در پی انتقاد برخی فابریکهداران و تجار افغان از عدم حمایت حکومت طالبان از آنها در افغانستان، به تازگی یک مقام ایرانی اعلام کرده که بیشترین متقاضیان سرمایهگذاری خارجی در این کشور افغانها اند.
حسین سلیمی، رئیس انجمن سرمایهگذاری خارجی ایران در گفتوگو با آژانس کار این کشور (ایلنا) افزوده که افغانها در پروژههای کوچک تقاضای سرمایهگذاری دارند و ارزش پروژههای سرمایهگذاری آنها در ایران حدود دو میلیون دالر است.
آقای سلیمی هر چند آمار دقیقی از افغانهای متقاضی سرمایهگذاری در ایران نداده، اما گفته که در سال روان ارزش مجوزهای صادر شده برای سرمایهگذاری خارجی در ایران به چهار میلیارد دالر رسیده و بیشتر به سرمایهگذاران ترکیه، افغانستان، عراق، کشورهای آسیای میانه، چینیها و اروپاییها صادر شدهاست.
اما چرا این سرمایهگذاران افغان سرمایههای خود را از افغانستان خارج کرده و در ایران سرمایهگذاری میکنند؟
برخی از این سرمایهگذاران میگویند که در افغانستان فضای مناسب مساعد نبوده و به همین خاطر در ایران سرمایهگذاری کردهاند.
صعود بختیار یکی از سرمایهگذاران افغان در ایران که پس از سقوط جمهوری مخلوع به اینکشور رفته نامساعد بودن فضای مناسب سرمایهگذاری را علت سرمایهگذاریاش در ایران میداند.
او که یک کارخانه تولید جوراب را با سرمایهگذاری ۱۰ هزار دالر امریکایی در ایران ایجاد کرده به رادیو آزادی میگوید: "به دلیل شرایط بدی که در افغانستان است و فضا برای نفس کشیدن وجود ندارد، به ویژه برای کسانیکه در حکومت پیشین کار کردهاند، دیگر من بخاطر اینکه یک لقمه نان پیدا کنیم و احتیاج کسی نشویم این فابریکه تولید جوراب را ایجاد کردم، اما این کار از شوق نیست از بدبختی است که به اینجا آمده ایم."
صدیقه رسولی بانوی تجار افغان که در بخش صنایع دستی و لباسهای گند افغانی در کابل سرمایهگذاری کرده بود، میگوید پس از آمدن حکومت طالبان کار و بارش کمرنگ شده و سرمایه خود را به ایران انتقال داده است.
او به رادیو آزادی گفت: "فروش نداشتم، کار مغازه متوقف شد، روز به روز خرید کم شد، دو ماه که طالبان بود من در افغانستان بودم، اما بعداً حرکت کردم و به طرف ایران آمدم، اینجا هشت هزار دالر را سرمایهگذاری کردهام."
این در حالی است که پیش از این نیز زنان تجارتپیشه زیادی در افغانستان مدعی بودهاند که زمینه کار برایشان مساعد نیست و همانند سالهای گذشته فروشاتی ندارند.
همچنان شماری از کارخانهداران تولیدی نیز همواره به رادیو آزادی از عدم حمایت حکومت و بلند بودن مواد خام شکایت کرده و گفته اند به صدها فابریکهشان مسدود شده و افراد مسلکی کشور را ترک کردهاند.
اما معاونیت اقتصادی ریاستالوزرای حکومت طالبان روز دوشنبه در صفحه اکس (توییتر سابق) خود از "افزایش بیسابقه در تاریخ صادرات افغانستان" خبر داده است.
این معاونیت افزوده که در ۱۱ ماه سال ۲۰۲۳، افغانستان مجموعاً بیش از ۱.۷ میلیارد دالر صادرات داشته است.
اتاق تجارت و سرمایهگذاری افغانستان نیز هرچند وضعیت سرمایهگذاری و صادرات در کشور را خوب توصیف میکند، اما میگوید که هنوز هم برخی کارخانهداران در بیرون از کشور بسر میبرند و ماشین آلاتشان غیر فعال است.
اختر محمد "احمدی" رئیس دارالانشاء این اتاق به رادیو آزادی میگوید: "هنوز یک تعداد ماشین آلات فابریکات ما پرچاو است که مالکانشان بیرون از کشور هستند، اما یک تعداد دیگر فعال است، صادرات بهتر است و وضعیت هم خوب است."
این در حالی است که پس از حاکمیت دوباره طالبان بر افغانستان، تعداد زیادی از شهروندان افغانستان از اقشار مختلف از جمله تجار و سرمایهگذاران به کشورهای مختلف به خصوص ایران و پاکستان مهاجرت کردند.
در میان این افغانها شماری زیادی از فابریکهداران، صنعتکاران، انجنیران، نیروهای امنیتی و مردم عادی که از وظایفشان بیکار شده بودند، شامل اند.