بند کمال خان رسماً توسط محمداشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان امروز چهارشنبه (چهارم حمل) در ولایت نیمروز افتتاح شد.
محمد اشرف غنی در مراسم افتتاح این بند بزرگ گفت که افتتاح کمال خان احیایی مجدد تاریخ و برآورده شدن آرزوهای ۷۰۰ ساله مردم ما است.
رئیس جمهور غنی گفت کمال خان وسیلهای است به هدف احیایی نمیروز برای یک زندگی مرفع.
در سفر به ولایت نیمروز رئیس جمهور غنی را شماری از مقامهای افغان به شمول امرالله صالح معاون اول و سرور دانش معاون دوم ریاست جمهوری همراهی میکنند.
مردم و دهقانان ولایت نیمروز از افتتاح این بند استقبال کرده آنرا برای زراعت و بهبود اقتصاد باشنده های این ولایت بسیار موثر خواندند.
بهرام حقمل ۳۰ سال دارد. او در انتظار سرازیر شدن آب بندکمال خان به بیش از ۱۰۰ جریب زمین زراعتیاش در ولسوالی کنگ ولایت نیمروز است.
کمبود آب جاری شدن سیلابها حاصلات گندم و غلهجات از زمینهایش را همیشه کاهش میداد، اما حالا آب بندکمال خان روزنۀ امید برای رشد اقتصادیاش تلقی میشود: "در گذشته اگر ما کشت هم میداشتیم، سیلابها میآمد و تمام کشت ما را خراب میکرد. ولی اکنون با تکمیل شدن کار بندکمال خان هیچ زمینی بدون حاصل نمیماند و کشت و حاصلات رونق پیدا میکند."
احمد امینی باشنده قریه کرودی ولسوالی چهار برجک در فاصلۀ تقریباً چهار کیلومتری جنوب بند کمالخان است.
امینی ۲۸ ساله ۷۰ جریب زمین زراعتی دارد. او امیدوار است که زمینهای خشکش از آب کمال خان سیرآب شود: "انشاءالله ما بتوانیم صادرات گندم و میوه را به کشورهای خارجی از چهار برجک داشته باشیم. ما زمین و آب داریم و از این پس استفاده درست از زمینها میشود. به عنوان گدام آسیا که قبلاً یاد شده و ما میتوانیم که گدامهای گذشته و نیاکان خود را انشاءلله زنده بکنیم."
گل احمد نورزاد، نماینده مردم نیمروز در ولسی جرگه افغانستان، مؤثریت بندکمال خان را به مدیریت آب و تکمیل شدن کانالهای آب مشروط میداند: "بندکمال خان بالای زندگی مردم بسیار تأثیر مثبت میگذارد، چون زمینه کار برای مردم مساعد میشود مشروط بر اینکه مثلاً کار سیستم کانالکشی و سیستم تنظیم آب را باید حکومت هر چه زودتر روی دست بگیرد."
بند کمال خان در ولسوالی چهاربرجک و در ۹۵ کیلومتری جنوبغرب شهر زرنج، مرکز ولایت نیمروز موقعیت دارد.
باشندگان نیمروز میگویند که با آغاز آبگیری بندکمالخان در ماه عقرب سال گذشته زمینه برای مهاجرت پرندگان مهاجر نوع «لک لک» فراهم شده است.
کار بند کمال خان در سال ۱۳۴۵ آغاز شده بود، اما بعد ازسرنگونی حکومت داود خان و شعله ور شدن جنگهای داخلی کارش متوقف شد.
کار ساخت این بند پس از توقف چندین ساله، در سال ۱۳۹۱ آغاز و این بند طی سه مرحله تکمیل شده است.
مسئولان در اداره تنظیم امور آب میگویند که بندکمال خان با هزینۀ بیش از ۲۰۰ میلیون دالر از بودجه حکومت افغانستان با اشتراک شرکتهای افغانی و خارجی ساخته شده است.
نظامالدین خپلواک، سخنگوی این اداره به رادیو آزادی گفت که تمام آمادگیها برای بهرهبرداری از بندکمال خان گرفته شده است: "کارهای عملی این بند تکمیل شد. این یک بند بزرگ است که ظرفیت تولید ۹ میگاوات برق را دارد و ۱۷۴ هزار هکتار زمین را آبیاری میکند و ۵۲ میلیون متر مکعب آب ذخیره میکند."
بند کمالخان با ۱۶ متر ارتفاع در مسیر دریای هیرمند اعمار شده. آب این دریا از کوههای افغانستان سرچشمه میگیرد و به دریاچه هامون سرازیر میشود، دریاچۀ مشترک میان افغانستان و ایران.
بندکمالخان در نیمروز، سلما در هرات و بخش آباد در فراه، بزرگترین بندهای آبی افغانستان در همسایگی ایران قرار دارند. اما ساخت و سازها بندهای آبی در افغانستان برای مقامهای ایرانی حساسیت برانگیز بوده.
حسن روحانی رئیس جمهوری ایران در سال ۱۳۹۶ گفته بود که این کشور در برابر ایجاد بندهای متعدد آبی در افغانستان بیتفاوت نخواهد ماند.
قادر کامل، کارشناس آب و تحلیلگر مسایل سیاسی میگوید که با تکمیل شدن بندهای آبی در افغانستان، آب کمتری به ایران سرازیر میشود و ایران به آب شیرین نیاز دارد.
او بر افزایش نیرو و تجهیزات پیشرفته برای جلوگیری از سبوتاژ بالقوه کار ساخت بندهای آبی تأکید میکند: "پوستههای که در بند کمالخان ایجاد شده، چه از لحاظ پرسونل و چه از لحاظ سلاح، تخنیک و تجهیزات محاربوی باید اینها بیشتر تجهیز شوند، تا از تخریب و سبوتاژ بعدی بند جلوگیری شود و این مجال به نیروهای نیابتی کشورهای همسایه مساعد نشود، تا پروژه آبیاری و ساخت کانالها را سبوتاژ کنند."
دشتها و بیابانهای نیمروز خشک و سوزان است، اما حالا ساکنان نیمروز بهشمول بهرام حقمل، امیدوار هستند که بندکمالخان دشتها و بیابانهای این ولایت را سیرآب کند و در کنار افزایش محصولات زراعتی، فرصتهای شغلی بیشتری فراهم سازد.