با آنکه یک‌سال از هفتم اکتوبر سال ۲۰۲۳، روزی که در نتیجۀ زلزله‌های مرگبار زندگی بسیاری از ساکنان ولسوالی‌های مختلف هرات دگرگون شد می‌گذرد، اما هنوز هم آنان با مشکلات بجا مانده از این فاجعه دست و پنجه نرم می‌کنند.
برخی از آسیب‌دیدگان این رویداد در صحبت با رادیو آزادی گفتند که تاکنون سرپناهی ندارند و شب و روزشان را در خیمه‌ها و یا هم خانه‌های آسیب‌دیده سپری می‌کنند.
عادله که یکی از زلزله‌زده‌گان قریۀ خیرآباد ولسوالی رباط سنگی ولایت هرات است، در صحبت به رادیو آزادی مدعی شد که کمکی دریافت نکرده است: «یک‌سال می‌شود که زمین‌لرزه شده و خانه‌های ما همه چپه شده‌اند، بی‌سرپناه هستیم و داخل خیمه زندگی می‌کنیم. مشکل اقتصادی هم داریم، حتی تشناب هم نداریم، همگی چپه شده‌اند و تاکنون هیچ نوع کمکی در قریۀ ما نشده. چند تا ملاها آمدند، سروی کردند و رفتند.»
زرغونه، باشنده ولسوالی انجیل هرات، یکی دیگر از زلزله‌زده‌گان است که به گفتۀ او، خانه‌اش در نتیجۀ زلزله‌های سال گذشته آسیب جدی دیده و به دلیل مشکلات اقتصادی نتوانسته آن را بازسازی کند.
او به رادیو آزادی گفت با آنکه از فرو ریختن خانه‌اش ترس دارد، مجبور است در آن زندگی کند: «خانه‌ای که همین حالا ما در آن زندگی می‌کنیم قابل نشستن نیست و هر کس می‌آید و می‌گوید خطر دارد. چون فعلاً وضعیت از هر لحاظ دست تنگی است، نتوانستیم آن را درست کنیم و هیچ کمکی هم نشد.»
یک‌سال قبل در هفتم اکتوبر چندین زلزلۀ نیرومند که قوی‌ترین آن ۶.۳ ریشتر بود، ولایت هرات به‌ویژه ولسوالی‌های زنده‌جان، غوریان، ادرسکن، انجیل، گذره و کشک رباط سنگی را تکان داد.
بر بنیاد آمار ملل متحد، این زلزله‌ها ۱۵۰۰ کشته و نزدیک به ۲۶۰۰ زخمی برجای گذاشت.
براساس آمار ادارۀ هماهنگ‌کنندۀ امور بشردوستانۀ این سازمان (اوچا)، زلزله‌های هرات به‌گونۀ مستقیم بیش از ۲۷۵ هزار نفر را در ۹ ولسوالی این ولایت تحت تأثیر قرار داد و ۴۸ هزار خانه را ویران کرد و یا آسیب رساند.
در کنار آن، بیش از ۲۱ هزار ساختمان عمومی از جمله تأسیسات صحی و مکاتب نیز در این ولایت آسیب دیدند.
پس از زلزله در هرات، یکی از موضوعات مورد بحث، ساختن خانه‌ها بود که به شمول حکومت طالبان، نهادهای خیریه، کشورهای کمک‌کننده، نهادهای کمک‌رسان جهانی، بازیکنان کرکت و تجاران به آن پرداختند و ده‌ها خانه اعمار کردند.
رقم دقیق خانه‌های ساخته شده برای آسیب‌دیدگان زلزله هرات مشخص نیست، اما نثار احمد الیاس، سخنگوی والی طالبان در هرات، حدود شش ماه قبل به خبرگزاری رویترز گفته بود که کار ساختمانی بر روی نزدیک به ۳۰۰۰ خانه در منطقۀ زنده‌جان عملاً آغاز شده و اعمار برخی از منازل در مرحلۀ اول ساخت قرار دارند. تعدادی دیگر ۵۰ درصد و در شماری از روستاها ۹۰ درصد تکمیل شده‌اند.
اما جلیل احمد، باشنده قریۀ کشکک ولسوالی زنده‌جان هرات که مادر و خود را در نتیجۀ زلزله سال گذشته از دست داده، به رادیو آزادی گفت، خانه‌ای که از سوی حکومت طالبان و نهادهای کمک‌کننده برای آنان داده شده با مشکلات زیادی همراه است: «خانه‌ای که در قریۀ کشکک به ما ساختند، نه دیوار چهار اطراف خانه‌ها دارد و نه دستشویی دارد. خیلی گرفتار و به عذاب هستیم.»
نجیب آقا فهیم، آگاه امور مبارزه با حوادث طبیعی و وزیر دولت در امور رسیدگی به حوادث در نظام جمهوری پیشین، در صحبت با رادیو آزادی گفت که برای احیای دوباره زندگی آسیب‌دیدگان حوادث طبیعی، حکومت‌ها مکلف به فراهم کردن سهولت‌ها و رفع مشکلات آنان‌اند: «نیازهای مردم جدی گرفته نمی‌شود. منابعی که مورد نیاز است تا افراد آسیب‌دیده دوباره بتوانند زندگی خود را از سر بگیرند، فراهم نمی‌شود. کمک‌ها در حد تأمین نیازهای اولیه محدود می‌شود. همچنان بعد از وقوع یک حادثه، برنامه‌هایی برای جلوگیری از تکرار حوادث مشابه وجود ندارد.»
خواستیم در مورد رسیدگی به مشکلات زلزله‌زده‌گان هرات از جانان سایق، سخنگوی وزارت دولت در امور رسیدگی به حوادث حکومت طالبان و حیات‌الله مهاجر فراهی، معاون والی طالبان در هرات که معین نشراتی وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان نیز است، بپرسیم اما آن‌ها به پرسش‌های رادیو آزادی در این باره پاسخ ندادند.
اما پیش‌تر این وزارت در وب‌سایت رسمی خود نوشته که به دلیل پایین بودن میزان توسعه اقتصادی و اجتماعی، آسیب‌پذیری کشور در برابر حوادث طبیعی به‌خصوص سیلاب، لغزش زمین، برف‌کوچ، خشکسالی و زلزله افزایش یافته است.
این در حالی است که بسیاری ولایت‌های افغانستان از آغاز سال جاری خورشیدی شاهد سیلاب‌ها و طوفان‌های سنگین بوده‌اند که بر اساس معلومات سازمان‌های کمک‌رسان بین‌المللی، رویدادهای اخیر طبیعی در افغانستان نیازمندی به کمک‌ها را افزایش داده‌است.
