برخی از افغانانی که به دلایل مختلف توسط حکومت طالبان دستگیر و زندانی شده‌اند، در مصاحبه با رادیو آزادی ادعا کردند که در زندان های طالبان با آنان بدرفتاری شده و مورد «شکنجه شدید» قرار گرفته اند.
«من در عمرم چنین رنج و شکنجه ندیده بودم»
من دوازده سال به عنوان نیروی خاص و کماندو خدمت کرده‌ام. از طالبان یک سال شده بود که مرا به اتهام ارتباط با خارجی‌ها دستگیر کردند. آنها رفتار بسیار بدی با من داشتند
یک سرباز نیروهای خاص یا کماندو در جمهوری پیشین باشنده ولایت ننگرهار که به دلیل حساسیت موضوع از ذکر نامش خودداری کرد ، به رادیو آزادی گفت که در سال دوم حکومت طالبان برای یک ماه در کابل در یکی از زندان‌های استخبارات آنها به شدت شکنجه شده است:
«من دوازده سال به عنوان نیروی خاص و کماندو خدمت کرده‌ام. از طالبان یک سال شده بود که مرا به اتهام ارتباط با خارجی‌ها دستگیر کردند. آنها رفتار بسیار بدی با من داشتند و تمام مدت زنجیرهایی بر پاها و دستانم بود که باعث درد شدیدم می‌شد. اگر چیزی می‌گفتم، مرا لت و کوب و به شدت شکنجه می‌کردند.»
شگوفه بارکزۍ، مجری تلویزیونی و بازیگر سینما که تجربه زندان طالبان را دارد و اکنون در اروپا زندگی می‌کند، در گفتگو با رادیو آزادی ادعا کرد که مسئولان طالبان در زندان‌ها نه تنها به هیچ‌یک از حقوق بشری زندانیان توجه نمی‌کنند، بلکه آنها را به طُرق مختلف به شدت شکنجه می‌کنند:
«طالبان مردان و زنان را به دلایل مختلف بازداشت کرده و سپس تحت شکنجه‌های شدید قرار می‌دهند. آنها سعی دارند تا اتهامات ناعادلانه‌ای را که به زندانیان وارد کرده‌اند، از آنها بپذیرند. تجربه من نشان می‌دهد که با زنان به گونه‌ای برخورد می‌شود که ممکن است مورد ضرب و شتم قرار گیرند و حتی احتمال تجاوز نیز وجود دارد، اما متأسفانه هیچ‌کس صدای زنان و دختران افغان را نمی‌شنود.»
ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان، خلیل همراز، سخنگوی اداره استخبارات حکومت آنان ، همچنین محمد نسیم لالهاند سخنگوی اداره زندان‌های طالبان، ، به سوالات رادیو آزادی درباره ادعاهای این افراد پاسخ ندادند، اما پیشتر این نوع ادعاها را رد کرده بودند.
این در حالی است که برخی سازمان‌های بین‌المللی و داخلی حقوق بشر نیز وضعیت حقوق بشر در افغانستان را به طور قابل توجهی بدتر از هر کشور دیگر می‌دانند.
انتقاد دیدبان حقوق بشراز جامعه‌ی جهانی
هیدر بار، معاون بخش زنان دیدبان حقوق بشر به رادیو آزادی گفت که جامعه جهانی نیز تا حدی در این زمینه مقصر است:
«وضعیت حقوق بشر در افغانستان به طرز حیرت‌آوری بد و به طور مداوم رو به وخامت است. قطعاً جامعه جهانی تا حدی در این زمینه مقصر است. واکنش جامعه جهانی نسبت به این بحران سرد بوده و هماهنگی کمی وجود دارد. به نظر می‌رسد همه از این موضوع شانه خالی کرده‌اند و می‌گویند که خوب، این افغانستان است؛ اما این قابل قبول نیست زیرا اقداماتی وجود دارد که جامعه جهانی می‌تواند انجام دهد.»
پیش از این، سازمان ملل متحد و بسیاری از کشورها، به ویژه کشورهای اروپایی، وضعیت جاری حقوق بشر در افغانستان را محکوم کرده‌اند.
در یک اقدام تازه، کریم خان سارنوال محکمه بین‌المللی جزایی«آی سی سی» ، اعلام کرد که به زودی دستور بازداشت برخی مقامات طالبان را به اتهام نقض حقوق زنان و حقوق بشر صادر خواهد کرد.
این در حالی است که به تاریخ ۲۸ نوامبر ، کشورهای شیلی، کاستاریکا، اسپانیا، فرانسه، لوکزامبورگ و مکزیک با توجه به وضعیت بحرانی و اساس زنان و دختران افغان، دوسیۀ نقض حقوق آنان را به محکمه بین‌المللی جزایی ارائه کردند.
این محکمه تایید کرده که این دوسیه را دریافت کرده و تحقیقات درباره این باره ازقبل آغاز شده و پیشرفت‌های زیادی نیز حاصل شده است.
نصیر احمد فایق، سرپرست نمایندگی دائمی افغانستان در سازمان ملل متحد، در این مورد به رادیو آزادی گفت:
"این روز در افغانستان زخم‌های عمیق‌تری را نمایان می‌سازد که به دلیل نقض حقوق بشر بر بدن مردم، به ویژه زنان و دختران افغان، باقی مانده است. زنان و دختران در افغانستان از حقوق ابتدایی خود محروم شده‌اند، محدودیت‌های شدیدی بر تحصیل و کار آنها وضع شده و آزادی‌های آنها به شدت محدود شده است. این نه تنها نقض واضح حقوق بشر است، بلکه آینده این کشور را نیز در خطر قرار می‌دهد."
نقض‌کنندگان حقوق بشر باید پاسخگو شوند و نباید اجازه داده شود که بر مردم افغانستان حکومت کنند.
شهرزاد اکبر، رئیس سازمان حقوق بشری «رواداری» می‌گوید که طالبان نه تنها حقوق بشری تمام مردم را نقض کرده‌اند، بلکه وضعیت «حذف زنان از جامعه بر اساس جنسیت» را به طور مداوم با اجرای سیاست‌ها و فرمان‌های خود در برابر زنان و دختران به شدت بحرانی کرده‌اند.
شهرزاد اکبر به رادیو آزادی گفت که جامعه جهانی باید دیگر به نقض‌کنندگان حقوق بشر در افغانستان معافیت ندهد و به حقوق افغان‌ها رسیدگی کند:
« نقض‌کنندگان حقوق بشر باید پاسخگو شوند و نباید اجازه داده شود که بر مردم افغانستان حکومت کنند. اکنون برخی اقدامات صورت گرفته است که می‌تواند طالبان را به پاسخگویی وادار کند، مانند محکمه بین‌المللی جزایی و روند احتمالی محاکمه بین‌المللی که طالبان را به گفتگو وادار خواهد کرد، اما این کافی نیست. برای تغییر وضعیت نیاز به فشار منطقه‌ای وجود دارد و جامعه جهانی نیز در این زمینه مسئولیت دارد، زیرا مساله حقوق بشر تنها یک مساله داخلی کشورها نیست، بلکه پیامدهای آن بر سایر کشورها نیز تأثیر می‌گذارد.»
این در حالی است که سازمان ملل متحد در گزارش‌های مختلف خود طالبان را به نقض گسترده حقوق بشر متهم کرده است.
ریچارد بنت، گزارشگر ویژه سازمان ملل در افغانستان، گزارش‌هایی درباره بازداشت، زندانی کردن، شکنجه، ناپدید کردن و حتی قتل توسط حکومت طالبان منتشر کرده است.
مقامات مختلف طالبان همواره این ادعاها را رد کرده و دور از حقیقت دانسته‌اند. حکومت طالبان حتی به دلیل این نوع گزارش‌ها، بر سفر بنت افغانستان ممنوعیت وضع کرده‌اند.
سایر سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشر نیز گزارش‌های مشابهی منتشر کرده‌اند.
حکومت طالبان به دلیل فرمان‌های زیادی که علیه زنان صادر کرده‌و به گفته زنان افغان و جامعه جهانی، نیمی از جامعه را حذف کرده،به نقض حقوق بشر متهم شده است.
سازمان ملل متحد این فرمان‌های زن‌ستیزانه طالبان را ۵۲ مورد اعلام کرده است.
حکومت طالبان به دختران بالاتر را از صنف ششم مکتب اجازه آموزش را نمی دهد ، تحصیلات عالی آنان در پوهنتون‌ها نیز ممنوع است و اخیراً مؤسسات طبی را نیز به روی آنان بست.
طالبان زنان کارمند را همچنین از بسیاری اداره های دولتی و تمامی اداره های غیردولتی حذف کرده‌اند، حجاب را اجباری کرده و سفر بدون محرم، رفتن به پارک‌ها، ورزشگاه‌ها و حمام‌ها را نیز ممنوع کرده‌اند.
اما حکومت طالبان همواره ادعا کرده که حقوق زنان را در چارچوب شریعت اسلامی حفظ کرده است، ادعایی که مورد قبول زنان افغان و جامعه جهانی قرار نگرفته است.
سازمان ملل متحد۱۰ دسمبر را در سال ۱۹۴۸ به عنوان روز جهانی حقوق بشر نامگذاری کرد.
این سازمان هدف از مشخص کردن این روز به عنوان «روز جهانی حقوق بشر» را زندگی در یک محیط امن بدون تبعیض بر اساس جنسیت، زبان، قومیت، مذهب، نژاد، سیاست، اقتصاد و هر نوع تبعیض دیگری در سراسر جهان خوانده و تأکید کرده که با رعایت حقوق بشر، جوامع و افراد می‌توانند آینده‌ای صلح‌آمیز، برابر و پایدار ایجاد کنند.
شعار روز جهانی حقوق بشر برای سال ۲۰۲۴ «حقوق ما، آینده ما» اعلام شده است.