اختلاف اصلی، توانایی ایران در غنیسازی یورانیم است. آنچه که ایالات متحده اصرار دارد که باید متوقف شود تا اطمینان حاصل کند که ایران از برنامۀ هستهای خود برای ساخت سلاحهای هستهای استفاده نخواهد کرد.
اما حفظ ظرفیت غنیسازی یورانیم نیز به یک مسئله کلیدی برای ایران تبدیل شده است، به طوری که عباس عراقچی، وزیر خارجۀ این کشور گفته است که غنیسازی یورانیم "با توافق یا بدون آن" ادامه خواهد یافت.
اکنون زمان تصمیمگیری است.
عراقچی به روز جمعه، ۲۳ می هنگام ترک تهران به مقصد رم، پایتخت ایتالیا، در صفحۀ ایکس خود نوشت که دستیابی به توافق به این بستگی دارد که آیا ایالات متحده موضع خود را در مورد غنیسازی یورانیم نرمتر خواهد کرد یا خیر.
او نوشت: "یافتن راهی برای توافق دشوار نیست، اکنون زمان تصمیمگیری است."
دولت دونالد ترمپ اصرار دارد که ایران باید تمام فعالیتهای غنیسازی یورانیم را متوقف کند، موضعی که استیو ویتکاف، فرستادۀ ویژۀ ایالات متحده در امور شرق میانه برای توضح آن گفت که غنیسازی یورانیم به ایران توانایی ساخت سلاحهای هستهای را میدهد.
هرگونه غنیسازی داخلی یورانیم غیرقابل قبول است.
این موضع توسط مارکو روبیو، وزیر خارجۀ ایالات متحده در نشستی در یکی از کمیتههای مجلس سنای امریکا در ۲۱ می مطرح شد. او گفت: "هرگونه غنیسازی داخلی یورانیم غیرقابل قبول است و تهدیدی مستقیم محسوب میشود."
ویتکاف که نمایندۀ امریکا در این مذاکرات است، از زمان آغاز مذاکرات با میانجیگری عمان، موضع خود را تا حدودی تغییر داده است. در یک مقطع، او پیشنهاد داد که واشنگتن با غنیسازی یورانیم با خلوص ۳.۶۷ درصد با ایران موافقت کند. این دقیقاً همان کاری است که ایران طبق توافق هستهای سال ۲۰۱۵ مجاز به انجام آن بود، توافقی که ترمپ در آغاز دور اول ریاست جمهوری خود آن را لغو کرد.
یک ایده برای نجات مذاکرات و رسیدن به توافق، تشکیل یک کنسرسیوم هستهای منطقهای، شامل ایران، عربستان سعودی، امارات متحدۀ عربی و شاید هم شامل ایالات متحده است.
عراقچی این هفته گفت که ایران با این ایده مخالفتی ندارد، اما تأکید کرد که هیچ ابتکار عملی سبب نخواهد شد که ایران غنیسازی یورانیم را متوقف کند.
ادارۀ استخبارات دفاعی ایالات متحده اخیراً در گزارشی اعلام کرد که "ایران تقریباً به گونۀ قطعی در حال توسعۀ سلاحهای هستهای نیست، اما در سالهای اخیر درگیر فعالیتهایی بوده است که در صورت تمایل، توسعۀ چنین سلاحهایی را برای آن آسانتر میکند."
ایران در حال حاضر یورانیم را تا ۶۰ درصد غنی میکند که نزدیک به سطح مورد نیاز برای تولید سلاح است. ایران اعلام کرده است که اگرچه مایل به کاهش این سطح است، اما همچنان برای رآکتور تهران به یورانیم غنیشده ۲۰ درصدی نیاز دارد.
از سوی دیگر، کشورهای اروپایی هشدار داده اند که اگر ایران تا پایان جون با امریکا به توافق نرسد، میکانیزم تحریمهای سال ۲۰۱۵ ملل متحد را فعال خواهند کرد. این میکانیزم در ماه اکتوبر منقضی میشود، بنابراین ایران که نسبت به عواقب اعمال مجدد تحریمها هشدار داده است، در رقابتی با زمان قرار دارد.
در همین حال گزارشها حاکی از آن است که اسرائیل در صورت عدم امضای توافقنامه با ایران در مورد برنامه هستهای این کشور، قصد دارد تأسیسات هستهای ایران را بمباران کند. در همین راستا، عباس عراقچی، وزیر خارجۀ ایران هشدار داده است که در صورت وقوع حمله، ایران "اقدامات ویژهای" را انجام خواهد داد.