متخصصان نسایی و ولادی در ولایت هرات می‌گویند که میزان مرگ و میر مادران و کودکان نسبت به چند سال گذشته افزایش یافته.
حسنای ۲۶ ساله باشنده شهر هرات دو ماه قبل هنگام نخستین ولادتش نوزاد پسرش را از دست داد.
آن اتفاق زندگی حسنا را برای همیش تغییر داد:
"به شفاخانه نسایی ولادی دولتی رفتم. سه شبانه روز در آنجا درد کشیدم. اما حتی یک داکتر نیامد و معاینه نکرد و از من نپرسید که چه می‌خواهی و تو را چه کار شده است؟
بعد از سه شبانه روز طفلم به حالت مرده به دنیا آمد."
انجمن داکتران نسایی و ولادی افغانستان، کمبود داکتران متخصص را از علت‌های اصلی افزایش مرگ و میر مادران و نوزادان در افغانستان تحت حاکمیت طالبان می‌خواند.
شفاجو: اکثر داکتران به علت مشکلات افغانستان را ترک کرده اند.
نجم السما شفاجو مسئول این انجمن به رادیو آزادی حالت فعلی را با سال‌های پیش از طالبان مقایسه می‌کند:
"در گذشته داکتر نسایی ولادی زیاد داشتیم، اما اکثر داکتران به علت مشکلات افغانستان را ترک کرده اند. تا که کادر جوان جای آن داکتران متخصص را پر کنند بسیار وقت‌گیر است."
ملکه پیغام متخصص نسایی و ولادی در هرات با او موافق است:
"مادران وقتی که هنگام زایمان به شفاخانه دولتی مراجعه می‌کنند، اینجا امکانات مورد نیاز وجود ندارد. متاسفانه ارقام نشان می‌دهد که سطح مرگ و میر مادران در افغانستان افزایش پیدا کرده."
در کنار این، افزایش فقر، کمبود کارمندان در بخش مراقبت‌های صحی و کاهش ناگهانی بودجه خارجی از عوامل دیگر افزایش مرگ و میر مادران و نوزادان در افغانستان گفته می‌شود.
در جریان سال روان میلادی هفت مادر و ۱۴۶ نوزاد هنگام ولادت در هرات جان‌های خود را از دست داده اند.
این را نجیبه آذر مسئول شفاخانه نسایی ولادی هرات می‌گوید.
روزانه تا ۱۵۰ زن از ولایت‌های حوزه غرب به این شفاخانه مراجعه می‌کنند.
اما داکتر نجیبه می‌گوید که امکانات این شفاخانه برای همه مریضان کافی نیست:
"اگر بخواهی که به شکل معیاری و درست به مردم خدمات رسانی بکنیم، همانند شفاخانه‌ای که فعلاً در اختیار داریم، به همین پیمانه امکانات و نیروی کار دیگر نیاز داریم تا خدمات به گونه معیاری ارایه شود."
به اساس گزارش بانک جهانی، در سال ۲۰۰۲ میلادی، در هر صد هزار تولد زنده، سیزده صد مادر جان می‌دادند. اما به حمایت مالی و فنی جامعه جهانی، افغانستان توانست آن رقم را به طور چشمگیری کاهش دهد، به طوری که در سال ۲۰۱۸ این رقم به ۶۳۸ کاهش یافت.
اما پس از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان در تابستان پارسال، از میزان کمک‌های جامعه جهانی در بخش‌های گوناگون از جمله در بخش صحت کاسته شد.
یک گزارش کمیته جهانی صلیب سرخ در اواسط سال روان میلادی نشان می‌دهد که مرگ و میر مادران و نوزادان افغان در نزدیک دو سال گذشته، از ۵ درصد به ۶.۵ درصد افزایش یافته است.
وزارت صحت عامه حکومت طالبان در اوایل سال روان خورشیدی اعلام کرد که در چهار ماه نخست سال ۲۰۲۲، سیزده هزار و ۷۰۰ نوزاد و ۲۶ مادر، هنگام ولادت در سراسر افغانستان جان داده اند.
متخصصان می‌گویند که مرگ و میر مادران قابل پیشگیری و مدیریت است. اما آنان به این باور اند که با توجه به وضعیت فعلی میزان مرگ و میر مادران در افغانستان ممکن است سیر صعودی را بپیماید.
