برخیها شاید تصور کنند که زندان تنها جای برای گذراندن دوران حبس است، اما در زندان مرکزی هرات، دهها زندانی روزانه در کارگاه فن و حرفه کار میکنند.
آنان حتی با کار کردن در این کارگاهها، بخشی از مصارف خانوادههایشان را نیز تأمین میکنند.
پشت دیوارهای بلند زندان مرکزی هرات، مسئولان در مرکز فن و حرفه برای، دهها زندانی به شمول علی رضا ۳۸ ساله فرصت آموزش فن و حرفه را فراهم کرده اند. هدف این کار ایجاد فرصتهای شغلی برای زندانیان رها شده از بند است، تا دوباره به دلیل بیکاری به زندگی جرمی برنگردند.
علی رضا دو و نیم سال میشود که کشتیهای تزئینی چوبی میسازد.
او به جرم سرقت مسلحانه به ۱۷ سال حبس محکوم به مجازات شد و حالا هشت سال در زندان سپری کرده.
آموزش حرفه نجاری، زندگی علیرضا را متحول کرده.
او میگوید: "خود من به یک جرم زندانی شدم و نمیفهمیدم که داخل زندان همین قسم بخش حرفه است. به همین مدت دو سال و چهار ماه میشود که در بلاک صنعتی کار میکنیم. همینجا خرچ زندگی خانواده را پیدا میکنیم و هر ماه تا چهار هزار به خانواده را روان میکنم."
علیرضا، نزد شعبان ۲۸ ساله نجاری را یاد گرفته.
شعبان به جرم رهزنی (راه گیری) به ۱۶ سال حبس محکوم به مجازات شده و حالا برای آموزش زندانیان آستین بالا زده، تا پس از رهایی از زندان، بیکاری آنان را به زندگی جرمی برنگرداند.
او تا حالا دهها زندانی را آموزش داده.
او میگوید: "به محبس زندانی شدم و کسی نداشتم که برای من و خانواده من پول روان کند. همینجا در بخش فن و حرفه زحمت میکشم و دوباره پس از بیرون شدن از زندان کار خلاف نمیکنم. شاگرد در بخش نجاری تربیه میکنم، بخیر که آزاد شدند، دوباره به کار خلاف نروند و دنبال یک لقمه نان حلال برود."
تنها چشم و امید زندانیان در بخش فن و حرفه به روزهای دوشنبه و پنجشنبه دوخته شده؛ چرا که آنان میتوانند که حاصل تلاششان را به ملاقات کنندگان زندانیان به فروش برسانند.
محبوب شاه پژمان، سرپرست مرکز فن و حرفه زندان مرکزی هرات میگوید که زندانیان دورههای آموزشی را در ۱۳ حرفه سپری میکنند.
او میگوید: "در حدود ۶۰ نفر در بخشهای آمریت صنایع زندان مشغول حرفه آموزی هستند که از بخشهای مربوطه میتوانیم از خیاطی، نجاری، حکاکی، تسبیحسازی، مهرهبافی، فکزکاری و قنادی نام ببریم که زندانیان حرفه آموزی میکنند."
آمار مسئولان زندان مرکزی هرات نشان میدهد که بیش از ۲۵۰۰ زندانی دوران حبسشان را سپری میکنند.
مسئولان در تلاش افزایش جذب در دورههای فن و حرفه هستند، تا از این طریق به نیروی کارآزموده در سطح جامعه، پس از رهایی از زندان بیافزاید.
زندانیان پس از هشت ساعت کاری در مرکز فن و حرفه به اتاقهایشان فرستاده میشوند.
این زندانیان به شمول علیرضا، از دیگران میخواهند که جرم نکنند و دشواریهای زندان را به جانشان نخرند.
بر بنیاد آمار پولیس هرات از آغاز سالجاری تاکنون بیش از ۴۰۰ تن را به اتهام سرقتهای مسلحانه، قتل، قاچاق مواد مخدر، فساد اداری و اخلاقی و جرایم دیگر بازداشت کردهاند.
عبدالاحد ولیزاده، سخنگوی پولیس هرات در صحبت با رادیو آزادی، دلایل بلند بودن گراف جرایم را فقر اقتصادی، بیسوادی، مشکلات خانوادگی و موجودیت هزاران خانواده بیجاشده داخلی درهرات میداند.