وزارت مالیه حکومت طالبان میگوید مسوده بودجه سال ۱۴۰۱ ترتیب شده و در جریان هفته روان برای تصویب به کابینه فرستاده میشود، اما در مورد مقدار آن معلومات داده نشده است.
احمد ولی حقمل، سخنگوی وزارت مالیهٔ حکومت طالبان به رادیو آزادی گفت، امسال صلاحیت تصویب بودجه به کابینه داده شده است: "بودجه سال ۱۴۰۱ از طرف وزارت مالیه امارت اسلامی تکمیل شده و هفته روان برای تصویب به کابینه فرستاده میشود، امسال تصمیم گرفته شده که صلاحیت تصویب این بودجه را کابینه دارد و بعد از تصویب برای امیرالمونین فرستاده خواهد شد که بعد از تأیید عملی خواهد شد."
اما شماری از اعضای پیشین شورای ملی با انتقاد از میکانیزم حکومت طالبان برای تهیه و تصویب سند بودجۀ سال مالی ۱۴۰۱ میگویند، برای ترتیب این سند ملی به افراد مسلکی و تخنیکی نیاز است.
یارباز حمیدی، عضو ولسی جرگهٔ دولت پیشین به رادیو آزادی میگوید، سند بودجۀ سال ملی ۱۴۰۱ را تنها میتوان لست معاشات نامید: "بودجه ملی کشور یک بحث ملی، فنی و مسلکی است که به افراد تخنیکی و مسلکی نیاز دارد، بودجه تنها یک سند نیست که توسط چند نفر از وزارت مالیه آنرا کاپی کرده و آنرا سند بودجه یاد کنند، ما نمیتوانیم که یک سندی را که در آن تنها معاشات مامورین باشد و هیچ بخش انکشافی نداشته باشد بودجه نام بگذاریم تنها آنرا میتوان لست معاشات نامید."
سند بودجه ملی همه ساله از سوی وزارت مالیه با در نظر داشت مصارف سال قبل برای سال آینده تهیه شده و چهارچوب آن از سوی وزارتخانهها و ادارههای مربوطه بررسی میشود و پس از آن به کابینه فرستاده میشود که در آنجا هر وزارت از بودجهٔ که برایش تخصیص داده شده دفاع کرده و وعده میدهد که تمام آنرا تا پایان سال مالی به مصرف برساند.
بعد از آن سند بودجه به شورای ملی فرستاده میشود که ۱۵ روز در مشرانو جرگه و یک ماه هم در ولسی جرگه بالای آن بحث صورت میگیرد که بعد از بحث و تبادل نظر به تصویب رسیده و برای توشیح به رئیس جمهور فرستاده میشود.
پس از انجام این طی مراحل سند بودجه برای عملیشدن به وزارتها و دیگر ادارهها فرستاده میشد.
در عین حال شماری از آگاهان امور اقتصادی میگویند، بودجه سازی یک موضوع تخنیکی و مسلکی است که برای تهیۀ آن به یک روند مسکلی و تخنیکی و افراد متخصص و مسلکی نیاز است.
اظهار الحق فضلی، یکی از این آگاهان به رادیو آزادی گفت: "مسئله بودجه سازی نه تنها در افغانستان در تمام جهان مسئله تخنیکی و مسلکی است بنابر این برای اینکه یک بودجه همه شمول داشته باشیم که مشکلات و نیازمندیهای اساسی همه مردم در آن انعکاس داده شده باشد، ایجاب میکند که در بحث بودجه سازی افرادیکه در آن تخصص دارند به آنها واگذار شود بحث بودجه سازی مسئله یک روز دو روز نیست."
به گفته آقای فضلی، در نظام گذشته نیز در سند بودجهٔ ملی مشکلاتی وجود داشت و امیدوار است تا حکومت طالبان اصول تهیه بودجه و ضرورتهای تمام مردم افغانستان را در نظر داشته باشند.
با این حال وزارت مالیه حکومت طالبان هفته گذشته اعلام کرد که توانسته اند بودجه سال مالی ۱۴۰۱ را بدون کمکهای خارجی تهیه کنند.
به گفته این وزارت این سند در حالت اضطراری تهیه شده است که بیشتر بر بودجه عادی متمرکز است و بخش محدود آن شامل بودجهٔ انکشافی میشود.
این در حالی است که مقدار سند بودجهٔ سال مالی ۱۴۰۰ بیش از ۴۷۳ میلیارد افغانی بود که ۳۱۱ میلیارد آن به بودجۀ عادی و ۱۶۱ میلیارد دیگر آن به بودجهٔ انکشافی اختصاص یافته بود.