول شرعی، منافع ملی و سنت های افغانی" اند.

در چنین وضعیت کابل شاهد برگزاری جشنوارۀ کتاب است که دیروز آغاز شد و امروز سه شنبه هم ادامه می یابد.

در گزارش این کمیشنری که دیروز دوشنبه ۲۳ سرطان نشر شد آمده است که تنها در یک روز بیش از ۴۳ هزار نفر تنها از ایران به افغانستان بازگشته اند.

به گفتۀ UNHCR این رقم بازگشت کننده ها که اکثراً برخلاف میل خود شان اخراج شده اند، وضعیت از قبل شکنندۀ افغانستان را دشوارتر ساخته و این کشور را تحت فشار بیشتر قرار داده است.

کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان همچنان گفته است که زنان و دختران هنگام برگشت به افغانستان با محدودیت های زیاد و "تبعیض سیستماتیک" مواجه می‌شوند.

در ماه های اخیر ایران و پاکستان پروسۀ اخراج مهاجران افغان را شدت بخشیده اند.

در گزارش جدیدی که دیروز منتشر شد، اوچا گفته که بیش از ۳ میلیارد دالر بودجه برای طرح نیازها و کمک‌های بشردوستانه افغانستان درخواست کرده بود، در حالی که تا پایان سال ۲۰۲۴ تنها ۴۷ درصد و تا ماه می امسال ۵۳ درصد یا ۱.۶۳ میلیارد دلار دریافت کرده است.

این ادارۀ ملل متحد می‌گوید کسری بودجه به شدت بر توانایی ملل متحد در ارائه کمک در زمینه‌های مختلف، از جمله تأمین آب، صحت و حفظ‌الصحه تأثیر گذاشته است.

دفتر هماهنگی امور بشردوستانۀ ملل متحد به جامعۀ بین‌المللی هشدار می‌دهد که اگر اقدامات فوری برای تأمین بودجه انجام نشود، تلاش‌ها برای کاهش بحران بشردوستانه در افغانستان با شکست مواجه خواهد شد.

این سازمان روز یک‌شنبه، ۲۲ سرطان در صفحۀ ایکس خود نوشته که هر کدام این کشمش‌خانه‌ها ظرفیت ذخیره‌سازی تا ۱۵ تُن کشمش را دارند.

این ادارۀ ملل متحد افزوده که ساخت این کشمش‌خانه‌ها به کشاورزان کمک می‌کند تا از طریق خشک کردن و ذخیره‌سازی بهتر کشمش، ضایعات پس از برداشت محصول را کاهش و درآمد خود را افزایش دهند.

این درحالیست که کشاورزان و دهقانان افغانستان همواره از نبود محل ذخیره‌سازی معیاری و سردخانه‌ها برای محصولات‌شان شکایت داشته اند.

به گفتۀ این مرکز، این روند بدون در نظر گرفتن مدارک برخی مهاجرین، دادرسی و در نظر گرفتن شرایط افغانستان انجام می‌شود.

این درحالیست که حکومت ایران اخیراً اخراج مهاجرین فاقد اسناد افغان را شدت بخشیده و در برخی موردها گزارش‌هایی از بدرفتاری مردم عام ایران با مهاجرین افغان نیز به نشر رسیده است.

سازمان‌های بشردوستانه و حامی مهاجرین بارها از این موضوع نگرانی کرده و گفته اند که این موضوع بحران بشری افغانستان را عمیق‌تر می‌سازد.

بر اساس اطلاعات شورای مهاجرین ناروی، ایران در هفت ماه گذشته بیش از یک میلیون مهاجر افغان را از این کشور اخراج کرده است.