فریدون سینیرلی اوغلو هماهنگ کننده ویژه سازمان ملل متحد برای افغانستان گزارش ارزیابی و پیشنهادات خود در مورد وضعیت افغانستان را فردا به شورای امنیت این سازمان ارائه میکند.
آقای سینیرلی اوغلو در پیشنویس این ارزیابی که صدای امریکا یک کاپی آن را دریافت کرده، از حکومت طالبان خواسته است که به دختران و زنان حق تحصیل و کار بدهد.
در این پیشنویس به رسمیت شناختن حکومت طالبان مشروط به پایبندی به تعهدات آنها به مکلفیتهای بینالمللی افغانستان مرتبط دانسته و از طالبان خواسته شده تا به گونه فوری محدودیتهای کاری و تحصیلی زنان در افغانستان را لغو کنند.
در ادامه آمده که هر گونه ادغام رسمی مجدد افغانستان در نهادها و سیستمهای جهانی، مستلزم مشارکت و رهبری زنان در جامعه افغانستان است.
شورای امنیت سازمان ملل متحد از انتونیو گوترش سرمنشی این سازمان در ماه مارچ سال روان خواست تا ارزیابی مستقلی را از وضعیت افغانستان انجام دهد و توصیههای خود را در مورد رویکرد یکپارچه و منسجم بینالمللی برای رسیدگی به چالشهای کنونی این کشور تحت حاکمیت طالبان تا ۱۷ نومبر ارائه کند.
آقای گوترش به تاریخ ۲۵ اپریل فریدون سینیرلی اوغلو، دیپلمات معروف ترکی را به صفت هماهنگکنندۀ ویژه و بازرس مستقل در امور افغانستان گماشت.
آقای اوغلو در این مدت با سفر به افغانستان و ملاقات با سران طالبان، افغانهای سرشناس مقیم خارج و کشورهای ذینفع منطقه و جهان وضعیت را ارزیابی کرده و گفته که وضعیت زنان و دختران، به ویژه محدودیتهای تحصیل دختران، گستردهترین موضوعی بوده که در این رایزنیها مطرح شدهاست.
ارزیابی میافزاید زنان و دختران افغان، جامعه تجاری، چهرههای مذهبی، بزرگان قبایل، جامعه مدنی، متخصصان صحت و آموزش و بسیاری از نمایندههای مقامهای کنونی طالبان بر رفع این محدودیتها تأکید کردهاند.
این ارزیابی توصیه میکند که یک گفتمان ملی باید برای ایجاد حکومت فراگیر و تضمین صلح پایدار و توسعه اقتصادی در افغانستان آغاز شود و افزوده که این امر اجازه حرکت بهسوی عادیسازی و ادغام کامل افغانستان در سیستم بینالمللی را میدهد.
در ارزیابی همچنان آمده که جامعه بینالمللی باید به سرعت راه حلی را برای آزادسازی داراییهای مسدود شده افغانستان که بالغ به میلیاردها دلار میشود، پیدا کند.
برخی از زنان و فعالان حقوق زنان افغان اما در مورد توصیهها و خواستههای مطرح شده در این ارزیابی به دید شک مینگرند.
ترنم سیدی مسئول شبکه مشارکت زنان افغانستان میگوید که طالبان نمیتواند تغییر کنند: "طالبان نمیتوانند تغییر کنند، در طول دو سال و چهار ماه که از آمدنشان گذشته برخلاف تمام قراردادهای که با امریکا و جامعه جهانی بسته بودند و یا برخلاف منشور سازمان ملل عمل کردند و همواره نقض علنی حقوق بشری را انجام دادند و بدون هیچ هراسی هر روز بر قوانین زنستیزانه شان میافزایند."
هرچند در پیشنویس ارزیابی فریدون سینیرلی اوغلو هماهنگ کننده ویژه سازمان ملل متحد برای افغانستان به رسمیت شناختن حکومت طالبان مشروط به رفع فوری محدودیتهای گسترده حقوق زنان مرتبط دانسته شده، اما راشده فایق یکی از دانشجویان محروم از تحصیل نیز به رادیو آزادی میگوید که به تأمین حقوق اساسی زنان از سوی طالبان بیباور است: "پس از آنکه آنان به رسمیت شناخته شوند آنها دوباره با یک پلان بسیار منظم ما زنان را از آموزش و کار محروم خواهند ساخت، من بهحیث یک دختر افغان به رسمیت شناختن طالبان و این شرط که آنان بر اساس آن به رسمیت شناخته شوند بیباور هستم."
اما حکومت طالبان همواره ادعا کرده که حقوق بشر در افغانستان و حقوق زنان مطابق شریعت اسلام در این کشور تأمین است و تمامی شرایط به رسمیت شناختن را تکمیل کردهاند.
طالبان از زمان حاکمیتشان در بیش از دو سال گذشته محدودیتهای شدید را بر آموزش دختران بالاتر از صنف ششم، پوهنتونها، کار زنان در بسیاری ادارههای دولتی و تمامی ادارههای غیر دولتی وضع کردهاند.
طالبان همواره این مسایل مربوط به زنان را موضوع داخلی افغانستان خوانده و تا کنون هیچ خواستی را برای رفع محدودیتها بر زنان نپذیرفته اند، آنچه که یکی از شرطهای اساسی جامعه جهانی برای تعامل با حکومت طالبان خوانده میشود.