امریکا و ازبیکستان توافق کردند که طیاره‌های نظامی منتقل شده از سوی پیلوتان افغان به ازبیکستان در ۱۵ اگست سال ۲۰۲۱، به افغانستان برگردانده نشود، امری که واکنش حکومت طالبان را برانگیخت.
جاناتان هنیک، سفیر امریکا در تاشکند، به خبرگزاری ازبیک کان گفته که امریکا و ازبیکستان دربارۀ وضعیت طیاره‌های قوای هوایی اردوی ملی افغانستان به توافق دست یافتند.
سفیر امریکا همچنان گفته که این تجهیزات هیچ‌گاه از افغان‌ها نبوده و به امریکا تعلق داشته است.
وزارت دفاع حکومت طالبان روز سه‌شنبه ۲۷ اگست با نشر اعلامیه‌ای در حساب ایکس (توئیتر سابق) خود از ازبیکستان خواسته که از «هر نوع معامله در این ارتباط خودداری کند.»
این وزارت حکومت طالبان همچنین گفته که ازبیکستان «به حسن همسایه‌داری تصمیم عاقلانه‌ای را پیش گرفته و به تسلیم‌دهی طیارات قوای هوایی افغانستان همکاری نماید.»
وزارت دفاع حکومت طالبان در این اعلامیه‌اش افزوده که «هر نوع معامله‌ای در رابطه به سرنوشت هلیکوپترها و طیاره‌های افغانستان در ازبیکستان غیر قابل قبول است و با اعلام می‌دارد که ایالات متحده امریکا حق اهدا و مصادره اموال مردم افغانستان را ندارد.»
شماری از آگاهان سیاسی و نظامی اما می‌گویند مشروعیت نداشتن حکومت طالبان سبب شده که اکنون امریکا ادعای مالکیت کمک‌های نظامی‌اش به افغانستان را داشته باشد.
به گفتۀ آنان، ثبت نشدن این کمک‌های نظامی امریکا برای افغانستان در زمان نظام جمهوری پیشین دلیل دیگری است که اکنون امتیاز مالکیت افغانستان نسبت به این طیاره‌های نظامی را تضعیف کرده است.
اسدالله ندیم و اسحاق اتمر در این مورد به رادیو آزادی گفتند:
"یک مشکل در گذشته وجود داشت، مسئولین اردو یا دیگر نهادها آن‌قدر در ثبت اسناد جدی نبودند یا بعضی اسناد و مدارکی لازم بود که این‌ها متعلق به افغانستان باشد و در حقیقت مالک این تجهیزات و طیارات افغانستان باشد، ممکن این سهو و اشتباه شده باشد و یا عمداً امریکایی‌ها این کار را نکردند."
"این‌جا مسئله‌ی خود نوعیت حکومت افغانستان مطرح است، یک حکومتی که غیرقانونی قدرت را غصب کرده باشد یا به زور تفنگ آمده باشد، او یک حکومت قانونی و برخواسته از دل مردم افغانستان نیست، پس در این صورت، مالکین اصلی که آنان این طیاره‌ها را کمک کرده بودند می‌توانند ادعا کنند که این طیاره‌ها ملکیت حکومت افغانستان نیست."
در مورد چگونه‌گی شرایط سپردن تجهیزات نظامی به خصوص طیاره‌های جنگی امریکا برای نظامیان افغانستان از اجمل عمر شینواری، سخنگوی قوای مسلح افغانستان در زمان جمهوری پیشین، پرسیدیم، اما او تا زمان نشر این گزارش به پرسش‌های رادیو آزادی پاسخ نداد.
گفته می‌شود در روزهای نخست بعد از حاکمیت دوباره طالبان در افغانستان و در پی توافق‌نامۀ دوحه میان طالبان و امریکا، شماری از پیلوتان افغان ۴۶ طیارۀ نظامی را به کشور ازبیکستان منتقل کردند.
شمار دیگری از این طیاره‌های جنگی نیز از سوی پیلوتان افغان در همان روزها به تاجیکستان انتقال داده شده بود که گفته می‌شود تا کنون با گذشت سه سال، این طیاره‌ها در این دو کشور همسایه افغانستان باقی مانده‌اند.
