دهقانان هشدار می‌دهند: خشک‌سالی و نبود بدیل ما را به کشت کوکنار برمی‌گرداند

آنان می‌گویند که از خشکسالی‌های پی‌هم متضرر شده اند و اگر حمایت نشوند، مجبور اند دوباره به کشت کوکنار روی آورند.

یک دهقان ۴۸ ساله از ولسوالی شاه ولی‌کوت ولایت کندهار که به گفتهٔ خودش از یک قطعه زمینی که دارد برای خانوادهٔ هشت نفری‌اش نفقه پیدا می‌کند، به شرط افشا نشدن نام و تغییر صدایش به رادیو آزادی گفت: "این‌جا مشکل اقتصادی بسیار زیاد است، مردم قبلاً از کشت کوکنار منفعت می‌بردند، اما حالا دیگر آن منبع درآمد وجود ندارد. حالا لازم است که چه نهادها باشد یا حکومت، باید برای ما بدیل کشت کوکنار را فراهم کنند، بدیلی که مردم از آن منفعت ببرند، یعنی اقتصادشان بهتر شود."

او می‌گوید به دلیل خشک‌سالی، بخش زیادی از زمین‌ را نمی‌تواند کشت کند و اندک زمینی که کشت می‌شود، آن‌قدر مفاد ندارد که مصارف خانواده را تأمین کند.

این درحالی‌ست که حدود یک ماه پیش دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد (اوچا) اعلام کرده بود که افغانستان امسال نیز با میزان بارنده‌گی پایین‌تر از حد اوسط مواجه است.

یکی از باشنده‌گان ولسوالی گرشک ولایت هلمند که او نیز به دلیل حساسیت موضوع نخواست نام‌اش در گزارش منتشر شود، به شرط تغییر صدا به رادیو آزادی گفت که ۴۰ سال سن دارد و از اندک زمینی که دارد نفقه خانواده پنج نفره‌اش را تأمین می‌کند: "قبلاً در این‌جا کوکنار کشت می‌شد، اما حالا ممنوع شده‌است، حالا باید به جای کوکنار یک کشت بدیل برای ما فراهم شود که برای ما مفاد داشته باشد."

حکومت طالبان اگرچه در اکثر ولایت‌ها کشت کوکنار را ممنوع کرده و حتی کشت‌زارهای زارعین را تخریب کرده‌است، اما در شماری از ولسوالی‌ها و مناطق ولایت بدخشان با مقاومت دهقانان مواجه شده‌است.

یکی از فعالان مدنی این ولایت که نخواست نام‌اش فاش شود، به رادیو آزادی گفت که در مناطق و ولسوالی‌های مورد اختلاف مانند درایم، کشم، ارگو، یفتل و برخی دیگر تا کنون میان دهقانان و حکومت توافقی حاصل نشده، اما گفت‌وگوها جریان دارد.

یک دهقان ولسوالی درایم این ولایت که می‌گوید نماینده‌گی تمام دهاقین را نمی‌کند و فقط نظر شخصی‌اش را بیان می‌کند و او نیز نخواست نام‌اش در گزارش ذکر شود به شرط تغییر صدا به رادیو آزادی گفت که مردم بی‌بضاعت اند و باید به آن‌ها کمک شود.

او که ازدواج نکرده و ۳۰ سال عمر دارد، می‌گوید برای تأمین مصارف خانواده هفت نفره‌شان، زمین‌های زراعتی پدر پیرش را کشت می‌کند: "ما می‌خواهیم که یک بدیل برای ما فراهم شود، مردم در فقر و تنگدستی زنده‌گی می‌کنند، باید برای مردم کود کیمیاوی، تخم‌های اصلاح شده و زعفران داده شود، این‌ها چیزهایی اند که می‌توانند به‌عنوان بدیل استفاده شوند."

قابل یادآوری‌ست که در ولایت بدخشان، در واکنش به تخریب کشت‌زارهای کوکنار از سوی حکومت طالبان، اعتراض‌هایی نیز صورت گرفت.

بر بنیاد گزارش‌ها، در تیراندازی طالبان بر معترضان، به شماری از افراد تلفات نیز وارد شده بود و در مورد شمار کشته شده‌گان و زخمی‌ها گزارش‌های متفاوتی منتشر شده بود، اما حکومت طالبان این موضوع را تأیید نکرده بود.

ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر حکومت طالبان در سال ۲۰۲۲ میلادی با صدور فرمانی، کشت، قاچاق و فروش مواد مخدر را در سراسر افغانستان ممنوع اعلام کرد.

پس از آن، طالبان در ولایت‌ها و مناطق مختلف عملیات‌هایی را برای از بین بردن کشت‌زارهای کوکنار انجام دادند.

در مورد خواسته‌های دهقانانی که در این گزارش با آن‌ها مصاحبه شده، از غلام محمد کاظم، سخنگوی وزارت زراعت حکومت طالبان پرسیدیم، اما او تا زمان نشر این گزارش به پرسش‌های رادیو آزادی پاسخ نداد.

اما پیش از این، مقام‌های محلی این وزارت در ولایت‌ها ادعا کرده بودند که با دهقانان در بخش فراهم‌سازی تخم‌های اصلاح شده، کود کیمیاوی و کشت بدیل همکاری کرده‌اند.

با این حال شماری از مقام‌های طالبان، از جمله عبدالمتین قانع، سخنگوی وزارت داخله حکومت طالبان گفته بود که در نشست نماینده‌گان سازمان ملل و دیپلمات‌های خارجی، تعهد شده بود که در بخش کشت بدیل کوکنار با دهقانان همکاری خواهد شد، اما به گفته او این تعهد تا کنون عملی نشده است.

شماری از کارشناسان امور زراعتی، از جمله هدایت‌الله سادات می‌گویند برای حل مشکلات دهقانان و جلوگیری از بازگشت آنان به کشت کوکنار، باید اقدامات اساسی و لازم انجام شود.

وی در صحبت با رادیو آزادی گفت: "یکی این‌که در مجموع باید کنترول و تنظیم آب صورت بگیرد، سیستم آبیاری قطره‌ای و دیگر سیستم‌های مؤثر ایجاد گردد و بندهایی در مناطق کوهستانی ساخته شود، دیگر این‌که برای محصولات زراعتی باید سیستم بازاریابی ایجاد شود، همچنین باید در بخش ساخت سردخانه‌ها، پروسس و بسته‌بندی محصولات کار صورت گیرد، باید کارخانه‌هایی برای تولید جوس، رب، مربا و امثال آن ساخته شود و زراعت مدرن ترویج شود، به این معنی که در زمین اندک، درختان بیشتر غرس شود و حاصل خوبی از آن به دست آید."

سازمان ملل متحد گفته است که در سال ۲۰۲۲، پس از وضع ممنوعیت بر کشت کوکنار از سوی حکومت طالبان در افغانستان، قاچاق هیروئین تا نصف کاهش یافته، اما هنوز هم حدود ۱۳ هزار و ۲۰۰ تُن تریاک باقی مانده است.

سازمان ملل متحد گفته بود در سال ۲۰۲۴، در افغانستان در ۱۲ هزار و ۸۰۰ هکتار زمین کوکنار کشت شده، درحالی‌که به گفته این سازمان، در سال ۲۰۲۲ در حدود ۲۳۳ هزار هکتار زمین کوکنار کشت شده بود.

این سازمان در سال ۲۰۲۴ میلادی قیمت هر کیلو تریاک در افغانستان را نیز ۷۴۰ دالر امریکایی اعلام کرده بود.

سازمان ملل متحد همچنین گفته بود که به دلیل ممنوعیت کشت کوکنار در افغانستان، عواید دهقانان نیز ۹۲ درصد کاهش یافته است.

پولیک سیری، رئیس دفتر مبارزه با مواد مخدر سازمان ملل متحد در کابل، پیش ازین گفته بود که ممنوعیت کشت کوکنار و نبود کمک‌های بدیل، دهقانان افغان را بیشتر با فقر روبه‌رو ساخته است.

امروز ۲۶ جون، روز جهانی مبارزه با سوء مصرف و قاچاق غیر قانونی مواد مخدر است.

سازمان ملل متحد می‌گوید این روز همه ساله به هدف تقویت مبارزه با استفاده نادرست مواد مخدر و افزایش همکاری جهانی برگزار می‌شود.

بر بنیاد گزارش شماری از رسانه‌های بین‌المللی، تخمین زده می‌شود که هرچند در سراسر جهان حدود ۶۴ میلیون نفر به اختلالات ناشی از مصرف مواد مخدر مبتلا هستند، اما از هر ۱۱ نفر تنها یکی درمان می‌شود.

بر بنیاد این گزارش‌ها، زنان نسبت به مردان دسترسی کمتری به درمان دارند، به این معنی که از هر ۱۸ زن تنها یکی و از هر ۷ مرد یک نفر درمان می‌شود.