نابینایان افغانستان خواهان فراهم آوری زمینه های آموزش و رفع محدودیت ها اند

امروز چهارم ماه جنوری برابر است به روز جهانی بریل، خطی که به افراد نابینا این امکان را می‌دهد تا بنویسند و بخوانند.

بریل در زبان‌های مختلف دنیا برای افراد نابینا آموزش داده می‌شود.

در افغانستان نیز شمار زیادی از افراد نابینا به کمک خط بریل تا مقاطع مختلف علمی تحصیل کردند و جذب بازار کار هم شدند.

اما اکنون در افغانستان زنان و دختران نابینا همانند دیگر زنان و دختران از سوی حکومت طالبان از آموزش بالاتر از صنف ششم محروم اند.

شماری از زنان و دختران نابینا همزمان با روز جهانی خط بریل می‌گویند، از اینکه از سوی طالبان از آموزش و تحصیل محروم شده اند، ناامید اند.

فریما یکی از این دختران نابینا و باشندۀ کابل می‌گوید، دو سال شده از رفتن به مکتب محروم است و اگر حکومت طالبان آموزش دختران بالاتر از صنف ششم را منع نمی‌کرد، اکنون او صنف هشتم مکتب می‌شد.

او به رادیو آزادی گفت، هنوز در انتظار رفع ممنوعیت آموزش دختران از سوی حکومت طالبان است:

"فعلاً مکاتب به روی ما بسته شده و در خانه هستیم. بسیار به تشویش هستیم که چی وقت دروازۀ مکاتب به روی ما باز می‌شود و به درس‌های ما ادامه بدهیم، فعلاً در خانه هستم، جیگرخون هستم که چی وقت مکاتب شروع می‌شود."

حمیرا یک تن از کسانی است که می‌گوید، ۴ سال پیش به کمک یک موسسه خط بریل را آموزش دیده و پس از آن به اطفال نابینا در یادگیری آن کمک می‌کند.

به گفتۀ او، اکنون بیشتر از ۲۰ دانش‌آموز در این بخش دارد.

هرچند او از نبود فرصت مساوی میان پسران و دختران نابینای بالاتر از صنف ششم برای مکتب رفتن و آموختن علم به کمک خط بریل انتقاد می‌کند، اما در مورد اهمیت این خط برای افراد نابینا چنین می‌گوید:

"توسط همین خط آنان می‌فهمند و وقتی آن را لمس می‌کنند، می‌توانند و فهمیده می‌شود که چه نوشته است و این‌ها باید چه را بخوانند و چه رقم بخوانند، از همین خاطر از اهمیت زیاد برخوردار است و این خط ما را کمک می‌کند که شاگرد را برسانیم."

نوریه، یک تن دیگر از نابینایان و فارغ صنف دوازدهم می‌گوید، حکومت طالبان فرصت پوهنتون رفتن و تکمیل کردن آرزوها و اهداف علمی او را ناتکمیل گذاشت:

"مه زیاد آرزو داشتم اهداف من این بود که باید پوهنتون بروم، بعد از اینکه پوهنتون را خلاص کردم وظیفه داشته باشم مطابق بینا کار کنم و بتوانم مه فامیل را کمک کنم، همان قسمی که فامیل همراه مه کمک کردند، مه باید فامیل را کمک کنم، اما متاسفانه مشکلاتی که پیدا شد و پوهنتون‌ها بسته شد، دیگه ما نتوانستیم که اهداف خود را پیش ببریم."

بخش دیگری که افراد نابینا در افغانستان پیش از این آموزش می‌دیدند "جهت یابی" بود.

یک تن از کسانی‌که پیش از حاکمیت دوبارۀ طالبان در افغانستان در این بخش با افراد نابینا کار می‌کرد، می‌گوید، آموزش "جهت یابی" به افراد نابینا این امکان را می‌دهد تا بتوانند مشکلات روزمرۀ خود را بهتر حل کنند.

او که نخواست در گزارش از او نام ببریم، به رادیو آزادی گفت:

"جهت‌یابی که از همین طریق این‌ها می‌توانستند تمام مشکلات روزمرۀ خود را حل کنند، یعنی قدم زدن، گشتن، نشستن، مثلاً تا مکتب رفتن که توسط عصا چی قسم بروند و بیایند این‌کمک‌ها و خدماتی بود که برایشان می‌کردیم، اناث فعلا از صنف شش به بالا نداریم شامل مکتب، ذکور از صنف اول الی دوازدهم در مکاتب مختلف هستند."

به گفتۀ او، اکنون موسسۀ آنان به دلیل محدودیت‌های حکومت طالبان فعالیتی در افغانستان ندارد و افراد نابینا و کم بینا از این خدمات آنان به شمول دختران بالاتر از صنف ششم محروم اند.

مفتی فیصل خاموش، سخنگوی وزارت شهدا و معلولین حکومت طالبان به پرسش‌ها در بارۀ شمار نابینایان در افغانستان، چگونگی ارائۀ خدمات آموزشی به آنان و دیگر پرسش‌های مرتبط پاسخ نداد.

طالبان پس از حاکمیت دوباره‌شان بر افغانستان دروازۀ مکاتب را به روی دختران بالاتر از صنف ششم بستند و زنان و دختران را در دسامبر ۲۰۲۲ در کنار محروم ساختن از کار در تمام اداره‌های غیردولتی از رفتن به پوهنتون منع کردند که زنان و دختران نابینا نیز از این روند متاثر شدند.

روز جهانی خط بریل به منظور آگاهی از اهمیت بریل به عنوان وسیله‌ای ارتباطی در تحقق بخشی از حقوق بشری افراد نابینا و کم بینا همه ساله در ۴ جنوری گرامی‌داشت می‌شود.

این روز از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ماه نوامبر سال ۲۰۱۸ نامگذاری شد.

خط بریل توسط فردی بنام لوئیس بریل که در کودکی بینایی‌اش را در یک حادثه از دست داده بود، اختراع شد.

این خط امکان نوشتن و خواندن به گونۀ آسان‌تر را به میلیون‌ها فرد کم بینا و نابینا در جهان فراهم کرده است.