برخی از مالکان فارم‌های زنبورداری در ولایات مختلف کشور می‌گویند، امسال تولیدات عسل در فارم‌هایشان زیاد بوده، اما به دلیل پائین بودن اقتصاد خانواده‌ها فروشات‌شان کمرنگ است.
گل غنچه یکی از مالکان فارم زنبورداری در ولایت هرات که از چندین سال به این طرف مشغول پرورش زنبور و تولید عسل است، شکایت دارد که امسال فروشات‌شان در داخل کشور خوب نبوده و به بازارهای بیرونی هم صادرات ندارند:
"امسال تولید عسل و هم پرورش زنبور بهتر از سال‌های قبل بود، ولی بخاطر فروش محصولات مشکل داریم، وضعیت اقتصادی مردم خراب است و خواست ما از دولت این است که بخاطر محصولات داخلی بازارهای بیرونی پیدا کند که ما عسل خود را به بیرون از کشور صادر کنیم."
اما گل محمد، یکی دیگر از فارمداران زنبور عسل در ولایت بلخ می‌گوید که امسال به دلیل خشک سالی تولیداتش زیاد خوب نبوده و در کنار آن هیچ مفادی از فروشات عسلش بدست نیاورده است:
"امسال خشکسالی هم بود، دو تُن عسل تولید داشتیم، در بخش فروش تاوان هم نکردیم و مفاد هم نیست، مصارف زیاد است، ولی فروشات ما کم است، ما می‌خواهیم زمینه مساعد شود تا عسل تولید شدۀ خود را به بیرون از کشور صادرات کنیم."
برخی ازمشتریان دایمی عسل که در گذشته بیشتر از عسل‌های تولید داخلی استفاده می‌کردند، می‌گویند، دو سال شده است که توان اقتصادی‌شان ضعیف شده و عسل نخریده اند.
مصور یکی از این افراد به رادیو آزادی گفت:
"من در سال‌های گذشته همیشه از عسل خالص استفاده می‌کردم، ولی دو سال شد که اقتصاد خوب نیست و اصلاً عسل را نخریدیم و دیگر توان خرید عسل را از دست دادیم، فقط در فکر این استم که نان شب وروز خود را پیدا کنیم."
رادیو آزادی مشکلات مالکان این فارم‌های زنبور عسل را با عبدالسلام جواد، سخنگوی وزارت صنعت و تجارت حکومت طالبان در میان گذاشت، اما او گفت که در سفر است و به پرسش‌های رادیو آزادی در این باره پاسخ نداد.
مسئولان اتاق زراعت و تولیدات زراعتی نیز با وجود این که وعده داده اند، اما تا زمان نشر گزارش به پرسش‌ها در بارۀ مقدار تولیدات عسل و بازارهای فروش آن در افغانستان پاسخ ندادند.
اما قاسم مجددی، کارشناس عسل و رئیس شرکت بین‌المللی معجزۀ شفا که کارش تجارت عسل است، می‌گوید که عسل افغانستان کیفیت بالایی دارد اما اگر به عنوان مواد خام صادر شود، بازار خوبی نخواهد داشت.
او به رادیو آزادی گفت، با توجه به کیفیت بالای عسل افغانستان، باید پس از پروسس و بسته‌بندی صادر شود تا بازار خوبی در بازارهای جهانی پیدا کند:
"ما عسل را به قسم مواد خام صادر نکنیم، این را بسته بندی کنیم و منحیث این که عسل ارگانیک و کوهی است مفاد زیاد دارد. در افغانستان یک دو فابریکه ایجاد شود که پروسس شده، بوتل شود و بعداً به آن مارکیتنگ شود، بعداً خریدار دارد."
مالکان فارم‌های زنبور عسل می‌گویند که عسل‌های آنان بیشتر با تغذیۀ زنبورها در کوه‌های پر از گیاه‌های محلی بدست می‌آید، اما در کنار دیگر مشکلات، عسل‌های وارداتی با کیفیت پائین که با نرخ بسیار پائین به بازار عرضه می‌شود، بر کار آنان زیان وارد کرده است.
به اساس معلومات فارمداران، در حال حاضر بهای یک کیلو عسل خالص در بازارهای داخلی بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ هزار افغانی به فروش می‌رسد.
