فرزانه ۳۷ ساله، باشندۀ شهر کابل که سرپرستی خانوادۀ پنج‌نفره را به عهده دارد، دو و نیم سال قبل به پاکستان رفته بود، اما حالا توسط پولیس پاکستان به‌گونه اجباری اخراج و به افغانستان فرستاده شده است.
او می‌گوید:"همراه یک خانم استیم که دو طفل و خودش دیپورت شده، شوهرش همراه پسرش که ویزه داشتند، آنها در پاکستان ماندند."
او فعلاً در شهر جلال‌آباد ولایت ننگرهار زندگی می‌کند، اما شوهرش در پاکستان مانده است.
"ما را در موتر بالا کردند و حاجی کمپ بردند، با دیگر خانم‌هایی که ویزه نداشتند، یک شب و یک روز در حاجی کمپ ماندیم. بعداً بایومتریک شدیم و ما را به تورخم روان کردند."
او ادامه می‌دهد:"کسی که همراهش سرپرست نباشد در جلال‌آباد یا در مرز نمی‌تواند که به امن باشد. شرایط مرز از لحاظ مادی و معنوی، امنیت و از هر لحاظ برای ما هیچ قابل قبول نیست."
رحیم‌الله ۱۴ ساله یکی دیگر از مهاجران افغان است که همراه با پدرش در پاکستان به‌صورت غیرقانونی زندگی می‌کرد، اما او رد مرز شده و از پدرش که در پاکستان مانده هیچ اطلاعی ندارد.
"پنج روز می‌شود که من دیپورت شده‌ام و در مرز تورخم استم، منتظر پدرم استم. من در خانه بودم و پدرم در بیرون بود وقتی که پولیس‌ها آمدند، من را دیپورت کردند. بدون پدرم هیچ‌کس دیگر را ندارم؛ نه مادر، نه خواهر و برادر. تمام امید و زندگی من پدرم است. نمی‌فهمم که پدرم حالی کجا است. هیچ ازش احوال ندارم. نه من ازش احوال دارم و شاید او هم از من احوال نداشته باشد."
از آغاز جنوری ۲۰۲۵ تاکنون، ۸۰۰ افغان از جمله زنان و کودکان، به‌صورت خودسرانه بازداشت و به افغانستان فرستاده شده‌اند
روند اخراج مهاجران افغان توسط پاکستان در شرایطی ازسر گرفته شده که سرمای زمستان و بحران اقتصادی در افغانستان خانواده‌های بسیاری را تحت فشار قرار داده است.
از آغاز این روند در اول جنوری ۲۰۲۵ تاکنون، سفارت افغانستان تحت کنترل طالبان اعلام کرده که ۸۰۰ افغان، از جمله زنان و کودکان، به‌صورت خودسرانه بازداشت و به افغانستان فرستاده شده‌اند.
پاکستان گفته که تنها افراد بدون اسناد قانونی اقامت را اخراج می‌کند.
اما سفارت حکومت طالبان در اسلام‌آباد اعلام کرده که حتی افغان‌های دارای اسناد قانونی و ویزه هم بازداشت شده‌اند و نگرانی خود را با حکومت پاکستان مطرح کرده است. در میان اخراج‌شده‌ها، ۱۳۷ نفر کسانی بودند که ویزۀ آنها به پایان رسیده و منتظر تمدید بوده‌اند.
برخی از فعالان اجتماعی می‌گویند که آغاز روند تازۀ اخراج مهاجران افغان از پاکستان، زندگی را برای شهروندان افغانستان دشوار ساخته است.
دستگیری دسته‌جمعی مهاجرین افغان توسط پولیس پاکستان بالای زندگی روزمرۀ افغان‌ها تأثیر منفی بسیار زیاد گذاشته است
شکیبا نیازی، یکی از این فعالان، در صحبت با رادیو آزادی چنین می‌گوید:
"دستگیری دسته‌جمعی مهاجرین افغان توسط پولیس پاکستان بالای زندگی روزمرۀ افغان‌ها تأثیر منفی بسیار زیاد گذاشته است. حتی فرزندان خود را به مکتب نمی‌فرستند. بازار برای خریدن سودا اصلاً نمی‌روند. از یک طریق نی، از یک طریق مشکلات خود را حل می‌کنند. بخصوص مهم‌ترین چیز که مریضی است؛ حتی در وقت ضرورت به‌آسانی به داکتر مراجعه نمی‌کنند."
محمد نعیم معاذ، یکی از فعالان مهاجرین است. او برای رسیدگی به مشکلات مهاجران افغان در پاکستان چنین راه‌حلی پیشنهاد می‌کند:
"مهاجرینی که بعد از سال ۲۰۲۱ به پاکستان رفته‌اند، زندگی همه آنها در خطر است. این‌ها مشکل زندگی کردن دارند و به کدام هدف دیگر نیامده‌اند. همین روند کار را زودتر پیش ببرند. بخصوص (یون ایج سی آر) که روندش زیاد طولانی است و همچنان سفارت‌خانه‌هایی که در این راستا کمک می‌کنند اگر روند را سرعت ببخشند بسیار خوب می‌شود. دولت پاکستان هم با مهاجرینی که بعد از سال ۲۰۲۱ آمده‌اند مدارا کند، بخاطر که این مردم واقعاً مشکل دارند."
از یک و نیم سال گذشته بدین‌سو، روند اخراج مهاجرین افغان فاقد اسناد از پاکستان ادامه دارد. برخی از آگاهان به این باورند که یکی از دلایل این اقدام پاکستان این است که روابط حکومت پاکستان با حکومت طالبان افغانستان با تنش همراه شده است.
مقامات حکومت پاکستان ادعا می‌کنند که رهبران و اعضای تحریک طالبان پاکستانی در افغانستان پناهگاه‌های امن دارند و در مورد این موضوع بارها با حکومت افغانستان تحت حاکمیت طالبان گفتگو کرده‌اند، اما به کدام نتیجه نرسیده‌اند.
اما مقامات طالبان افغان گفته‌اند که تهدیدات امنیتی پاکستان به وسیلۀ (تی‌تی‌پی) یا تحریک طالبان پاکستانی موضوع داخلی خود پاکستان است و آنها در این خصوص دخالت نداشته‌اند.
به‌گزارش شورای سراسری پناهجویان افغانستان، از نومبر ۲۰۲۳ تاکنون حدود ۹۰۰ هزار مهاجر افغان بدون اسناد از پاکستان اخراج شده‌اند و این روند همچنان ادامه دارد.
بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، در حال حاضر بیش از ۳ میلیون مهاجر افغان در پاکستان زندگی می‌کنند که شامل بیش از ۶۰۰ هزار نفری می‌شوند که پس از بازگشت طالبان به قدرت به امید پناهندگی در کشورهای غربی به پاکستان آمده‌اند.