فرار شماری از زنان تجارت پیشه از افغانستان و آغاز دوباره تجارت آنان از راه دور

پس از حاکمیت طالبان در افغانستان و مهاجر شدن تعداد زیادی زنان بازرگان باعث شد تا این زنان به تجارت از راه دور بپردازند.

مریم جامع، ۳۸ ساله و باشندهٔ اصلی ولایت هرات در حال حاضر در آلمان به سر می‌برد.

او که ۱۷ سال می‌شود رئیس شرکت تولید، پروسس و بسته بندی محصولات بانو است می‌گوید، با ۵۰ هزار افغانی سرمایه این کار را آغاز کرد و پس از سه سال توانست تجارتش را به گونهٔ مسلکی گسترش دهد، اما پس از حاکمیت طالبان و مشکلات امنیتی مجبور به ترک وطن شد.

بانو جامع به رادیو آزادی می‌گوید، دوری از وطن و چالش‌های پیشرو نتواسته علاقۀ او را به کارش کمرنگ کند: "خوشبختانه دسترسی به اینترنت و استفاده از شبکه‌های اجتماعی به ویژه وتساپ و تلگرام در قسمت مدیریت فعالیت‌های اقتصادی از راه دور بسیار مفید واقع می‌شود، و آنچه که لازم باشد در قسمت مدیریت برنامه‌های تجارتی و شرکت می‌خواهم آ‌نها را مدیریت کنم. همچنان می‌خواهم که محصولات خود را این‌جا نیز به فروش برسانم و رقابت خوبی در بازارهای اینجا داشته باشم."

صفیه محیطی، یکی دیگر از بانوان بازرگان است که تحولات سیاسی اخیر پای او را نیز مانند صدها زن فعال دیگر به یکی از کمپ‌های مهاجرین در البانیا کشانده است.

خانم محیطی از سال ۱۳۹۵ الی حاکمیت طالبان مصروف تجارت در بخش رستورانت‌داری و صنایع دستی بود.

او به رادیو آزادی می‌گوید، برای پیشبرد تجارتش مبارزه خواهد کرد: "تجارت کاری نیست که ممانعتی برای آن باشد، خانم حضرت پیامبر (ص) نیز تجارت داشتند و تجارت خود را با شوهر و گروهی از مردم پیش می‌بردند، سخت مبارزه می‌خواهم بکنم در برابر این بی‌عدالتی‌ها و نا برابری‌ها،‌ و ثابت کنم که اگر زن به کنج خانه هم باشد می‌تواند کاری بکند."

اما این شرایط برای همه یکسان نبوده است.

سمیرا نوری، بازرگان جوانی که می‌گوید از سن ۱۷ سالگی تجارت لباس و لوازم آرایشی و بهداشتی را به طور آنلاین آغاز کرد و بعد از پیشرفت در کارش، دو سال پیش فروشگاهی را نیز به گونهٔ حضوری ایجاد کرد.

سمیرا، مالک مینه‌برند که اکنون در یکی از کمپ‌های ابوظبی منتظر پروندهٔ‌ پناهندگی‌اش است به رادیو آزادی می‌گوید، چند ماهی را پس از حاکمیت طالبان تلاش کرد تا به فعالیت‌های تجارتی‌اش از راه دور ادامه دهد، اما بنابر دلایل اقتصادی موفق نشد: "ما مجبور هستیم فروشگاه را بند کنیم، چون تاوان است، از کرایه گرفته تا برق همه‌اش تاوان است،‌ برای من این بسیار ناراحت‌کننده است که من در ماندن هر خشت و سنگ آن خودم حضور داشتم بدون آنکه به برف باران و یا گرمی توجه کنم، تا فروشگاه آباد شود،‌ اما اکنون من بر می‌گردم به همان پنج سال پیش و مجبور هستم از صفر آغاز کنم."

در حال حاضر که در سراسر جهان برخی شرکت‌های بزرگ تجارتی بیشتر کارهای شان را از طریق بازار آنلاین به پیش می‌برند، به نظر می‌رسد که زنان بازرگان افغان نیز در آیندۀ نزدیک تجارت‌شان را از راه آنلاین پیش خواهند برد.

منیژه وافق، رئیس اتاق تجارت زنان افغانستان می‌گوید،‌ این اداره در تلاش است تا در آینده یک سایت آنلاین را که در آن هر خانم بتواند خودش فروشگاه مجازی داشته باشد، ایجاد کند: "فعلاً سر یک وب سایت فروشات آنلاین کار می‌کنیم، که در آن وب سایت فروشات هر خانم بازرگان می‌تواند یک دکان مجازی داشته باشد، یعنی هر خانم یک ساحهٔ مجازی را می‌تواند داشته باشد،‌ محصولات خود را به نمایش بگذارد، نام گذاری بکند و ویژگی‌های محصولات خود را بگوید و برای ادارات بین‌المللی پیش کند و این وب سایت عمومی را ما تلاش می‌کنیم تا در سطح جهان مثل امریکا، اروپا، استرالیا و کانادا و کشورهایی که به محصولات افغانی علاقه دارند معرفی کنیم و امیدواریم تا ۸ ماه مارچ که روز زن است این وب سایت را افتتاح کنیم."

با آنکه پس از حاکمیت طالبان و ایجاد برخی محدودیت‌ها بر فعالیت‌های زنان‌ از سوی آنان، بیشتر بازرگانان زن نتوانستند به فعالیت‌های شان ادامه دهند، ‌اما مقام‌های طالبان می‌گویند، با تجارت زنان در افغانستان و یا خارج از افغانستان هیچ مشکلی وجود ندارد.

ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان به رادیو آزادی گفت، زنان مطابق به ارزش‌های اسلامی می‌توانند تجارت کنند: "بانوان که تجارت می‌کنند، اتاق تجارت با بیشتر آن‌ها در تماس اند و زنانی که به خاطر تجارت سفر می‌کنند باید محرم شرعی داشته باشند و مکانی که تجارت دارند با ارزش‌های اسلامی برابر باشد ما در این زمینه هیچ مشکلی نداریم."

اما منیژه وافق، رئیس اتاق تجارت زنان به این باور است، طالبان برای دختران اجازۀ رفتن به مکتب و پوهنتون را نمی‌دهند و زنانی را که کار‌های دولتی داشتند خانه نشین کرده اند، پس در برابر زنان بازرگان نیز چنین عملکردی خواهند داشت.

به اساس آمار ارائه شده از سوی اتاق تجارت و سرمایه گذاری زنان افغانستان، پیش از حاکمیت طالبان، ۲۳۷۱ زن تجارت رسمی و ۵۶۰۰ زن نیز تجارت غیررسمی داشتند که آنان در بخش‌های خدمات توليدی (صنايع دستی و ماشینی)، فروشات سنگ‌های قیمتی، مواد غذایی و محصولاتی زراعتی و مالداری مصروف کار بودند.

به گفتۀ مسئولان این اتاق، این زنان بازرگان همچنان با استفاده از تجارت‌شان زمینۀ کار را برای حدود ۷۵ هزار تن فراهم کرده بودند.

اما این که پس از حاکمیت طالبان چه شماری از این زنان به کار خود ادامه داده اند، آماری در دست نیست.