در سالهای اخیر بازار لباس و دیگر کالاهای لیلامی یا مستعمل از چشم بسیاری از خانواده ها افتاده بود و بیشتر مردم به خریداری اجناس جدید عادت کرده بودند.
اما پس از بازگشت طالبان به قدرت و ضعیت تغییر کرده.
اکنون به دلیل افزایش میزان فقر، بسیاری از خانواده ها درولایت پروان به استفاده ای لباسهای کهنه و کم بها رو آورده اند.
بازار لیلامی فروشی در نزدیک چوک و مرکزی ترین ساحه شهر چاریکار (مرکزولایت پروان) موقعیت دارد.
جنب و جوش مردم زیاد است. بازار، ساحه ای دهلیز مانند که دوطرف راه رومردم، دکانهای یک طبقه ای کلی لیلامی فروشی پهلوی هم صف کشیده است.
دراین دکانها لباسهای دست دوم یا مستعمل وارد شده خارجی ازانواع مختلف آن برای فروش چیده شده و بیشتر لباسهای گرم زمستانی مانند جنپر، جاکت و بالاپوش به چشم میخورد.
الله محمد۳۲ ساله دریکی از مکاتب دولتی ولسوالی بگرام ولایت پروان معلم است.
او درمیان خریداران در اطراف انبارهای لیلامی که درروی چهارپایی های چوبی گذاشته شده اند سرگرم پیداکردن لباس مناسب برای کودکان خود است.
او می گوید: "آمده ام به بازار بخاطر خرید لباس های زمستانی برای اطفال. بار سوم است که آمده ام. متأسفانه نظر به مشکلات اقتصادی و عدم پرداخت معاشات به موقع نتوانسته ام که درست خریداری کنم، امروز توانستم که بیست فیصد خریداری کنم به اطفال خود در اوایل برای شان یک جوره لباس از مغازه خریداری میکردیم و به اطفال خود میبردیم و هیچ مشکلی نداشتیم، اما امسال حتی ۱۰۰ افغانی نداریم و نمیتوانیم خریداری کنیم."
الله محمد از شمارصدهامعلمی است که میگوید از پنج ماه بدین سو تنخواه نگرفته و به همین دلیل دروضعتی قرارگرفته است که حتا توان خرید لباس کم بهای لیلامی را هم ندارد.
مشکل عدم پرداخت تنخواه برای کارمندان دولتی از جمله معلمین پس از وارد شدن طالبان به کابل و بدست گرفتن قدرت بوجود آمد. پس از آن فعالیت بانک جهانی و صندوق بین المللی پول در افغانستان متوقف شد، نزدیک نه و نیم میلیارد دالر از ذخایر افغانستان در امریکا منجمد ساخته شد، در نتیجه فقر افزایش یافت و وضعیت اقتصادی مردم خراب شد. بنابر این حتی حالا لباس نو و دست اول هم برای برخی ها میسر نیست.
لباس لیلامی به لباس های مستعمل گفته می شود که از کشور های مختلف وارد افغانستان می شود.
ازنظر برخی از فروشندگان لباسهای لیلامی در دوماه گذشته کاروبار شان برخلاف دیگرکسبه کاران پر رونق تر شده.
حشمت الله ۲۴ ساله در بازارچاریکاردکان لیلامی فروشی دارد.
او به رادیو آزادی بیشتر گفت: "خرید و فروش لباس لیلامی قبل از این که دولت سقوط کند خوب بود اما به اندازه حالا نی. چون اقتصاد مردم حالاضعیف شده است، مردم توانایی خرید اجناس جدید را ندارند، بیشتر مردم کوشش میکنند که از اجناس لیلامی خریداری کنند، عواید ما نسبت به سال های گذشته بیشتر شده است به دلیل این که مردم توانایی خریداری کالا از مغازه را ندارند."
بیشتر خریداران اموال لیلامی زنان اند.
مرسل ۲۶ ساله برای خریداری لباس لیلامی به بازار آمده. او می گوید که کارمند یکی از اداره های دولتی بود؛ اما حالا خانه نشین شده و ناگزیراست که پس ازاین به پوشیدن لباس مستعمل خود را عادت دهد.
او می گوید: "می خواهم از این جا لباس خریداری کنم. بار نخست است که به اینجا آمده ام. من بیشتر از کابل خریداری میکردم، خودم همراه با شوهرم وظیفه داشتیم حالا همه بیکاریم. مجبور استیم که از لیلامی خریداری کنیم، کیفیتش زیاد فرق میکند، حداقل لباس جدید مغازه یی را دو و یا سه سال استفاده میکردیم و اما این لباس اگر دوبار شسته شود قابل پوشیدن نیست، چون کهنه است. حالا به خود و به کودکان لباس لیلامی خریداری کرده ایم."
اما فیض الله ۲۴ ساله یکی از فروشنده گان اموال لیلامی درشهرچاریکار از کیفیت لباس هایشان تعریف می کند.
او می گوید: "کیفیت اموال ما بسیار خوب است از کشور کوریا ، کشور چین و دیگرکشورها به اینجا توسط تاجران ما وارد میشود و ما به شکل عمده خریداری میکنیم تا به فروش برسانیم، تنها چیزی که به مردم مهم است قیمت مناسب است جدید بودن اموال برای شان مهم نیست."
از نظر قیمت، لباس لیلامی با لباس جدید که در مغازه ها فروخته میشود تفاوت زیاد دارد.
یک جاکت زمستانی در بازار لیلامی از هفتاد تا دوصد افغانی به فرش میرسد اما جاکت جدیدمشابه آن درمغازه ها از سه صد تا پانزده صد افغانی قیمت گذاشته شده است.
یک موضوع دیگر رعایت حفظ الصحه است. آیا لباس های دست دو در بازار لیلامی پیش از فروش شسته می شود؟ پس بعد از خریداری چگونه باید از آن استفاده شود که از عوارض احتمالی و مصرف بیشتر بر وضعیت صحی جلوگیری شود؟
داکترخالدقویاش متخصص امراض جلدی دراین مورد درصحبت بارادیوآزادی گفت: "لباس های لیلامی که از بازار خریداری میشود اکثراً آنتانات پرازیتی و انتانات فنگسی را به همراه داشته باشد، بناءً افرادی که از این لباس ها استفاده میکنند باید قبل از استفاده لباس ها را خوب بشویند، در آفتاب بگذارند و بعد اش از چپه و راسته اوتو کنند باز بپوشند، در غیر آن امکان وجود دارد که آنتانات مختلف از این لباسها به افراد انتقال کنند."
حال زمستان در راه است. خانواده ها برای کودکان شان لباس گرم نیاز دارند. حتی برخی از خانواده ها مخصوصاً بیجاشدگان از جنگ توان خریداری لباس از لیلامی فروشی را هم ندارند.
مانند الله گل معلم که می گوید معاش پنج ماهه اش را نگرفته و نگران است که کودکشان در زمستان امسال با چه سرنوشتی رو به رو خواهند شد.
