باشنده‌های این مناطق از کمبود زیرساخت‌های اساسی مانند سرک، برق و مراکز صحی رنج می‌برند و مدعی اند که سختی دسترسی به خدمات اولیه، به‌ویژه در فصل زمستان، زندگی شان را دشوار کرده است.
کوه های افغانستان در کنار داشتن معادن، سرشار از جنگل‌ها و گیاهان طبیعی است که نقش مهمی در معیشت مردم محلی دارند
عافیت خان باشنده قریه قاضی‌ده ولسوالی واخان ولایت بدخشان از مشکلات در سلسله کوه های هندوکش به رادیو آزادی چنین گفت:
«مشکلات زیادی است در سلسله کوه های هندوکش به خاطریکه ما اگر فایده داریم از یخچال های طبیعی زیان های هم است، سیلاب ها می‌شود مراکز صحی بند می‌شود ، انترنت نداریم ، هیچ چیزی خدا در بدخشان که در سلسله کوه های هندوکش در واخان است وجود ندارد.»
همچنان عمر باشنده کوه البرز ولایت بلخ نیز از سختی های زنده‌گی در کوه پایه های البرز شکایت دارد .
«باشنده کوه البرز ولایت بلخ هستم و بسیار مشکلات داریم در قسمت راه ها، خصوصا در زمستان که برف باری می‌شود راه رفت و آمد موتر ها بند می‌شود مریض ها را بسیار به مشکل مزارشریف انتقال میدهیم.»
این مشکلات تنها در نقاط دور دست افغانستان نیست که مردم در کوه ها به آن مواجه اند بل در بخش‌های پایتخت افغانستان نیز مردمی که در کوه ها زنده گی دارند با مشکلاتی چون عدم دسترسی به آب آشامیدنی صحی، نبود سیستم فاضلاب و مسیرهای دشوار گذر برای رفت‌وآمد دچار هستند.
انیسه باشنده کوه افشار سیلو در شهر کابل به رادیو آزادی گفت.
“مه خودم در کوه افشار سیلو زنده‌گی میکنم آب نیست یک نل مسجد است آبش شور است اوره هم بوشکه ۵ افغانی می‌فروشند، راه نیست و سرک نیست بسیار به سختی مردم زنده‌گی می‌کنند”
آگاهان محیط زیست افغانستان معتقدند که کوهستان‌های این کشور به‌عنوان منبع اصلی آب، تفاوت های زیستی و زراعت، نیازمند توجه جدی هستند.
آنان می گویند که تغییرات اقلیمی، جنگل‌زدایی، و بهره‌برداری غیرمسئولانه از منابع کوهستانی، این مناطق را به خطر انداخته و تأثیرات منفی بر زندگی شماری از افغان ها گذاشته است.
نجیب آقا فهیم استاد پوهنتون کابل وزیر دولت در امور مبارزه با حوادث طبیعی در جمهوری مخلوع در مورد اهمیت اقتصادی،اجتماعی، تاریخی و فرهنگی کوه ها به رادیو آزادی گفت:
بلندترین کوه در افغانستان، قله نوشاخ است که در سلسله کوه‌های هندوکش قرار دارد و ارتفاع آن به ۷۴۹۲ متر می‌رسد.
«کوه ها در افغانستان اهمیت اقتصادی، اجتماعی ، تاریخی و فرهنگی دارد، و کوهه ها بخشی از طبیعت و جغرافیایی را ما را تشکل می‌دهد و از لحاظ اقتصادی کوه ها ذخایر مواد معدنی هستند، کوه ها سر چشمه رود خانه ها هستند بنا اگر کوه نباشد افغانستان تبدیل می‌شود یک کشور خشکی.»
برخی دیگری از آگاهان محیط زیست می گویند که کوه های افغانستان در کنار داشتن معادن، سرشار از جنگل‌ها و گیاهان طبیعی است که نقش مهمی در معیشت مردم محلی دارد، اما به گفته آنان چهار دهه جنگ متمادی و قطع بی‌رویه درختان به کوهستان های این کشور آسیب رسانیده است.
اقبال همدرد آگاه محیط زیست به رادیو آزادی گفت:
«طی ۴۰ سال جنگ در افغانستان به دلایل نا امنی به حفاظت کوه ها و منابع طبیعی که در کوه ها موجود است کمتر توجه صورت گرفت، از حکومت کرده نقش جامعه محلی در حفاظت از کوه بیشتر است و مردم باید آگاه‌هانه قدم بردارند، آگاه‌هانه از کوه ها استفاده کنند،اگر ما نتوانیم از منابع طبیعی که در‌کوه ها موجود است مانند جنگلات و گیاه های طبی ریشه کن کنیم کوه ها لوچ می‌شود و ما منابع را هرگز نخواهیم داشت.»
خواستیم در مورد برنامه های حکومت طالبان درخصوص حفاظت از کوه ها از وزارت زراعت ،آبیاری و مالداری حکومت طالبان بپرسیم ، مصباح الدین مستعین به تماس های رادیو آزادی پاسخ نداد.
دروب سایت وزارت زراعت،مالداری و آبیاری حکومت طالبان ،اما آمده که راه اندازی برنامه ها برای حفاظت از منابع طبیعی و جنگلات افغانستان از برنامه های اساسی و در حال اجرا این وزارت است.
با ادامه گرم شدن اقلیمی جهان، یخچال های طبیعی کوهستانی ذوب می شوند که بر ذخایر آب شیرین تأثیر می گذارد و مردم کوهستان که برخی آنها از فقیرترین مردمان جهان اند با تلاش های بزرگ تری برای بقا مواجه می شوند
درعین حال اداره ملی حفاظت محیط زیست در کنترل حکومت طالبان دروب سایت خود معلومات داده که ریاست حفظ میراث های طبیعی این اداره ،اهداف کنوانسیون های مرتبط به تنوع حیات، ستراتیژی ملی تنوع حیات و سیستم پلان ملی ساحات حفاظت شده به سطح کشور را حفاظت می کند.
گفتنیست که ۱۱ دسمبر با روز جهانی کوهستان مصادف است وسازمان ملل متحد هدف از نامگذاری این روز را جلب توجه بشر به حفاظت و مراقبت از آن بیان کرده است.
سازمان ملل متحد می گوید کوهستان ها محل زنده گی ۱۵ میلیون نفر در جهان است اما به دلیل تغییرات اقلیمی، بهره‌برداری بیش از حد و آلودگی، کوه ها در معرض تهدید قرار دارند .
به گفته این سازمان، با ادامه گرم شدن اقلیمی جهان، یخچال های طبیعی کوهستانی ذوب می شوند که بر ذخایر آب شیرین تأثیر می گذارد و مردم کوهستان که برخی آنها از فقیرترین مردمان جهان اند با تلاش های بزرگ تری برای بقا مواجه می شوند.
این درحالیست که اداره غذا و زراعت سازمان ملل متحد اوایل سال جاری میلادی در گزارشی اعلام کرد که در ۱۵ سال گذشته، افغانستان ۳۴ درصد از جنگلات در کوهستانات خود از دست داده و حکومت طالبان در جلوگیری از آن موفق نبوده است.
افغانستان کشور کوهستانی است که کوه های آن منابع سرشار از جمله فلزات، سنگ‌های قیمتی و منرال‌ها، آب شیرین جنگلات و انواع حیوانات وحشی را در خود جا داده است.
بلندترین کوه در افغانستان، قله نوشاخ است که در سلسله کوه‌های هندوکش قرار دارد و ارتفاع آن به ۷۴۹۲ متر می‌رسد.
رشته‌کوه مهم دیگر در افغانستان رشته‌کوه بابا است که بلندترین نقطهٔ آن کوه قله شاه فولاد است و ۵۱۴۰ متر ارتفاع دارد،کوه پامیر، کوه سلیمان ،فیروزه کوه،سیاه کوه ازجمله کوه های مهم افغانستان به شمار می روند.
کوهستان ها از این که سرپناه و معیشت میلیون نفر، منبع آب شیرین و میزبان ۲۵ درصد حیات گیاهی و جانوری و یک سوم جنگل های جهان را دارند از اهمیت ویژه برخوردار اند.