شماری از حقوق دانان و فعالان حقوق بشری بازداشت نویسندگان و فعالان اجتماعی از سوی حکومت طالبان و گرفتن اعتراف آنان بدون محکمه را غیرقانونی و ضد بشری میخوانند.
به تازگی ویدیویی از جریان اعتراف سعدالله دیدن و عمران احمدزی از سوی ادارۀ استخبارات حکومت طالبان نشر شده است.
طالبان این افراد بازداشت شده را متهم کرده که در شبکههای اجتماعی اکونتهای مستعار دارند و به گفتۀ طالبان، مردم را به فحشا و بغاوت به ضد حکومتشان تشویق میکنند.
اما ذبیحالله زعفران، برادر بزرگ عمران احمدزی میگوید، برادرش جرم بزرگی انجام نداده و همانند بسیاری از افغانان که آوازۀ انتقال جوانان بدون اسناد به ترکیه را نوشته اند، او هم همین کار را کرده بود:
"یک تعداد افغانان در رسانههای اجتماعی پست کرده بودند که افغانان را بدون اسناد به ترکیه میبرند، عمران و حاجی کاکا هم در همین مورد پست کرده بودند".
جان آغا بهار، نویسنده و فعال مدنی میگوید، سعدالله دیدن و عمران احمدزی طنزهای زیادی نوشتند و در مورد آوازۀ رفتن جوانان به ترکیه هم پستهای طنزی کرده بودند.
جان آغا بهار: مردم بازداشت میشوند، شکنجه میشوند و کشته میشوند
وی ادعا میکند که هر دوی این افراد مجبور به اعتراف اجباری شده اند:
"هرکس که آن ویدیو را ببیند میفهمد که این ویدیو در چه حالتی گرفته شده از شکنجه زیاد رنگ چهرههایشان سیاه شده طرز پلک زدن، تسلسل نداشتن بر گپ زدن و ترس چیزهای اند که از ورای این اعتراف اجباری دیده میشود متاسفانه این حالت در تمام ولایات جریان دارد مردم بازداشت میشوند، شکنجه میشوند و کشته میشوند".
ویدیوی اعتراف عمران احمدزی و سعدالله دیدن که از سوی طالبان بازداشت شدند بسیار زود نشر شد.
اما سبحان مصباح، حقوقدان میگوید، اعتراف بدون اجبار فقط روبروی قاضی در محکمه شده میتواند و گرفتن و نشر کردن اعتراف متهم بدون سپری شدن محاکم سه گانه و اثبات جرم آن، عمل غیرقانونی است:
"اعتراف و اقرار چیزی است که شخص به خواست خود در محکمه مقابل قاضی میکند اعترافهای دیگر که به جبر گرفته میشود که حتی شکنجه هم در آنها نباشد، اما در مقابل قاضی در محکمه صورت نگیرد درست نیست، در پهلوی این تهذیب و شکنجۀ انسان منع و حفظ کرامت انسانی مهم است بخاطری که آزادی یک حق اساسی است وقتی که این حق سلب میشود باید تمام بخشهای دیگر حقوقی رعایت شود".
این حقوقدان نشر کردن اعتراف متهم را توهین به کرامت انسانی و عمل غیرقانونی میشمارد.
شبنم صالحی: به یک پست فیسبوکی مردم بازداشت شدند و شکنجه شدند
شبنم صالحی، کمیشنر پیشین کمیسیون مستقل حقوق بشر حکومت جمهوری پیشین هم میگوید، انتقاد از حکومتها حق مردم است اما وی ادعا میکند که حکومت طالبان بخاطر نشر پستهای عادی هم مردم را زندانی و شکنجه میکند و حتی از بین میبرد.
صالحی این برخورد حکومت طالبان با منتقدین را در تضاد با حقوق بشر عنوان میکند:
"مردم را بخاطر یک پست فیسبوکیهم میکشند، حادثه هلمند یادتان است؟ همین گونه دهها حادثه شده که به یک پست فیسبوکی مردم بازداشت شدند و شکنجه شدند که این سرپیچی آشکار از تمام قوانین بینالمللی بخصوص اعلامیۀ بینالمللی حقوق بشر و کنوانسیونهای دوگانه که به مردم آزادی و حقوق اساسی میبخشد و افغانستان هم آن را امضا کرده است."
اینکه فعالان حقوق بشر و حقوقدانان از بازداشت فعالان از سوی حکومت طالبان و نشر ویدیوهای اعتراف آنان قبل از محکمه انتقاد میکنند، در این مورد از سخنگوی استخبارات حکومت طالبان و از ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان پرسیدیم، اما آنان به پرسشهای رادیو آزادی جواب ندادند.
پیش از این مقامهای حکومت طالبان گفته بودند آنان متعهد به آزادی بیان در چوکات شریعت اسلام اند، اما به شمول سازمان ملل متحد، شماری از سازمانهای حقوق بشری بینالمللی ادعا میکنند که در حاکمیت طالبان آزادی بیان محدود شده و شماری از خبرنگاران و منتقدان بازداشت، شکنجه و یا کشته شدند.