ماشین‌های چاپ پیشرفته‌ترین مطبعه چاپ کتاب در کابل هفته قبل فقط یکبار فعال شده است.
اما دوسال قبل ممکن این ماشین‌های چاپ فعال بودند.
در کنار ناامنی‌ها و فقر، گسترش ویروس کرونا از جمله عواملی اند که در این اواخر روی صنعت چاپ تاثیر بد بجا گذاشته است.
مسئولان می‌گویند هنگام گسترش ویروس کرونا در افغانستان تمام ادارات تعلیمی تعطیل شده بودند و به همین دلیل بازار چاپ کتاب هم با سقوط مواجه شده بود.
دبیر احمد مسئول مطبعه السعید میگوید هر چند در جریان دو دهه برای چاپ کتاب کارهای زیادی انجام شده اما به گفته وی در چند سال اخیر این روند با مشکل مواجه گردیده است.
او گفت: "گسترش ویروس کرونا در سال گذشته روی کارهای ما نیز تاثیر منفی بجا گذاشت هشتاد درصد روی کارهای ما تاثیر گذاشت زیرا بیشتر کتاب‌های درسی در مطابع افغانستان چاپ می‌شد و زمانیکه مکاتب و پوهنتون‌ها رخصت شدند کتاب‌ها نیز چاپ نمی‌شد."
این تنها مطبعه السعید نیست که امور کاری‌اش در مقایسه با سال‌های گذشته زیانمند شده بلکه مطابع دیگر نیز با چنین مشکل مواجه شده اند.
مطبعه دانش که از سال‌ها بدینسو در بخش صنعت چاپ فعالیت می‌کند حالا مسئولان این مطبعه می‌گویند که کارهای آنها خیلی با کندی پیش می‌رود.
اسد دانش مسئول این مطبعه میگوید: به دلیل گسترش ویروس کرونا از سال گذشته بدینسو بازار چاپ کتاب خیلی متضرر شده است مشکلات اقتصادی نیز بمیان آمده است. از سه الی چهار ماه بدینسو بیشتر مامورین دولتی معاش نگرفته اند و زمانیکه مردم پول نداشته باشند روی بازار چاپ کتاب نیز تاثیر بد بجا می‌گذارد. در مجموع گفته می‌توانم که بازار کتاب در این اواخر بسیار خراب شده است.
امروز ۲۳ اپریل مصادف است با روز جهانی کاپی رایت است.
این روز که از جانب یونسکو یا سازمان آموزشی علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد نامگذاری شده است همه ساله صد کشور جهان از این روز تجلیل می‌کنند.
در بسیاری از کشورهای جهان در روز جهانی کتاب، مطابع،کتاب فروش‌ها و علاقمندان کتاب یکجا کار می‌کنند و مردم را به کتابخوانی تشویق می‌کنند.
داکتر عزیز الله امیر، رئیس کمپلکس تعلیمی و تحصیلی مورا یادآوری از این روز را در جامعه مانند افغانستان که علاقمندان کتاب در آن کم است مهم می‌داند: "به باور من که محفلی به مناسبت روز جهانی کتاب پیام ترویج کتاب را به گوش‌های مردم می‌رساند و مهمتر از همه این که ما باید از اطفال شروع کنیم، در کودکستان‌ها و مکاتب اطفال را به کتابخوانی آشنا بسازیم به خاطر که این مسئله خیلی مهم است.
در عین حال صابر مومند، سخنگوی وزارت اطلاعات و فرهنگ میگوید هر چند سالانه هزاران جلد کتاب‌های مختلف در کشور منتشر می‌شوند، اما به گفته وی به دلیل اینکه بیشتر نهاد‌های انتشاراتی نزد این وزارت راجستر نیستند ارقام دقیق از مقدار چاپ کتاب در این وزارت وجود ندارد.
آقای مومند گفت: "سالانه هزاران جلد کتاب در افغانستان چاپ می‌شوند، اما دلیل اینکه کدام ارقام دقیق وجود ندارد این است که بیشتر نهاد‌های انتشاراتی که کتاب چاپ می‌کنند بنیاد قانونی برای کتاب نمی‌دهند که آن عبارت از ثبت و راجستر کردن در اداره کاپی رایت و به شکل ای اس بی‌ان است."
از سوی هم شماری از فروشند‌های کتاب می‌گویند نظر به نفوس کشور که بیش از ۳۰ میلیون است آنان حتی هزار کتاب در یک سال فروخته نمی‌توانند.
زاهدالله مسئول نهاد انتشاراتی شرق به رادیو آزادی گفت: "با توجه به تعداد افراد کتاب‌خوان در افغانستان بازار فروش کتاب صفر شده است. در حال حاضر صدها مدرسه و پوهنتون در کشور فعالیت دارند، اما کتاب بازار ندارد. نفوس افغانستان بیش از ۳۰ میلیون است اما یک کتاب که هزاران جلد چاپ می‌شود هیچ بفروش نمی‌رسد.
اما صابر مومند سخنگوی وزارت اطلاعات و فرهنگ از بیشتر شدن فرهنگ کتاب خوانی در کشور خبر می‌دهد.
وی میگوید بر بنیاد معلومات آنها بنابر تقاضای مردم برخی کتاب‌ها حتی دو یا سه بار هم منتشر می‌شوند.
چاپ کتاب‌های افغانستان در کشورهای ایران و پاکستان
مسئولان مطابع کابل می‌گویند بیشتر از انتشارات‌ها کتاب‌های‌شان را در کشورهای دیگر مانند ایران و پاکستان چاپ می‌کنند.
اما چرا؟
محققان می گویند نرخ چاپ کتاب در کابل در مقایسه با ایران وپاکستان بسیار بلند است.
مسئولان چاپخانه‌ها نیز این مسئله را می‌پذیرند، اما می‌گویند که مالیه بلند سبب شده تا قیمت چاپ در افغانستان بلند برود.
اسد دانش مسئول مطبعه دانش میگوید: "یک کتاب ما که به مارکیت عرضه می‌گردد برای آن شش رقم مالیه باید بپردازیم: مالیه کتاب، کاغذ، چاپ، کارمند و مالیه آخر سال و همین دلایل سبب شده تا قیمت چاپ بیشتر گردد.
وی از حکومت می‌خواهد تا مالیه چاپ کتاب را معاف کند.
مشکل کاپی رایت هنوز پابرجاست.
کاپی رایت یا حق طبع و نشر در افغانستان از جمله مشکلاتی اند که هنوز هم حل نگردیده است.
صابر مومند سخنگوی وزارت اطلاعات و فرهنگ میگوید ناشران کتاب هنوز هم در مسئله حق چاپ اصول آنها را مراعات نمی‌کنند.
ای اس بی‌ان شماره ثبت نشر کتاب در این وزارت است که آقای مومند آنرا بسیار مهم می‌داند به گفته وی انتشارات به این مسئله ارزش نمی‌دهند.
اما مسئولان اتحادیه ناشران وزارت اطلاعات و فرهنگ را به کم کاری و بی‌توجهی متهم می‌کنند.
چگونه فرهنگ مطالعه عام شده می تواند؟
وزارت اطلاعات و فرهنگ میگوید آنان تلاش می کنند از طریق اگهی عامه مردم را به مطالعه تشویق کنند.
اما نویسنده‌ها می گویند برگزاری نمایشگاه‌های کتاب یک راه درست برای تشویق کتاب خوانی می باشد.
مساله که همه ساله از سوی ناشرین کتاب به بهانه تجلیل از روز جهانی کتاب در مناطق مختلف کشور راه اندازی می شود.
