شماری از افغان‌ها: با وجود همه چالش‌ها شب یلدا را تجلیل می‌کنیم

یلدا آخرین دختر پاییز که با زایش دوبارۀ نور آستین بر می‌زند.

یلدا به عنوان طولانی‌ترین شب سال خورشیدی در میان مردم شهره است- شبی که سبب گرد هم جمع شدن و جشن گرفتن مردم در برخی کشورها به شمول افغانستان می‌شود.

خالده تحسین، شاعر و فعال فرهنگی در بارۀ بزرگداشت از این شب می‌گوید:
"وقتی‌که می‌بینیم جوانان این شب را تجلیل می‌کنند یا کهن سالان با خواندن شهنامه فردوسی، با خواندن مثنوی معنوی مولانا و با غزلیات حافظ این شب را روح و جان تازه می‌بخشند، شب یلدا شبی است که مردم عقیده دارند اگر در این شب چراغ، انار و فال حافظ را در کنار داشته باشند می‌توانند انتظار زایش خورشید داغ و گرمی را داشته باشند که روزگار شان را روشن و روشن‌تر کند."

شب یلدا به عنوان یک جشن قدیمی در شعر شاعرها هم جاریست.

ناهید، زن هرات نشین از ریشه تجلیل یلدا در خانواده‌‌اش به رادیو آزادی قصه می‌کند:
"در این شب هندوانه همان تربوز که می‌گوییم و انار از میوه‌های حتمی اند که باید در شب یلدا وجود داشته باشند و همچنین میو‌های خشک. از مادر و مادر کلان‌های ما قصه‌ها می‌کردند که در این شب همین میوه‌ها را می‌گرفتیم به روی صندلی‌ها می‌چیدیم دوستان ما شرکت می‌کردند با قصه‌های مختلف و رنگارنگی شروع می‌کردیم و همچنین فال حافظ هم می‌گرفتیم و این شب را به خوبی و خوشی سپری می‌کردیم."

ناهید می‌گوید که بزرگداشت از شب یلدا از چند نسل خانواده‌اش به او یادگار مانده است.

بر اساس روایت‌های موجود، ریشه تجلیل و شادمانی از رسیدن یلدا به خانۀ‌ آریایی‌های قدیم به ۷ هزار سال قبل بر می‌گردد.

دلخوشی از تولد روشنایی که تا امروز ادامه دارد.

احمد غنی خسروی، استاد پوهنتون و آگاه امور فرهنگی به رادیو آزادی گفت:
"اگر ما سه جشن بزرگ را خواسته باشیم برای نژاد آریایی بر بشماریم سه ضلع این مثلث نوروز، یلدا و مهرگان خواهند بود که البته بقیه باز در حاشیه این‌ها قرار خواهند گرفت البته خوب شب یلدا را چرا یلدا می‌گویند بخطری که طولانی‌ترین شب سال طی می‌شود و در کنار آن روز در نیم کرۀ شمالی بلند می‌شود که در حقیقت آن را انقلاب زمستانی هم یاد می‌کنند."

میترا هم دختر جوانی است که نا به هنجاری‌های اخیر زندگی در زیر سایه حکومت طالبان نتوانسته از اشتیاق او برای اشتراک در جشن شب یلدا بکاهد:
"امشب من دعوت هستم به خانه یکی از دوستان بخاطر شب یلدا و خیلی هیجان زده هستم و به من خوش می‌گذرد همراه دوستانی که واقعاً از طفولیت بزرگ شدیم همراه آنان قصه می‌گویم، شعر می‌گویم و همان قصه‌های بزرگان خود را گوش می‌کنیم که واقعاً خوشایند است و آدم لذت می‌برد وقتی که در کنار آنانی باشی که برایت عزیز اند و همیشه همراه‌شان بودی و همرایشان بزرگ شدی واقعاً خوشایند است."

فرهنگ شب یلدا در افغانستان با چیدن سفره‌ای از میوه‌های تازه و خشک بخصوص انار و تربوز، کتاب غزلیات حافظ، مثنوی مولانا و شهنامه فردوسی گره عمیق خورده است.

با این حال به تازگی شب یلدا به عنوان فرهنگ مشترک افغانستان، و ایران در سازمان علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) ثبت شده است.