محمد موحدی آزاد، روز شنبه ۲۸ جون در سخنرانی‌اش در یک نشست در شهر همدان ایران، هشدار داد که با متخلفان برخورد قانونی صورت خواهد گرفت.
براساس‌گزارش رسانه‌های ایرانی از جمله ایرنا، خبرگزاری دولتی ایران، او از اتباع خارجی، به‌ویژه افغان‌هایی با اسناد قانونی که به گفته او ایران سال‌ها میزبان آنان بوده، خواسته است تا در این زمینه همکاری کنند.
مقام‌های ایرانی از اصطلاح "اتباع غیرمجاز" برای مهاجران افغان فاقد اسناد قانونی استفاده می‌کنند.
این هشدار در حالی صادر شده است که پس از درگیری‌های مسلحانه اخیر میان ایران و اسرائیل، روند اخراج دسته‌جمعی مهاجران افغان از ایران به گونه بی‌سابقه‌ای شدت یافته است.
کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان یو ان اچ سی آر هشدار داده است که از چند روز گذشته بدین سو، روزانه ده‌ها هزار مهاجر افغان از ایران اخراج می‌شوند
این اداره با نشر اعلامیه ای به تاریخ ۲۸ جون گفته که تنها در ۲۶ جون، ۳۶ هزار مهاجر افغان از ایران به کشورشان بازگردانده شده‌اند.
در ادامه این اعلامیه آمده است که از تاریخ ۲۰ مارچ ۲۰۲۵ تاکنون، بیش از ۶۴۰ هزار افغان از ایران به افغانستان برگشته اند که ازین میان، بیش از ۳۶۶ هزار تن به‌گونه اجباری از این کشور اخراج شده‌اند.
در اعلامیه، به نقل از عرفات جمال، نماینده یو ان اچ سی آر در افغانستان که برای بررسی وضعیت این مهاجران به مرز افغانستان و ایران رفته بود، آمده است؛ "این مهاجران افغان در شرایط بسیار دشوار به کشورشان بازمی‌گردند، خانواده‌هایی هستند که دست خالی، خسته، گرسنه و نگران وارد افغانستان می‌شوند؛ به‌ویژه زنان که از کار و آموزش محروم اند، نگرانی‌های زیادی دارند."
در همین حال، شماری از مهاجرانی که به تازگی از ایران برگشته‌اند و اکنون در کمپ مهاجران بسر می‌برند، می‌گویند در وضعیت دشواری قرار دارند و نمی‌دانند چه کنند.
یکی از بازگشت کنندگان افغان از کمپ مهاجرین اسلام قلعه هرات که نخواست نامش در این گزارش نشر شود، به شرط تغییر صدایش به رادیو آزادی گفت که مردم در این کمپ به دلیل تعداد زیاد مهاجرین با مشکلات شدیدی مواجه اند.
او که سرپرستی یک خانواده ۹ نفره اش را بر عهده دارد، می‌گوید که حکومت طالبان برایش ده هزار افغانی کمک کرده، اما می‌گوید که با این پول حتی به هرات هم رسیده نمی‌تواند.
"از آنجا فقط لباس ها و زن و اولاد خود را آوردم، دیگر چیزی نداریم پول ما آنجا مانده وقتی اینجا آمدیم امارت اسلامی به ما ده هزار افغانی داد من یک خانواده ۹ نفری دارم و با این پول نمی توانم حتی به هرات بروم، چه رسد که به ولایت خودم، بغلان بروم. نگرانی بزرگ ما بیکاری‌ست، همچنان به سبب محدودیت ها بر آموزش دختران نیز نگران استیم، یکی دیگر از موارد مهم این است که ما خانه نداریم و نه هم توان کرایه خانه را داریم."
همچنان مهدی حسن مهاجری که با پنج تن از اعضای خانواده اش به افغانستان بازگردانده شده است و اکنون در کمپ مهاجران بازگشتی در هرات بسر می برد در صحبت با رادیو گفت:
باید اداره‌ای وجود داشته باشد که به مشکلات مردم رسیدگی کند، این یک یا دو مشکل نیست، همه چیز گدود است
"همین اکنون روند اخراج موجی از مهاجران که آغاز شده، واقعاً یک انقلاب است، مهاجران افغان هیچ‌گونه برنامه‌ای برای آینده ندارند، ما اصلاً نمی‌دانیم کجا آمده‌ایم و برای چی آمده‌ایم، چه کنیم و به کجا برویم."
این نگرانی‌ها و مشکلات در حالی مطرح می‌شود که در کشور همسایه دیگر، پاکستان، مهلت تعیین‌شده برای حدود ۱.۴ میلیون مهاجر افغان دارای کارت‌های ویژه مهاجرت موسوم به پی‌او‌آر نیز به روز دوشنبه ۳۰ جون به پایان می‌رسد.
پیش از این، روند اخراج مهاجران فاقد اسناد و دارندگان کارت تابعیت افغان ای‌سی‌سی از این کشور آغاز و شدت یافته بود.
روند اخراج مهاجران افغان از ایران و پاکستان در حالی شدت گرفته که، پس از روی‌کار آمدن طالبان در افغانستان بیکاری و فقر افزایش یافته است.
کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان یو ان اچ سی آر در تازه‌ترین اعلامیه‌اش هشدار داده است که کاهش کمک‌های بین‌المللی به افغانستان و بازگشت گسترده مهاجران، بحران موجود در این کشور را بیش از پیش عمیق‌تر می‌سازد.
این سازمان از جامعه جهانی خواسته است که نه‌تنها از طریق کمک‌های اضطراری، بلکه با حمایت درازمدت نیز با بازگشت‌کنندگان همکاری کند تا از بی‌ثباتی و آواره‌شدن دوباره جلوگیری شود.
پیش از این، دفتر نمایندگی سیاسی سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) نیز به تاریخ ۲۶ جون در اعلامیه‌ای خواستار کمک به مهاجران افغانِ بازگشته شده بود و هشدار داده بود که اگر حمایت فوری و مؤثر صورت نگیرد، خانواده‌های بازگشته با فقر شدید و ناامیدی روبرو خواهند شد.
