ایجاد پوهنتون‌های آنلاین برای دختران محروم شده از تحصیل در افغانستان چقدر موثر است؟

زرغونه پامیری، یکی از دانشجویان پوهنتون کابل است که تنها یک سال به پایان دورهٔ تحصیلی‌‌اش مانده و از رفتن به پوهنتون منع شد.

زرغونه که در حال حاضر در "پوهنتون آنلاین افغانستان" به تحصیلات خود ادامه می‌دهد، به رادیو آزادی گفت، با توجه به محدودیت‌های طالبان، تدریس آنلاین تنها چراغ امید برای دخترانی است که از همه حقوق اساسی‌شان به ویژه تحصیل محروم شده اند.

"خیلی برنامۀ مفید است دروس آنلاین که ما توانستیم خیلی چیزها را بیاوزیم، بر علاوهٔ درس پوهنتون بخش‌های دیگری را نیز ما می‌آموزیم که از جمله فن بیان است و تمام پوهنزی‌ها و اساتید در این پوهنتون است که در این شرایط سخت دوشادوش ما بودند."

شهلا از دیگر دانشجویان پوهنتون آنلاین افغانستان می‌گوید:
"بعد از شرایط کنونی که تمام پوهنتون‌ها به روی طبقهٔ اناث بسته است، این پوهنتون آنلاین توانسته که دانشجویان زیاد داشته باشد،‌ و امیدوار هستم که دروس ما ادامه داشته باشد و انشاالله بتوانیم که به عنوان مدرک لسانس از این پوهنتون دریافت کنیم."

دانشجویان دختر با آن‌که از ایجاد پوهنتون‌های آنلاین استقبال می‌کنند، اما نبود برق و اینترنت ضعیف را از مشکلات فرا راه تحصیل‌شان می‌دانند.

آنان از نهاد‌های کمک‌رسان و سرمایه‌گذاران افغانستان می‌خواهند تا زمینهٔ برق و اینترنت را برایشان فراهم کنند.

مسئولان پوهنتون آنلاین افغانستان می‌گویند که این پوهنتون از آغاز سال ۲۰۲۳ رسما تدریس‌اش را به گونۀ رایگان و با اشتراک ۴۲۱ استاد از داخل و بیرون از افغانستان آغاز کرده ‌است.

به گفتۀ آنان، نزدیک به ۴۲۱ استاد در این پوهنتون تدریس‌ می‌کنند و تا به حال حدود ۱۴هزار و ۷۶۰ تن به این پوهنتون درخواست داده اند که از این میان تا به حال بیش از ۶ هزار دانشجو جذب شده اند.

فرهاد آریانفر، عضو هیئت مؤسس پوهنتون آنلاین افغانستان به رادیو آزادی گفت، در این پوهنتون رشته‌های حقوق و علوم سیاسی، ادبیات فارسی، انجنیری، طب، اقتصاد، کامپیوتر ساینس، علوم اجتماعی و ژورنالیزم و همچنان دوره‌های زبان انگلیسی، آلمانی، فرانسوی، فن بیان و سخنرانی تدریس می‌شود:
"پوهنتون آنلاین افغانستان پس از ممنوعیت تحصیلی دختران با همت و همکاری ده‌‌ها استاد پوهنتون از داخل و بیرون افغانستان تاسیس شد، با وجود همه مشکلات موجود، هدف پوهنتون آنلاین افغانستان تحت پوشش قرار دادن دانش‌جویان محروم از تحصیل و همچنان جبران خلای تحصیلی است که در افغانستان به میان آمده."

آقای آریانفر گفت، با توجه به نگرانی‌های دانش‌جویان از نبود برق و ضعیف بودن اینترنت ، همه درس‌های آنلاین به گونهٔ ثبتی نیز به دسترس دانشجویان قرار داده می‌شود.

مسئولان پوهنتون آنلاین افغانستان می‌افزایند، از آن‌جایی که حکومت طالبان برایشان اجازهٔ ثبت و راجستر این پوهنتون را نمی‌دهد، تلاش دارند تا برای این پوهنتون از یک کشور اروپایی جواز بگیرند.

اما فریده مومند، وزیر تحصیلات عالی پیشین در نظام جمهوریت می‌گوید، با در نظر داشت مشکلات دوامدار برق و اینترنت در افغانستان، تدریس آنلاین پاسخ‌گوی نیازمندی‌های دانشجویان دختر نیست:
"این اقدام استادان محترم که تصمیم گرفتن دروس را به گونهٔ آنلاین برای محصلانی که از آموزش محروم شدند بسیار ستودنیست، اما این اقدام نمی‌تواند یا حداقل فراگیر باشد برای همه محصلانی که در سراسر افغانستان هستند، کمبود برق تکنالوژی این مسأله نمی‌تواند به صورت دوامدار پاسخ‌گوی نیازمندی دختران محصل افغانستان باشد، حل اساسی باز شدن هرچه زودتر پوهنتون‌ها به روی دختران افغانستان است."

حکومت طالبان در کنار دیگر محدودیت‌ها بر زنان و دختران در افغانستان، آنان را در ماه دسامبر سال ۲۰۲۲ از تحصیل در تمام پوهنتون‌های خصوصی و دولتی منع کرد.