روایت‌های برخی زنان از وضعیت زندگی شان پس از حاکمیت طالبان

"متاسفانه نه خانه‌یی داریم نه زندگی، کرایه نشینم همین‌ حالا ماه ۳ هزار افغانی کرایه می‌دهم."

این گوشه‌ای از درد و دل زنی است که ۱۶ سال هنر پیشه بوده.

در قالب فعالیت‌های هنری‌اش روایت‌گر قصه‌های زیادی از زندگی زنان افغان بوده و حال قصه ۶ ماه اخیر زندگی‌اش را به روایت نشسته‌ است.

یازده سال می‌شود بار سنگین مدیریت و سرپرستی خانواده را نیز به دوش می‌کشد.

شوهر این بانوی هنرپیشه را بیماری یازده سال پیش زمین‌گیر کرده که حتی یارای راه گشتن ندارد.

این بانو اما ۶ ماه است نتوانسته به وظیفه برود یا هم به مشکلات و نیازمندی‌های اعضای خانواده‌اش بیرون از منزل به راحتی و مثل گذشته رسیدگی کند.

این هنرپیشه زن می‌گوید هیچ یک از اقاربش هم دست یاری برای خانواده سه نفری‌شان در این شرایط پیش نکردند.

این بانوی هنرپیشه که به علت حساسیت‌های موجود می‌خواهد نامش را در گزارش ننویسیم، در مورد چالش‌های فعلی زندگی‌اش به رادیو آزادی گفت: "خیلی جاها را ما از آن دست کشیدیم رفته نمی‌توانیم بازار و کوچه هم که معمولاً بیشتر رفته نمی‌توانم، بیشتر مواقع مجبور می‌شوم شوهرم یا دخترم را داکتر ببرم یا هم خرید و فروش خانه دیگه به هر منطقه‌ای هم که من می‌روم دکان‌داران و همه من را می‌شناسند."

طالبان پس از حاکمیت دوباره بر افغانستان با نشر اعلامیه‌هایی محدودیت‌هایی را بر نوعیت نشرات رسانه‌ها از جمله توقف فیلم‌ها و سریال‌هایی که در آن‌ها زنان نقش آفرینی کردند خبر دادند که تا امروز ادامه دارد.

بانوی دیگری که او نیز نمی‌خواهد نظر به آنچه چالش‌های امنیتی نسبت به خود عنوان می‌کند از او در گزارش نام برده شود، می‌گوید سرپرست خانوادۀ خود است و در دوره جمهوریت، نسبت علاقه زیاد مُدلنگ می‌کرد.

این بانوی ۲۴ ساله می‌گوید مکلف به کارکردن و فراهم ساختن نان و آب خانواده ۴ نفری‌شان است.

این مُدل جوان که در پهلوی فعالیت در بخش مُدلنگ با یک سازمان نیز کار می‌کرده، می‌گوید تحولات سیاسی اخیر هر دو را از او گرفته است.

او می‌گوید اگر رویکرد حکومت طالبان با زنان چنین بماند یافتن لقمه نانی برای زنانی که سرپرست خانواده‌های‌شان هستند دشوار و حتا ناممکن خواهد شد.

او در مورد چگونه گذشتن زندگی‌اش زیر حاکمیت طالبان به رادیو آزادی گفت:" این ۶ ماهی که به این حکومت ما زندگی می‌کنیم واقعیت مثل صد سال می‌گذرد بسیار زیاد سخت است نه تنها برای من بلکه به دختران امثال من واقعاً سخت می‌گذرد کسی که در بیرون کار کرده باشد نه تنها مُدلنگ هر بخش دیگری کار کرده باشد و به یکبارگی خانه نشین شود، جای رفته نتواند و قیود برایش وضع شود یعنی قانون‌های که طالبان وضع کردند خانم‌ها حجاب اجباری باید کنند یعنی از خانه ما تاحال مانند حکومت سابق که بیرون می‌شدیم نمی‌توانیم بیرون شویم."

خواست این بانوان از جامعۀ جهانی و حکومت طالبان این است که محدودیت‌ها از زندگی زنان افغان را بردارند تا آنان به ویژه زنان و دخترانی که خود سرپرست خانواده اند بتوانند در مسلک‌های خود در کنار به‌دست آوردن ارزش‌های معنوی کسب درامد نیز کنند.

رادیو آزادی خواست در زمینه دیدگاه حکومت طالبان را داشته باشد اما ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی حکومت طالبان، بلال کریمی، احمدالله وثیق و انعام‌ الله سمنگانی معاونین وی به پرسش‌های رادیو آزادی تا زمان نشر این گزارش پاسخ ندادند.

طالبان اندکی پس از حاکمیت دوباره‌ شان بر افغانستان همانند دوره اول حاکمیت‌شان شماری از زنان و دختران را از درس خواندن و کار کردن منع کردند پس از آن شماری از زنان و دختران به این ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها اعتراض‌های خیابانی راه اندازی کردند. دامنه این اعتراض‌ها تا پارلمان اروپا و نشست اسلو رسید اما تا حال نتیجه‌یی مطلوبی در پی‌‌نداشته است و حکومت طالبان هم شماری از این زنان و دختران معترض را زندانی کردند.

شعار این زنان در بیشتر اعتراض‌های‌شان "نان، کار، آزادی" بود

جامعه جهانی هم برای مشروعیت بخشیدن حکومت طالبان رعایت حقوق بشر مخصوصاً حقوق زنان و دختران را شرط گذاشته.

پیش از این طالبان گفته اند که زنان حق آموزش و کار را برابر با آموزه‌های شرعی دارند اما تعریف واضحی از آن نکرده اند. اکنون هم طالبان پذیرفته اند که تمامی نهادهای آموزشی و تحصیلی به روی زنان و دختران در ماه حمل آغاز شوند و این کار در بخش‌های گرمسیر کشور عملی شده است.

در میان زنانی‌که سرپرست خانواده اند و در دوره جمهوریت فعالیت‌های هنری- فرهنگی یا نظامی داشتند کسانی‌هم هستند که می‌گویند پس از حاکمیت طالبان مجبور شده اند در خانه‌های مردم لباس شویی کنند تا به سفره اطفال‌شان لقمه‌ نانی آورده باشند که آن هم همه روزه میسر نیست.

هرچند طالبان تحصیل و کار زنان را در چوکات شریعت اسلامی تعریف می‌کنند اما جزئیاتی از این تعریف و چگونگی آن در فعالیت‌‌های هنری- فرهنگی زنان را تااکنون به دست نداده اند.

در دوره نخست حاکمیت طالبان در افغانستان زنان در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، هنری، فرهنگی و آموزشی به دلیل ممانعت طالبان نقشی نداشتند اما در این دور تاکنون شماری از زنان توانسته اند در بخش‌های مشخصی چون معارف و صحت کار کنند.