برخی از مقام‌های دوره نخست حاکمیت طالبان در افغانستان، اقدامات حکومت کنونی در برابر زنان و دختران افغان را «افراطی،تحمیلی و زیان‌بار برای افغانستان» می‌خوانند.
مولوی قلم‌الدین، وزیر امر به معروف و نهی از منکر آن دوره طالبان به رادیو آزادی گفت که حکومت طالبان باید محدودیت‌های کار و تحصیل دختران و زنان را هرچهٔ زودتر لغو کند.
اوبه رادیو آزادی گفت:
« وضعیتی که اکنون پیش می‌آید، مورد پسند کسی نیست، نه وزرای اکثریت امارت اسلامی و نه مردم افغانستان، این یک امر تحمیلی است، همه باید تلاش کنند تا حد وسط بین افراط و تفریط بکشند، باید به حقوق زنان و دختران توجه شود و حق تحصیل آنها یک وظیفهٔ اسلامی در امارت است.»
او می افزاید اینکه حکومت طالبان نمی‌تواند محیطی را برای تحصیل دختران فراهم کند، نمی تواند امنیت آنها را حفظ کند، این کمبود آن‌هاست و او گفت که با چنین اقداماتی نمی توان آنها را تبرئه کرد.
سید اکبر آغا، قوماندان در دوره اول طالبان و رئیس شورای راه آزادی آنان در افغانستان هم تاکید می‌کند که اگر حکومت طالبان فضا را برای به گفتهٔ او "رعیت" محدود کند، حاکمیت خود را از دست خواهد داد.
سیداکبر آغا نیز تحصیل دختران و زنان را حقی مهم و مشروع برای پیشرفت جامعه خواند.
او به رادیو آزادی گفت:
«این که طالبان بر تحصیل زنان تاکید نمی‌کنند، من می گویم که نباید اینطور باشد، زیرا حکومت، برسر رعیت است و باید حاکمیت با رعیت و رعیت با حکومت در مورد همه مسایل گفت‌گو کنند، طالبان که موضوع تحصیل را نمی‌گویند، باید دلیل آن را به همه مردم ارائه کنند، این گونه مبهم ماندن آن همه را ناراضی می‌کند.»
با این حال، ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان به پرسش‌های رادیو آزادی در مورد اینکه چرا حکومت آنها محدودیت‌ها در برابر زنان و دختران افغان را شدت بخشیده اند، پاسخی نداد، اما یک مقام بلند پایه از حکومت آنها که نخواست به علت حساسیت موضوع نام اش گرفته بود به رادیو آزادی نوشته است که برای «فراهم کردن تحصیل به دختران» کار با جدیدت ادامه دارد.
این مقام طالبان مدعی شد که برای از بین بردن "بی کفایتی" رژیم‌های قبلی و نفوذ فرهنگ بیگانگان زمان نیاز است و تلاش می شود تا با استقرار نظام آموزشی منظم، درهای آموزش به روی دختران باز شود.
اما پیش از این نیز این گونه اظهارات از سوی افغان ها رد شده و تاکید شده که دختران با رعایت حجاب اسلامی در مکاتب جدا گانه و مناسب در افغانستان درس می خوانند.
گفتنی‌ست که رئیس حکومت طالبان در فرمان‌های مختلف خود، استخدام زنان در بسیاری از موسسات دولتی و غیردولتی، تحصیل آنان از پس از صنف ششم مکتب تا پوهنتون و اخیراً در انستیتیوت‌های طبی را ممنوع کرده است.
علاوه بر محدودیت‌های دیگر، حجاب را نیز بر آنها اجباری کرده‌اند و از رفت‌وآمدها در مسیرهای طولانی بدون محرم و رفتن به پارک‌ها، ورزشگاه‌ها و حمام‌های عمومی زنانه نیز جلوگیری کرده‌اند.
ریچارد بنت، گزارشگر ویژهٔ سازمان ملل در امور حقوق بشر افغانستان، پیش از این در سومین گزارش خود به پنجاه و ششمین نشست شورای حقوق بشر گفته بود که طالبان حداقل ۵۲ فرمان را برای محدود کردن زنان و دختران صادر کرده است.
اما حکومت طالبان همواره مدعی است که از حقوق زنان در چارچوب شریعت اسلامی حمایت کرده است، ادعایی که مورد قبول زنان افغانستان و جامعه جهانی نیست.
مقام های دوره نخست طالبان که بین سال های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۱ در افغانستان حاکمیت داشتند در حالی روی آموزش دختران و کار زنان در این کشور تاکید می کنند که در آن زمان، آموزش دختران حتی تا صنف ششم نیز ممنوع بود و هیچ زنی در اداره های دولتی یا غیر دولتی اجازه کار کردن را نداشت.
چادری حجاب اجباری برای زنان مشخص شده بود و گذاشتن ریش دراز برای مردان حتمی بود،زنان و مردانی که از این امر سرکشی می کردند از سوی نیروهای امر به معروف و نهی از منکر طالبان تحت فرمان مولوی قلم الدین در جاده ها شلاق زده می شدند.
